زمانی که یک فرد درگذشت می‌کند، دارایی‌هایی که از وی به جای مانده است، باید براساس قانون بین ورثه‌ی وی، تحت عنوان ترک یا میراث‌متوفی، به تقسیم برسند. اما توزیع میراث بین ورثه‌ی متوفی تنها زمانی انجام می‌شود که هزینه‌های کفن و دفن پرداخت شده باشد و همچنین بدهی‌هایی که به افراد دیگری داشته است، تسویه شود.

بعد از پرداخت هزینه‌های کفن و دفن متوفی و تسویه دیون وی، نوبت به انجام وصیت متوفی خواهد رسید. طبق قانون مدنی، هر شخص می‌تواند تا میزان یک سوم از اموال خود را وصیت کند و اگر مقدار وصیت از ثلث یا یک سوم اموال بیشتر باشد، آن وصیت نافذ نخواهد بود. بنابراین، تشخیص اینکه آیا اموال وصیت شده، تا چه مقدار از ثلث دارایی یا یک سوم اموال متوفی بوده است، بسیار حائز اهمیت است.

با توجه به این موضوع، در این مقاله قصد داریم به تحلیل مفهوم "ثلث اموال و دارایی‌های متوفی" و "یک سوم دارایی مرحوم" بپردازیم. علاوه بر این، بررسی خواهیم کرد که چگونه "یک سوم یا ثلث اموال مرحوم" محاسبه می‌شود. این موضوع مهمی است و مورد علاقه‌ی بسیاری از افراد قرار گرفته است. به همین مناسبت، در این مقاله با استفاده از برچسب‌های HTML مانند ثلث اموال و دارایی های متوفی چیست و یک سوم دارایی میت متوفی چقدر است به بیان جزئیات و ابهامات این مسئله خواهیم پرداخت. همچنین، به وسیله برچسب یک سوم یا ثلث اموال متوفی، چگونه محاسبه میشود نیز در ادامه مطلب، توضیح خواهیم داد.

منظور از یک سوم اموال در وصیت چیست

در اسلام، وصیت کردن یک عمل پیشنهادی و توصیه شده به همه مردم است. در طول زندگی خود، بهتر است افراد وصیت نمایند و مرتبط با تملک اموال و دارایی ها و نیز پرداخت بدهی های خود را مشخص کنند. وصیت عهدی و وصیت تملیکی دو نوع وصیت هستند. در وصیت عهدی، فرد دیگری به عهده انجام یک کار قرار می‌دهد. اما در وصیت تملیکی، اموال به نفع دیگران وصیت می‌شود.

درباره امکانات مالکیتی وصیتی، یک شرط مهم وجود دارد که نظارت بر وصیت اموال متوفی بر عهده دارد تا میزان یک سوم یا ثلث اموال و دارایی‌های او باشد. به این معنا که طبق قانون مدنی، هر فرد فقط تا میزان یک سوم کل اموال و دارایی‌های خود می‌تواند وصیت کند. بنابراین، وصیت کردن تمام اموال و دارایی‌ها به نحوی که منجر به محرومیت از ارث برخی یا تمامی ورثه شود، قابل قبول نیست.

البته، توجه به این نکته الزامی است که در اصل، زمانی که فردی زنده است، مجاز است تمام اموال و دارایی‌های خود را به دیگران واگذار کند یا صرف آنها در خیریه‌ها نماید؛ اما اگر کسی تصمیم بگیرد وصیتنامه ای تهیه کند که پس از فوت او اجرا شود، باید مقررات مربوط به تدوین انواع وصیت‌نامه‌ها را رعایت نماید، به ویژه در مورد وصیت به میزان ثلث یا یک سوم از اموال.

لازم به ذکر است که اگر فردی بیش از یک سوم یا ثلث اموال و دارایی خود را وصیت کند، این وصیت قابل اجرا نخواهد بود. عدم اعتبار وصیتی که بیش از ثلث مشخص شده باشد به این معناست که وارثان می توانند آن را پذیرش یا رد کرده و طبق وصیت تا یک سوم اقدام نمایند.

به عنوان پاسخ به سؤالی که می‌پرسیدید، توضیح می‌دهم که به "ثلث دارایی میت" یا "یک سوم اموال متوفی در وصیت" چه معنایی را می‌دهیم. منظور از "یک سوم" یا "ثلث اموال در وصیت" آن است که در هنگام وصیت‌نویسی، هر فرد تنها مجاز است یک سوم کل دارایی خود را وصیت کند، و در غیر این صورت، هر مقداری که بیشتر از "یک سوم" یا "ثلث اموال" وصیت شده است، قابل اجرا نخواهد بود و به نیازمندی تنفیذ وراثت خواهد شد. در بخش‌های بعدی به سؤالاتی پرداخته خواهیم کرد که یک سوم اموال چقدر را نشان می‌دهد و چگونه محاسبه می‌شود.

یک سوم اموال یعنی چقدر

در قسمت قبل، بحثی داشتیم درباره معنی "یک سوم اموال در وصیت" است. طبق قانون مدنی، وصیت مازاد بر ثلث مورد قبول قرار نمی‌گیرد و هر فرد تنها می‌تواند در وصیت نامه خود، میزان ثلث یا یک سوم اموال را به نفع دیگران وصیت کند. سایر اموال، که تحت عنوان "ترکه خالص" شناخته می‌شوند، بین وراث متوفی تقسیم می‌شوند.

