ابلاغ استحضاری چیست

رسیدگی به دعاوی مطرح شده در مراجع قضایی با رعایت تشریفات ویژه‌ای انجام می‌شود.
این تشریفات در قانون آیین دادرسی مدنی برای حقوقی و در قانون آیین دادرسی کیفری برای کیفری پیش‌بینی شده است.

هدف اصلی دادرسی در دعاوی مدنی و کیفری، آگاهی صحیح از روند پرونده و اطمینان از اینکه طرف‌های دعوا به طور مناسب مدارک و اثبات‌های خود را ارائه داده‌اند، فراهم ساخته می شود.
این هدف از طریق مکانیزمی به نام "ارائه الکترونیکی اسناد" و "اطلاع رسانی به وسیله ایمیل" انجام می شود.
در این روش جدید، پرونده‌ها همانطور که هستند، الکترونیکی می‌شوند و به ازای هر تغییر در پرونده، وسیله‌ ارتباطی به آگاهی طرف‌های دعوا ارسال می شود.
این سیستم جدید به صورت خودکار مطالب مهم پرونده را به تفکیک هایلایت می کند تا طرفین به آسانی بتوانند پیگیری کنند.

گاهی یک ابلاغیه صادر شده از دادگاه به صورت ابلاغ یا اخطار استحضاری می‌باشد و به همین دلیل ما باید درباره این پرسش که ابلاغیه استحضاری یا اخطار استحضاری چیست و در چه مواردی صادر می‌شود، صحبت کنیم؟ برای پاسخ دادن به این سوال، ابتدا به تعریف و انواع ابلاغ پرداخته و سپس توضیح می‌دهیم که ابلاغ استحضاری چیست و موارد صدور ابلاغیه استحضاری کدام هستند.

تعریف ابلاغ و اقسام آن

بر اساس قانون، ضرورت وجود دفاع مناسب در جریان دادخواست وجود دارد.
به همین دلیل، طرفین دعوا باید به نحو مناسبی از اقداماتی که در رسیدگی به پرونده در دادگاه انجام می شود، مطلع شوند.
این اقدامات می تواند شامل ابلاغیه اوراق قضایی و صدور اخطاریه به طرفین باشد.
این روند کار پرونده به منظور اطلاع رسانی به طرفین، از طریق تشریفاتی مخصوصی صورت می گیرد.
در صورت لزوم، طرفین می توانند مدارک و مستندات مربوطه را ارائه نمایند.
البته برای داشتن فرصت کافی برای دفاع از خود، ضروری است که این اطلاع رسانی به طور صحیح و به موقع صورت پذیرد.

ابلاغ اوراق قضایی می‌تواند به دو شکل انجام شود؛ ابلاغ واقعی و ابلاغ قانونی.
ابلاغ واقعی به این معناست که ابلاغیه یا اخطاریه به طور مستقیم به شخص تحویل داده می‌شود.
اگر شخص حقوقی باشد، به رئیس دفتر یا قائم مقام او رسانده می‌شود.
در مقابل، ابلاغ قانونی در شرایطی انجام می‌شود که به دلایلی ابلاغیه یا اخطاریه به شخص مخاطب مستقیماً تحویل داده نشده است، و به عنوان مثال به یکی از اعضای خانواده فرد ارائه شده است.

در حال حاضر، یک سیستم به نام سامانه ثنا برای ارسال و دریافت اوراق قضایی موجود است.
این سامانه به شما اجازه می‌دهد تا مشاهده کنید وقتی که یک ابلاغیه الکترونیکی در حساب کاربری شما قرار میگیرد، آن به معنای ابلاغ قانونی است و با دیدن ابلاغیه توسط شما، به عنوان ابلاغ واقعی در نظر گرفته میشود.

علاوه بر ابلاغ اقسام مختلف، ابلاغ به لحاظ رویت آن توسط مخاطب را می‌توان به ابلاغیه یا اخطاریه تقسیم بندی کرد.
به اضافه از دیدگاه دیگری، ابلاغ می‌تواند به ابلاغ استحضاری و ابلاغ غیر استحضاری تقسیم شود که به منظور اطلاع رسانی و آگاهی مخاطبان استفاده می‌شود.
در ادامه، به توضیح مفهوم ابلاغ استحضاری و موارد صدور اخطار استحضاری خواهیم پرداخت.

ابلاغ استحضاری چیست

قبل از بررسی "توضیح معنا و مفهوم ابلاغ استحضاری" به طور خاص، لازم است توضیح دهیم که استحضار در فرهنگ لغت به معنای "به حضور خواندن، یادآوری کردن، یادآوری و آگاهی دادن" تعریف شده است و مفهوم ابلاغ استحضاری به این معناست که با استفاده از این نوع از ابلاغ، هدف شعبه دادگاه این است که اطلاعاتی را به مخاطب به شکلی یادآوری کند و او را مطلع کند، و یا از او درخواست کند که در شعبه دادگاه حاضر شود.

