هدف از معامله کردن، به دست آوردن مال یا خدمات می باشد. در برخی معاملات، مانند قرارداد خرید و فروش، با پرداخت مبلغی به مالک، می توانیم ملک، خودرو یا هر چیز دیگری را بخریم. در معاملات، اهمیتی به صفات و ویژگی های کالاها می دهیم، برای مثال کالا باید سالم باشد. اگر کالایی عیب داشته باشد، نمی توانیم به خوبی معامله را انجام دهیم؛ این را به عنوان "خیار عیب" می نامیم. در این مقاله، به بررسی خیار عیب و راه های جبران آن، از جمله حق فسخ قرارداد ناشی از خیار عیب و دریافت جبران خسارت برای عیب، می پردازیم.

خیار عیب چیست

ماده ۴۲۲ قانون مدنی، درباره تعریف "عیب خیار" صریح می‌شود. طبق این ماده، اگر پس از انجام معامله، مشخص شود که کالای خریداری شده معیوب است، خریدار حق دارد در صورت قبول معیوبیت کالا، با دریافت کاستی کالا یا فسخ قرارداد عمل کند. ما معنای "عیب" را در گفت و گوها بسیار شنیده‌ایم. بنا بر تعریف دکتر کاتوزیان، "عیب" به نقصی گفته می‌شود که از ارزش یا استفاده عادی کالا خارج می‌شود. به‌طور خلاصه، طبق قانون، اگر کالای خریداری شده دارای عیبی باشد که استفاده از آن را ناممکن کند یا ارزش کالا را کاهش دهد، خریدار حق "خیار عیب" را دارد. به عبارت دیگر، خریدار به دلیل عیب موجود در کالا، دو راه حل دارد: فسخ قرارداد یا دریافت تفاوت قیمت کالای سالم و معیوب که به اصطلاح "ارش" می‌گویند. البته برای اعمال خیار عیب، باید شرایطی را در نظر گرفت: اولاً، خریدار باید از وجود عیب اطلاع نداشته باشد؛ به‌عبارت دیگر، اگر عیب دیده شود، خریدار باید به آن توجه نکند تا عمل خیار عیب انجام شود. دوماً، عیب باید در زمان انجام قرارداد وجود داشته باشد. سوماً، اگر قرارداد منعقد شده ولی کالا هنوز به خریدار تحویل داده نشده باشد و در این زمان عیبی در کالا مشاهده شود، خریدار حق فسخ قرارداد را دارا خواهد بود. تشخیص عیب بر اساس عرف و عادت تعیین می‌شود، بنابراین ممکن است عیب در زمان و مکان‌های مختلف، تفاوت داشته باشد.

حق فسخ ناشی از خیار عیب

دریافت ارش بابت عیب

راه حل بعدی برای مواجهه مشتری با عیب در کالا، استفاده از بازپرداخت مبلغ مربوط به عیب است. به این معنی که مشتری ما تفاوت قیمت بین کالای سالم و کالای معیوب را دریافت می‌کند. این تفاوت قیمت را بازپرداخت می‌نامیم. ماده 427 در خصوص تعیین بازپرداخت می‌گوید: "قیمت واقعی کالا در حالت بدون عیب و قیمت واقعی کالا در حالت معیوب را توسط یک کارشناس رسمی تعیین می‌کند. اگر قیمت کالا در حالت بدون عیب، با قیمتی که در زمان خرید توافق شده است، برابر باشد، تفاوت بین این دو قیمت، مبلغ بازپرداخت خواهد بود. اگر قیمت کالا در حالت بدون عیب کمتر یا بیشتر از قیمت معامله باشد، نسبت بین قیمت کالا در حالت معیوب و قیمت آن در حالت بدون عیب تعیین می‌شود و فروشنده باید مبلغ توافق شده را به همین نسبت کاهش یا افزایش داده و مابقی را به عنوان بازپرداخت به مشتری بازگرداند." از تگ تعیین کننده می‌توانید در جمله اخیر استفاده کنید.

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره خیار عیب چیست، به کانال تلگرام حقوق قراردادها ما بپیوندید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا آماده است تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون خیار عیب چیست پاسخ دهند.