در صورت مرگ فردی، یکی از سوالاتی که مطرح می‌شود این است که چه مقداری از اموال و دارایی‌های او به وراثت می‌رسد؟ به عبارت دیگر، چه مقداری از دارایی‌ها به عنوان "ثلث" تعیین می‌شود؟ پاسخ این سوال به این صورت است که ابتدا کلیه اموال و دارایی‌های فرد متوفی شناسایی و محاسبه می‌شود. سپس، پس از کسر هزینه‌های مربوط به کفن و جنازه‌برداری و همچنین تسویه بدهی‌های متوفی، مابقی مورد تقسیم بر سه قرار می‌گیرد. این تقسیم‌بندی برای تعیین "ثلث" اموال متوفی در زمان فوت استفاده می‌شود. این میزان تقسیم شده مشخص می‌کند که آیا وصیت‌نامه ای که توسط فرد متوفی تنظیم شده است، قابل اجرا خواهد بود یا خیر.

البته، در صورتی که اموال و دارایی‌های مرحوم، به صورت اموال منقول و غیر منقول مانند خودرو، زمین، باغ، خانه مسکونی و غیره باشند، برای محاسبه یک سوم یا ثلث آنها، باید ابتدا قیمت گذاری صورت گیرد. سپس، می‌توانیم یک سوم یا ثلث مقدار آن را محاسبه کنیم. در ادامه نحوه محاسبه ثلث از اموال مرحوم به طور دقیق توضیح داده خواهد شد.

یک سوم اموال چگونه محاسبه می شود

در ابتدا، در بخش‌های قبلی، به بررسی مفهوم ثلث دارایی و ارزش یک سوم اموال پرداختیم. همان‌طور که ذکر شد، دانستن درست درباره ثلث دارایی یک موضوع بسیار مهم است. این بیانگر آن است که تا چه‌حد میتوان اموال متوفی را بیش از یک سوم وصیت کرد و نافذ ساخت. به همین دلیل، در این بخش، در پاسخ به این سؤال، به بیان نحوه‌ی محاسبه ثلث مال میت می‌پردازیم.

برای محاسبه سهم مالی متوفی، ابتدا باید هزینه های مربوط به کفن و دفن متوفی پرداخت شوند. سپس نوبت به پرداخت بدهی ها و دیون متوفی می‌رسد. به عنوان مثال، اگر متوفی بدهی به شخص دیگری داشته باشد یا همسرش مهریه خود را ادعا کرده باشد، بایستی این بدهی ها و دیون پرداخت شوند.

سپس، برای محاسبه سهم سوم اموال، نوبت به اجرای وصیت می‌رسد. همانطور که گفته شده، وصیت‌هایی که از قبل فوت کرده‌اند، تا حدی اعتبار و اجراییت دارند و فرقی نمی‌کند که وصیت بصورت شفاهی یا کتبی تنظیم شده باشد. اما اگر وصیت بیش از سهم سوم اموال باشد، آن وصیت غیر اعتباری خواهد بود و وراثت دارندگان حق دارند که بیشتر از یک سوم را نپذیرفته و اجرای آن را انجام ندهند یا اینکه کل وصیت را رد کنند. البته، اگر منتفعین باشند، می‌توانند از سهم خود، وصیتی که بیشتر از یک سوم است را قبول کنند.

واجب است توضیح دهیم که برای محاسبه ثلث مال یا یک سوم از دارایی ها و اموال فوت کننده، می بایست کل دارایی های وی در زمان فوت، به عنوان معیار محاسبه در نظر گرفته شود؛ نه در زمان صدور وصیتنامه. به طوری که ممکن است دارایی ها و اموال فوت کننده، در زمان صدور وصیتنامه، به اندازه ای باشد که مقدار مال وصیت شده، بیش از یک سوم کل دارایی های وی نباشد؛ اما زمانی که صاحب وصیت فوت می کند، ارزش دارایی های وصیت شده بالا رود و بیشتر از یک سوم شود.

در شرایطی که نیاز به محاسبه یک سوم مال یا یک سوم دارایی‌های فوت شده وجود دارد، لازم است ارزش کل دارایی‌های فوت شده در زمان فوت، به‌طور منظم محاسبه شود. باید از این نکته نیز مطمئن شویم که آیا ارزش دارایی‌های وصیت‌شده به یک سوم یا یک سوم آنها می‌رسد یا خیر. اگر ارزش وصیت، تقریباً به اندازه یک سوم دارایی‌های فوت شده باشد، وراثت موظف‌اند طبق وصیت عمل کنند. اما اگر ارزش وصیت بیشتر از یک سوم کل دارایی‌ها باشد، وراثت فقط موظف به اجرای یک سوم وصیت خواهند بود. بعد از محاسبه یک سوم مال و یک سوم دارایی‌ها و رعایت آنها، دارایی‌های باقیمانده فوت شده بین وارثین تقسیم خواهند شد.