در قوانین دادرسی مدنی و کیفری، مسئله مهمی درباره "ابلاغ استحضاری یا اخطار استحضاری" وجود دارد.
با این حال، این موضوع بر خلاف ابلاغ واقعی و ابلاغ قانونی، در آیین دادرسی مدنی و کیفری ذکر نشده است.
به همین دلیل، استفاده از عبارت "ابلاغیه و اخطار استحضاری" قانونی نمی‌باشد و ابلاغیه استحضاری شاخص و مستند قانونی ندارد.
با این حال، در بسیاری از موارد، دادگاه‌ها از ابلاغ استحضاری استفاده و اخطار استحضاری صادر می‌کنند تا طرفین دادگاه را مطلع سازند.

لازم به ذکر است که اطلاع رسانی هشداری نیز از طریق سامانه ثنا به مخاطبان ابلاغ می شود و این نوع اطلاع رسانی فاقد پیوست می باشد و در متن ابلاغیه یا اخطاریه هشداری ، مواردی که نیازمند یادآوری کردن و اطلاع رسانی به مخاطب است قید می گردد.
بنابراین ارزش اطلاع رسانی هشداری، صرفا در حد آگاهی دادن و یادآوری کردن موضوعی به مخاطب است و ارزش حقوقی دیگری ندارد.

موارد صدور ابلاغ استحضاری کدامند

در بخش قبل، توضیحی درباره مفهوم های استحضاری و اخطار استحضاری ارائه شد.
اما، سؤال این است که در چه مواردی استفاده از اطلاعیه های استحضاری مناسب است و در چه شرایطی دادگاه اخطار استحضاری را صادر می کند؟

به پاسخ این سؤال باید اشاره کنیم که قوانین آیین دادرسی مدنی شرایطی برای ارائه دادخواست تعیین کرده است.
اگر این شرایط رعایت نشود، دادخواست ممکن است رد شده یا نقص آن پس از صدور اخطار برطرف شود.
اما اطمینان از عدم نیاز به تنظیم دادخواست در یک برگه چاپی خاص، تنظیم دادخواست به زبان فارسی و امضای آن در قانون تعریف نشده است.

با توجه به این علت، به نظر می‌رسد که شعبه دادگاه باید در این موارد ابلاغیه استحضاری را صادر کند و به این ترتیب، شخص را آگاه سازد و به او یادآوری کند که دادخواست خود را تکمیل کند و به عنوان مثال آن را امضا کند.
البته به دلیل عدم درج تکلیف ابلاغیه و اخطاریه استحضاری در قانون، صدور ابلاغ استحضاری به عنوان یک امر اخلاقی و نه یک الزام قانونی صورت می‌گیرد که مخاطب مدارک خود را کامل کند.

در حال حاضر بر اساس پیشرفت فناوری و الکترونیکی شدن فرایند رسیدگی به دعاوی، اصولاً دلیلی برای نیاز به چاپ و ارائه درخواست ها به زبان فارسی نیست.
با این حال، در موارد دیگر، شعب دادگاه اقدامات هشداردهنده‌ای صورت می‌دهند تا رسیدگی به دعوی را به اطلاع عموم برسانند.

به عنوان یک نمونه، زمانی که به دلایل مختلفی دادگاه مجدداً پرونده را به دادگاه ابتدایی ارجاع می‌دهد، اطلاع رسانی این امر به طریق یک اطلاع رسانی برای آگاهی انجام می‌شود.
به این ترتیب، مخاطبان قادر خواهند بود در صورت لزوم، از طریق همین دادگاه، درخواست قضایی خود را پیگیری کنند.
همچنین، در صورت استعفای وکیل متخصص یک فرد، ممکن است دادگاه نیز یک اطلاع رسانی برای آگاهی برای شخص فرستاده شود تا او بتواند از حق قانونی خود برای انتخاب وکیل جدید یا دفاع از خود استفاده نماید.

فرمان قضایی نیز می تواند در شرایطی که پرونده با ابهام رو به رو است، یک ابلاغیه استحضاری صادر کند.
این ابلاغیه قرار است تا مخاطب را در جلسه دادگاه به حضور دعوت کند یا او را به ارائه مدارک و مستندات مربوطه در زمان مشخص از طریق نامه کتبی تشویق کند.
البته استفاده از این حق ابلاغیه به عهده مخاطب است و هیچگونه تعهد قانونی برای وی ایجاد نمی کند، بلکه صرفا به دلایل اطلاع رسانی و یادآوری ارائه می شود.
لذا این نوع ابلاغیه تضمین اجرای مجرمانه مانند صدور قرار رد دادخواست، رد شکایت و بازداشت فرد را ندارد.