انواع مهریه اعم از مهرالمثل ، مهرالمتعه و مهرالمسمی

مهریه از جمله حقوق مالی مربوط به زن است که به او با عقد نکاح تعلق می‌گیرد.
مرد نیز موظف است این مبلغ را به زن خود پرداخت کند.
حتی در صورت فوت مرد، مهریه باقی می‌ماند و باید از اموات آن پرداخت شود.

در بسیاری از ازدواج‌ها، قبل از انجام مراسم عقد، موضوع مهریه بین زوجین مورد بحث و توافق قرار می‌گیرد و در قرارداد ازدواج نیز آن تعیین می‌شود.
اما این ملاحظه شده است که در برخی موارد، معاملات ازدواجی بدون تعیین مهریه نیز رخ می‌دهد؛ در نتیجه محدوده مهریه به تقسیمات مختلفی تقسیم می‌شود.
به علاوه، مهریه با توجه به توانایی مالی شوهر برای پرداخت آن، به اقسام مختلفی تقسیم می‌شود.

به مناسبت فوق، دراین مقاله به بحثی می‌پردازیم که در آن "تعریف و طبقه‌بندی انواع مهریه" را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
سپس توضیحی درباره متغیرهای "شرط استطاعت" شامل "مهریه عند الاستطاعه" و "مهریه عند المطالبه"، و انواع "مهریه" از دیدگاه تعیین "مهر" در نکاح، از جمله "مهرالمثل" ، "مهرالمسمی" ، "مهرالمتعه" و "مهرالسنه" را ارائه خواهیم داد و بررسی خواهیم نمود.
همچنین، "شرایط تعلق" انواع مهریه نیز مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

انواع مهریه

مهر یا مهریه یکی از حقوق مالی زن در قرارداد ازدواج است.
با اتمام مراسم عقد، زن مالک آن می‌شود.
هر کالا یا مالی که ارزش مالی داشته باشد، می‌تواند به عنوان مهریه به زن تعلق گیرد.
حتی پس از درگذشت شوهر، زن می‌تواند ادعای مهریه را داشته باشد.
عواملی مانند نشوز و سایر فاکتورها در این باره برای دریافت یا عدم دریافت مهریه تاثیری ندارند.

مهریهبه انواع و اقسام مختلفی تقسیم می‌شود که بر اساس شرایط وضع شده، دو دسته عند الاستطاعه و عند المطالبه را شامل می‌شود.
همچنین بر اساس تعیین مهر در مراسم عقد، به سه دسته مهر المثل، مهر المسمی و مهر المتعه تقسیم می‌شود که هر کدام از این انواع و اقسام دارای شرایط خاص خود هستند.

مهریه می‌تواند ترکیبی از انواع مختلف باشد.
به عنوان مثال، می‌تواند مقداری از مهریه را در هنگام درخواست و مقدار دیگری از آن را در هنگام امکان‌پذیری تأمین کند.

با توجه به ماده 22 قانون حمایت از خانواده، مقدار مهریه قابل توافق است.
اما تنها قسمتی از آن (که حداکثر تا 110 سکه باشد) را می‌توان به زن پرداخت کرد.
در صورتی که مهریه به زن پرداخت نشود، او مجاز است اقداماتی برای جلب شوهر بکند.
اما، برای دریافت مبالغ بیشتر از این، زن قادر به جلب مرد نیست، مگر اینکه ملائت و توانایی مالی مرد اثبات شود.

مهریه به هر شکل و نوعی که باشد، در شرایط خاص خود قابلیت مطالبه دارد و همیشه وظیفه مرد است که مهریه همسر خود را پرداخت کند.

انواع مهریه از نظر شرط استطاعت

«مهریه» به معنای وجهی است که شوهر باید به همسرش پرداخت کند، و گاهی اوضاع پیش می‌آید که شوهر، توان مالی برای پرداخت مهریه را ندارد.
به همین دلیل، در مطالبه مهریه مشروط به امکانات شوهر بیان می‌شود و مهریه براساس این شرط به دو نوع تقسیم می‌شود.
مهریه عند المطالبه و عند الاستطاعه که در ادامه به آن‌ها پرداخته شده است.

