موارد بطلان و عدم بطلان معامله

قرارداد‌های اجتماعی باید مبتنی بر قوانین و مقررات تدوین و تنظیم شوند تا دارای اثر قانونی و حقوقی باشند.
در صورت عدم انعقاد قانونی قرارداد، مشکلات و مسائل حقوقی بسیاری خواهیم داشت و ممکن است یکی از طرفین پس از مدتی قصد شکایت از طرف دیگر را داشته باشد.
شاکی می‌تواند شکایت خود را با استناد به قرارداد مدنظر ارائه دهد، به شرطی که قرارداد دارای اعتبار قانونی باشد؛ در غیر این صورت، این امر با مشکلاتی روبرو خواهد شد.
بنابراین، خطای انجام معامله می‌تواند به چندین شکل باعث بطلان قرارداد شود.
این دلایل بطلان قرارداد در قوانین مدنی بیان شده است و در برخی موارد خطاهای طرفین معامله می‌تواند باعث بطلان قرارداد یا عدم بطلان آن شود.
به همین دلیل در این مقاله به بررسی موارد بطلان قرارداد و عدم بطلان معامله خواهیم پرداخت.

موارد بطلان قرارداد

برای تحلیل راهبردهای ناموثر در قراردادها و عقود، ابتدا باید بگوییم که بسیاری از افراد در یک جامعه در ارتباطات خود نیاز به انعقاد قرارداد و معاملاتی دارند که باید قوانینی را در نگارش و تدوین آن‌ها رعایت کنند، زیرا در صورت عدم رعایت آن‌ها، احتمال بطلان قرارداد وجود دارد.
البته تمام خطاها و اشتباهات در معاملات به ابطال عقد (قرارداد) منجر نمی‌شود.
در اینجا به بررسی برخی از خطاها و اشتباهات در عقود، مانند غش در معامله که باعث باطل شدن قرارداد می‌شود، می‌پردازیم.

یکی از اشتباهاتی که می‌توان در عقد انجام داد، اشتباه در نوع یا ماهیت آن است.
به عبارت دیگر، این اشتباه زمانی رخ می‌دهد که دو طرف قصد دارند قراردادی را منعقد کنند؛ اما هدف و قصد یکی از آنها اجاره ملک مورد نظر است، در حالی که طرف دیگر قرارداد فروش ملک را مد نظر دارد.
در صورتی که قرارداد به این شکل اشتباهاً منعقد شود، آن را نمی‌توان معتبر دانست و به عبارت دیگر، این قرارداد باطل است.

۲ - خطا در قرارداد: قرارداد یا معامله به چیزی اشاره دارد که طرفین قصد دارند به آن مبادله کنند.
در مورد خطای قرارداد، می‌توان یک مثال تصور کرد که فردی قصد فروش میز یا خودروی پراید خود را داشته باشد، اما طرف دیگر تمایل به خرید صندلی یا کامیون دارد.
در این شرایط، اگر یک قرارداد منعقد شود، آن قرارداد بطور قطع باطل خواهد بود.

درستی و اهمیت متن مورد عقد را می توان با استفاده از تگ های قوی یا تاکید بیان کرد.

خطا شماره 3 - اشتباه در تعیین موضوع معامله: موضوع معامله یک عامل است که نیازمندی معامله‌کننده برای خرید کالا را توضیح می‌دهد.
به عنوان مثال، اگر شخصی به دلیل داشتن طلا، گردنبندی را خریداری کند اما بعداً مشخص شود که آن نقره‌ای بوده است، در اینجا معامله و \احتمالا عقد قابل اعتراض\ باطل است.
این به خاطر این است که وجود طلا، دلیل اصلی برای صورت گرفتن این معامله بود و فرد آن را به عنوان خرید طلا در نظر داشته است.

در مواردی که هویت یک فرد عامل انجام قرارداد یا معامله می‌باشد، هر گونه اشتباه در طرف مقابل می‌تواند باعث بطلان معامله شود.
برای روشن شدن این مسئله، می‌توانید به مثالی توجه کنید که فردی، به دلیل دوست داشتن ازطرف دیگر، یک خودرو را به صورت هبه به او می‌دهد.
اما اگر فرد مورد نظر دوست ولی نباشد و این اتفاق به صورت اشتباه افتاده باشد، آن معامله باطل است.
زیرا شخصی که واهب است، به دلیل شخصیت فرد موضوع قرارداد، خودرو را هبه کرده است.

موارد عدم بطلان قرارداد

مواردی که با عدم رعایت آنها توسط طرفین قرارداد، قرارداد معتبر می‌باشد:
1.
عدم انجام تعهدات مالی: اگر یکی از طرفین نسبت به پرداخت هزینه‌ها یا تسویه بدهی خود عمل نکند، قرارداد از بطلان در این مورد مستثنی است.

