ارث در عقد موقت

برای بررسی ارث در عقد موقت، ابتدا به مفهوم ارث خواهیم پرداخت.
ارث به اموالی اشاره دارد که پس از فوت شخص، باقی می‌ماند و براساس طبقه‌بندی‌های مشخص شده در قوانین، بین اقوام سببی و نسبی تقسیم می‌شود.
با این حال، فرد فوت شده می‌تواند در طول عمر خود به ازای یک سوم از اموال خود وصیت کند.
طبق ماده 867 قانون مدنی، ارث پس از فوت وراث یا فرضی آنها تحقق می‌یابد.

با توجه به قوانین شرعی و مقررات قانون مدنی، اشخاصی که ازدواج می‌کنند، بر اساس روابط خویشاوندی به دو دسته نسبی و سببی تقسیم می‌شوند.
خویشاوندان سببی به مرد و زنی اشاره دارند که در ازدواج معاهدۀ قانونی دارند.
بطور کلی، با توجه به فقه شیعه که در قانون مدنی قبول شده است، هر دو نوع ازدواج دائم و موقت تأیید شده‌اند.
در اینجا سؤال این است که میراث در رابطه با ازدواج موقت و فرزندان حاصل از آن چگونه است؟

برای پاسخ دادن به سؤال مطرح شده، ما در این مقاله به بررسی مسئله ترک‌هایت در ازدواج پرداختی و حقوق زوجین هنگام ازدواج موقت خواهیم پرداخت.
در این نوشتار، می‌خواهیم بفهمیم که آیا امکان ارث برای زن و مرد در این نوع ازدواج وجود دارد یا خیر.
همچنین، بررسی می‌کنیم که آیا با درج شرایط خاصی در عقد، ازدواج پرداختی می‌تواند به همراه حق ارث برای همسر موقت و فرزندان ناشی از این نوع ازدواج باشد.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص، با ما همراه شوید.

ارث در رابطه زوجیت

قبل از بررسی مسأله "ارث در ازدواج موقت" و تعلق آن به زن و مرد، باید در نظر داشته باشیم که رابطه زناشویی یکی از شرایط لازم برای دریافت ارث است.
طبق ماده ۸۶۴ قانون مدنی، زن و مردی که در حین فوت یکی دیگر از جانب طرف متوفی زنده باشند، به عنوان وارث محسوب می‌شوند.
بنابراین، یکی از شرایط لازم برای دریافت ارث توسط زوجین از یکدیگر، وجود رابطه زناشویی و حیات هر دو طرف در زمان فوت یکی از آن‌هاست.

در ماده 913 قانون مدنی، تعیین شده که میزان ارث هر یک از زوجین به صورت زیر است: «.
.
.
نصف ترکه برای زوج و یک چهارم آن برای زوجه، در صورتی که آنها فرزند یا نسل بعدی نداشته باشند و یک چهارم ترکه برای زوج و هشتم آن برای زوجه، در صورتی که آنها فرزند یا نسل بعدی داشته باشند و بقیه ترکه بر اساس قوانین مربوط به مواد قبلی بین سایر وراث تقسیم می‌شود.
»

ارث‌ برای زن از طرف مرد: طبق ماده ۹۱۳ قانون مدنی، حقوق زن در مورد میراث شوهر در دو حالت متفاوت است.
در صورتی که خانواده فرزند دار نباشند، سهم زن یک چهارم میراث خواهد بود.
اما اگر شوهر فرزند داشته باشد، حقوق زن یک هشتم از اموال قابل نقلی، از جمله زمین و املاک، خواهد بود.

بنا به قانون مدنی، هنگامی که یک مرد فوت کند، زوجه او حقوق و مالکیتی بر اموال و ارث او دارد.
اگر زوجه متوفی، فرزندی داشته باشد، یک چهارم از اموال او را به ارث می‌برد.
در صورتی که زوجه فرزندی نداشته باشد، نصف اموال او به ارث می‌رسد.
اگر زوجه، علاوه بر شوهر، وارث دیگری نیز داشته باشد، شوهر از نیمی از اموال غیرمنقول زوجه نیز به ارث می‌برد.
لازم به ذکر است که در این صورت، زوج حقوق ارث بر تمامی اموال زوجه را دارا خواهد بود.

ارث در عقد موقت برای زن و مرد

"در بخش قبل، در رابطه با سهم الارث در اینجانب زوجیت صحبت شد.
اما در این بخش، سؤالی برمی‌خیزد که آیا قواعد ارث برای زن و مرد به هنگام عقد موقت نیز لازم است و آیا آن‌ها مستحق این دریافت هستند؟ به همین سبب، در این بخش، درباره قوانین ارث در ازدواج موقت صحبت خواهیم نمود.
"

ماده 940 قانون مدنی، به شرح زیر است: «زوجانی که ازدواج آنها دائمی بوده و ممنوعیتی در خصوص میراث نداشته باشند، حقوق وراثت از یکدیگر دارند.
» بر اساس این ماده، فقط زوجانی که در ازدواج دایمی هستند و به دلایلی مانند کفر، لعنت و قتل، ممنوعیتی در خصوص میراث ندارند، از یکدیگر حقوق وراثت دارند.
بنابراین، قوانین وراثت شامل زوج و همسر در ازدواج موقت نمی‌شوند.

واجب است توجه داشت که ارث در واقع یکی از قوانین تعیین شده است.
این به این معناست که هر گونه توافقی که خلاف آن باشد، باطل است.
بنابراین اگر زوجین در هنگام ازدواج شرط توارث را اعمال کنند، این شرط قانونی ندارد و در رابطه بین آن‌ها اعمال نمی‌شود.
اما به دلیل اینکه هر فرد می‌تواند در مورد یک سوم از اموال خود وصیت‌نامه تهیه کند، بنابراین در ازدواج موقت زوجین می‌توانند از اموال خود برای یکدیگر وصیت کنند.

ارث فرزند حاصل از ازدواج موقت

ما قبلا در قسمت‌هایی قبلی این سوال را مورد بررسی قرار دادیم که آیا در صیغه ارث تفاوتی بین زن و مرد وجود دارد یا خیر.
همچنین، در همین بخش ما با شرط توارث در قراردادهای ازدواج موقت آشنا شدیم.
حالا پس از بررسی ارث در ازدواج موقت، یک سوال دیگر ممکن است به ذهن بیاید که شرایط و مقررات مربوط به ارث به چه شکلی در مورد فرزندان حاصل از این قراردادها است؟ در این قسمت از مطلب، به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت.

قوانین ایران درباره ارث فرزندان حاصل از ازدواج موقت به طور کلی تاکنون ساکت مانده است.
با این حال، بر اساس سایر مواد موجود در قانون مدنی، می توانیم بگوییم که فرزندانی که از ازدواج موقت متولد شده‌اند، حقوق کامل فرزندان را دارند که در قانون مدنی تعیین شده است و نمی توان آن‌ها را به هر دلیلی از حقوق مالی خود، مانند نفقه و مهریه، محروم کرد.

بنابراین، توارث در ازدواج موقت و آنچه درباره عدم توارث زوجین در عقد موقت گفته شده، فقط به رابطه زوج و زوجه ارتباط دارد.
اما، حقوق توارث فرزندان از والدین و توارث والدین از فرزند، در این نوع از ازدواج، همانند حقوق ارث در ازدواج دائم خواهد بود.
بنابراین، نه تنها فرزند حاصل از عقد موقت می‌تواند از والدین خود ارث برد، بلکه والدین نیز می‌توانند از او ارث ببرند.