مهریه عند المطالبه: هنگامی که زن مهریه را مطالبه می‌کند، مرد باید مبلغ مهریه را به زن پرداخت کند.
اگر مرد این مبلغ را پرداخت نکند، زن می‌تواند از راههای قانونی برای مطالبه آن اقدام کند، حتی اگر مرد واقعاً قدرت مالی لازم را نداشته باشد و دلیل دارد که عدم پرداخت مهریه را اثبات کند.
در این مورد، تضمینات اجرایی وجود دارد که زن می‌تواند با استناد به آنها، مرد را ملزم به پرداخت مهریه نماید.

۲ مهریه عندالاستطاعه به معنای توانایی است.
در اینجا، توانایی مالی مورد نیاز است و مرد مجبور است مهریه ای را پرداخت کند هر زمانی که توانایی مالی داشته باشد.
در مهریه عندالاستطاعه، زن باید توانایی و استطاعت مرد را اثبات کند.

هر دو نوع مهریه، بدون توجه به شرایط مالی و در صورت درخواست، قابل دریافت هستند و از برداشت از بدهی‌ها مستثنی هستند.
هیچ چیز نمی‌تواند مرد را از پرداخت مهریه خلاص کند، به استثنای اینکه زن خود تصمیم به بخشیدن مهریه بگیرد و آن را اهدا کند.

در گذشته، اگر زن درخواست مهریه را مطالبه می‌کرد و مرد به هر دلیلی، از جمله عدم توانایی مالی، قادر به پرداخت آن نبود، زن می‌توانست مرد را به زندان محکوم کند.
همچنین در مورد مهریه‌هایی که باید بر طبق توانایی مرد پرداخت شوند، مرد تنها هنگامی به زندان می‌افتاد که توانایی مالی برای پرداخت مهریه را داشت اما از انجام آن خودداری می‌کرد.
اما امروزه، طبق بخشنامه اصلاحیه بند (ج) ماده ۱۸ آیین‌نامه نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، امکان زندانی کردن مرد به دلیل عدم توانایی مالی برای پرداخت مهریه، برای هر دو نوع مهریه، چه بر اساس توانایی برآورده کردن آن باشد و چه بر اساس درخواست زن، وجود ندارد.
تنها زمانی که می‌توان مرد را به زندان محکوم کرد، وقتی است که علی رغم توانایی مالی، از پرداخت مهریه خودداری کند.

اقسام مهریه از نظر تعیین مهر در نکاح

زوج ها می توانند در هنگام عقد، درباره مقدار مهریه توافق کنند.
اما در برخی موارد، این مقدار ممکن است مشخص نشده باشد.
اما این نمی‌آید به این معنا که زن حق مهریه ندارد.
اگر زن و شوهر در مورد مقدار مهریه توافق نکرده باشند، راه هایی برای تعیین مقدار مهریه وجود دارد.
بنابراین، مهریه از این نظر به چندین دسته تقسیم می شود و شامل مهر المسمی، مهر المثل، مهر المتعه و مهر السنه است.
ما تعریف هر یک از این مهرها را در زیر آورده ایم.

مهرالمسمی: معنای دقیق مهرالمسمی مبلغی است که طرفین در زمان ازدواج به توافق رسیده‌اند و مرد ملزم است آن را به عنوان مهریه به زن پرداخت کند.
بدون شک، یک نکته مهم در اینجا این است که زن فقط می‌تواند از پرداخت ۱۱۰ سکه به عنوان مهریه استفاده کند و از سود بردن از اجرای قوانین محکومیت‌های مالی بهره‌برداری کند.