2.
عترض‌های دست‌نیافتنی: اگر طرفی شرایط خاصی را برای انجام قرارداد پیشنهاد می‌دهد و دیگر طرف به این شرایط مخالفت نکند، عدم رعایت این شرایط منجر به بطلان قرارداد نمی‌شود.

3.
تاخیر در انجام تعهدات زمانی: اگر یکی از طرفین به تعهداتی که باید در زمان معینی انجام دهد، تاخیر داشته باشد، قرارداد معتبر می‌ماند.

4.
رد ضمانت‌ها: اگر یکی از طرفین ضمانت موردنیاز را ارائه ندهد، این موضوع به بطلان قرارداد منجر نمی‌شود.

5.
عدم رعایت تشریفات قانونی: اگر طرفین در انجام قرارداد در برابر قوانین و مقررات قانونی خاصی تقصیر نداشته باشند، قرارداد از بطلان در این مورد مستثنی است.

۱ - "اشتباه در توصیفات کلیدی معامله: به معنای اشتباه در توصیف ویژگی‌های مهم کالای خریداری شده است.
این نوع اشتباهات ارتباط چندانی با انجام معامله ندارد و به همین دلیل، معامله به قرارداد باطل تبدیل نمی‌شود.
به عنوان مثال، اگر شخصی قالی دست‌باف شهر کاشان خریداری کند ولی در واقع نوع قالی دست‌باف یزدی است، این موضوع باعث ابطال معامله نمی‌شود.
اما اگر همین شخص بابت یک قالی صرف هزینه می‌کند اما در نهایت قالیی ماشینی دریافت می‌کند، این موضوع باعث ابطال قرارداد می‌شود زیرا، ویژگی‌های اساسی کالا در این مورد تغییر کرده است.
"در این متن، از تگ‌های HTML مانند و نیز استفاده شده است.

در مورد خطاهایی که ممکن است در ارزش کالاهای مورد معامله ایجاد شود، باید بدانیم که اگر اشتباهی در ارزش یک کالا رخ دهد، این موضوع موجب فسخ قرارداد نمی شود، اما به مشتری حق فسخ قرارداد را می دهد.
به عنوان مثال اگر کالایی با ارزش 20 میلیون تومان با دو یا سه میلیون تومان بیشتر از ارزش واقعی آن معامله شود، همچنان قرارداد اعتبار دارد، اما مشتری حق دارد قرارداد را فسخ کند.

عدم توجه به انگیزه: انگیزه یا قصد، نیاز ناپذیری است که درون یک فرد شکل می‌گیرد و او را به انجام یک عمل ترغیب می‌کند.
اما اگر این انگیزه در تصور شخص مربوطه حاکم نباشد، به طور قطع، در تعاملی درست دخالت نکرده است.
زیرا در این حالت، در بین طرفین توضیح داده نمی‌شود و تنها در ذهن و تصورات یک طرف وجود دارد.

مورد شماره ۴ - خطا در جهت معامله: جهت معامله نشان‌دهنده هدف و آرزوی افراد در معامله است.
به عنوان مثال، اگر فردی نیاز دارد خانه خود را بفروشد تا بتواند فرزند خود را به خارج از کشور ارسال کند، اما در صورتی که فرزند نتواند از کشور خارج شود، معامله به شکل صحیحی انجام می‌شود.
در اینجا مهم است که مشتریان معامله خود را بر اساس اهدافشان انجام دهند و تصمیم‌گیری‌های خود را با استفاده از منطق و معیارهای درست انجام دهند.

٥ - خطا در تشخیص هویت طرف: در بسیاری از قراردادهای شخصیت، علت اصلی برقراری قرارداد یا تشکیل قرارداد بین طرفان نیست، مانند قرارداد فروش و خرید.
بنابراین، اگر شخصی به جای آقای محسنی با آقای صالحی قراردادی منعقد کند، این موضوع باعث بطلان قرارداد نمی‌شود.

برای گسترش دانش خود درباره مباحث موارد بطلان و عدم بطلان معامله، از کانال تلگرام حقوق قراردادها پیروی کنید.
این کانال حاوی منابع غنی و جامعی درباره این مباحث است.
همچنین، کارشناسان ما در مرکز مشاوره حقوقی دینا آماده یاری رسانی در خصوص موارد بطلان و عدم بطلان معامله هستند.
با استفاده از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا، می‌توانید سؤالات خود را مطرح کنید و پاسخ‌هایی کامل به دست بیاورید.