ماده 2: مهر المثل - در صورتی که مقدار مهریه زن در عقد نکاح ذکر نشده باشد و طرفین توافقی در این زمینه نداشته و همچنین بین آن‌ها نزدیکی رخ داده باشد، مهر المثل برای زن تعیین می‌شود.
ماده 1087 تعریف کرده است: "اگر در نکاح دائم مهر ذکر نشده یا شرط عدم مهر شرط شده باشد، نکاح صحیح است و طرفین می‌توانند پس از عقد مهر را به ترضی مشترک تعیین کنند.
و اگر قبل از ترضی بر مهر معین بین آنها نزدیکی واقع شود، زوجه مستحق مهر المثل خواهد بود.
"

علاوه بر آن، زنان می‌توانند به دلایل دیگری نیز حق دریافت مهرالمثل را داشته باشند.
این دلایل می‌تواند شامل موارد زیر باشد:1.
حقوق مساوی: زنان نیز باید حقوق مساوی با مردان داشته باشند و برابر با آنان شناخته شوند.
2.
توانایی‌های حرفه‌ای: اگر زنان توانایی‌های حرفه‌ای دارند و برابر با مردان در انجام وظایف خود هستند، باید به آنان مهرالمثل تعلق گیرد.
3.
مسئولیت همسری: زنانی که مسئولیت همسری را به طور مساوی با همسر خود به عهده می‌گیرند، لازم است به آنان مهرالمثل داده شود.
4.
سهمیه توانمندی‌ها: اگر زنان با توانمندی‌های خاصی در حوزه‌های فنی، علمی، هنری و .
.
.
برخوردار هستند، باید به آنان حق دریافت مهرالمثل را تعلق گیرد.
5.
تربیت فرزندان: زنانی که نقش تربیت فرزندان را به طور کامل عهده می‌گیرند، باید به آنان پاداشی در قالب مهرالمثل داده شود.
با توجه به این موارد، لازم است حقوق زنان در جامعه به منظور تضمین تساوی و عدالت بین جنسیت‌ها، به‌طور کامل تامین شود.

در صورتی که عقد نکاح به‌طور صحیح انجام نشده و یا شرایط لازم برای آن فراهم نبوده و زن هم اطلاعی از این مسئله نداشته و با مرد، رابطه جنسی برقرار کند، مهر المثل به او تعلق خواهد گرفت.
به موجب ماده ۱۰۹۹، در صورت نادانی زن از فساد نکاح و وقوع رابطه جنسی، زن مستحق دریافت مهر المثل خواهد بود.

مورد دیگری که زن در ازدواج به آن حق می‌یابد، مهریه با ارزش معین یا مادی نباشد.
این موضوع به وضوح در ماده ۱۱۰۰ بیان شده است: "در صورتی که مهرالمثل مشخص نباشد، ارزش مادی نداشته باشد یا مالکیت غیر باشد، در صورت نامعلوم بودن و یا فقرزایی زن، زن مستحق دریافت مهر الزامی خواهد بود.
.
.
"

برای تعیین "مهرالمثل"، به وضعیت زن توجه می‌شود.
با توجه به شان زن و وضعیت خانوادگی او "مهرالمثل" محاسبه می‌شود.
قانون ماده ۱۰۹۱ در این باره می‌گوید: "برای تعیین "مهرالمثل" باید حیث زن از نظر شرافت خانوادگی و سایر صفات و وضعیت او نسبت به اماثل، اقران و اقارب و همچنین معمولات محل و غیره در نظر گرفته شود.
"

3 قرائن عقد مهر : در ماده 1093 این قرائن به شکل زیر تعریف شده است: "هرگاه قرائن عقد مهر در زمان عقد ذکر نشده و همچنین شوهر قبل از برقراری رابطه جنسی و تعیین مهر، طلاق زن را اعلام نماید، زن مستحق قرائن مهر است.
" بنابراین برای اینکه قرائن مهر به زن تعلق گیرد، دو شرط باید فراهم باشد: ابتدا باید مقدار مهر در زمان عقد مشخص نشده باشد و ثانیاً باید قبل از برقراری رابطه جنسی بین زن و مرد، طلاق صورت گیرد.

برای تعیین میزان مهریه محرمی، به جای مهریه معمولی، وضعیت اقتصادی مرد مورد توجه قرار می‌گیرد و نه وضعیت زن.
ماده ۱۰۹۴ قانون مدنی به این نکته اشاره دارد: "برای تعیین مهرالمتعه، وضعیت مالی مرد از نظر ثروت و فقر مدنظر قرار می‌گیرد.
"