ادله اثبات دعوی در حقوق مدنی

تقسیم‌بندی دعاوی بر اساس نوع آنها از دیدگاه قانونگذار، به دعاوی حقوقی و کیفری انجام می‌شود و با توجه به نوع هر دعوی، مراجع قضایی متفاوتی از آن توجیه می‌کنند، به همین دلیل، آداب و قوانین مربوط به رسیدگی به دعاوی نیز متفاوت هستند.
قانونگذار، قوانین و آیین دادرسی رسیدگی به دعاوی حقوقی را در قانون آیین دادرسی مدنی منعکس کرده است و همچنین برای دعاوی کیفری، قوانین و آیین دادرسی کیفری را تدوین کرده است.

علاوه بر تشریفات رسیدگی، مواد حقوقی و کیفری که مدعیان برای اثبات دعوای خود در دادگاه مطرح می‌کنند نیز به‌طور متفاوت است.
به‌ویژه در دعاوی حقوقی مانند دعاوی خانواده یا مطالبه وجه و الزام به ایفای تعهد، تنها با ارائه نوع خاصی از مدارک حقوقی می‌توان به نتیجه‌گیری رسید.
بنابراین، آشنایی با انواع و شرایط مدارک اثبات دعوی در حقوق مدنی ضروری است.

در اینجا، در این متن، بعد از توضیح درباره مفهوم "اثبات دعوی" در حقوق مدنی و توضیح انواع و اقسام آن، در مورد شرایط هر یک از این ادله، به طور جداگانه و مفصل توضیح داده خواهد شد.
علاقه‌مندانی که می‌خواهند اطلاعات بیشتری در این زمینه بدست آورند، می‌توانند ادامه متن را همراهی کنند.

ادله اثبات دعوی در حقوق مدنی چیست

برای پاسخ به این پرسش که در حقوق مدنی ادله اثبات دعوی چیست؟، کدام قوانین را باید مراجعه کرد؟، اصطلاح "ادله اثبات دعوی" جهت تبیین بهتر به ماده ۱۲۵۷ قانون مدنی می‌توان استناد کرد.
همچنین، در سایر مواد مانند ماده ۳۵ و ۱۰۹ قانون مدنی که در آن‌ها از لغت "دلیل" استفاده شده است، می‌توان تفاسیر دیگر را نیز مورد بررسی قرار داد.
با تحلیل مفصلی از مقصود قانونگذار از این اصطلاح در مواد مذکور و دیگر مواد قانونی، می‌توان به نتیجه‌گیری رسید که ادله اثبات دعوی به چه معناست.

ماده ۱۲۵۷ قانونِ مدنی تعیین می‌کند: "هر کسی که حقی را ادعا کند، باید آن را ایثار دهد و در صورتی که در موقعیت دفاع قرار گیرد، طرف مقابل، اگر ادعا کند که به دلیلی نیازمند است، باید اثبات این موضوع بر عهدهٔ خود قرار دهد.
"

"قسمت 35 از قانون مدنی را تغییر دهید: 'تصرف مالکیت را استدلال می کند، فقط اگر عکس آن ثابت شود.
'"

ماده ۱۰۹ قانون مدنی می‌فرماید: دیواری که بین دو ملک قرار دارد، به عنوان دیواری مشترک بین صاحبان آن دو ملک تلقی می‌شود، مگر آنکه مدارک یا دلایلی موجود باشد که خلاف آن را نشان دهد.

مهم است که توجه کنیم قانونگذار در ماده ۱۲۵۸ قانون مدنی، انواع ادله اثبات دعوی را بیان کرده و تشریفات و شرایط هریک از این انواع را تعیین کرده است.
در ادامه مقاله، ما به بررسی این انواع و شرایط مربوط به هرکدام از آنها خواهیم پرداخت.

انواع و اقسام ادله اثبات دعوی در حقوق مدنی

برای بررسی انواع و اقسام ادله اثبات دعوی در حقوق مدنی، باید ماده ۱۲۵۸ قانون مدنی را مورد بررسی قرار داد.
این قانون تمامی ادله اثبات دعوا در دعاوی حقوقی را مشخص کرده است.
با نگاهی به قانون مدنی می‌توان گفت که انواع ادله اثبات دعوی در حقوق مدنی شامل موارد زیر است:- مدرک‌های کتبی: اسنادی که نوشته شده و امضایی از آن‌ها موجود است مانند قراردادها، سوابق رسمی و اسناد تجاری.
- شهادت: اظهارات شاهدانی که درباره موارد مربوط به دعوایی ارائه می‌شود.
- شواهد فیزیکی: مواردی مانند مکاتبات، اشیاء، نمونه‌ها و اطلاعات فنی.
- شواهد الکترونیکی: شامل مهم‌ترین شواهدی است که در دنیای دیجیتال و اینترنت بوجود می‌آیند.
- مصادیق حقوقی: مواردی که بر اساس قوانین موجود در حقوق مدنی استناد می‌شود و به عنوان ادله اثبات دعوا مورد قبول قرار می‌گیرند.
با این توضیحات، انواع ادله اثبات دعوی در حقوق مدنی به طور مفصل بررسی شده است.

استدلال حقوقی مبنی بر اقرار، یکی از اصول مهم در حقوق مدنی است.
در قانون مدنی، ماده ۱۲۵۹ به اقرار به عنوان یکی از ادله اثبات دعوی استشهاد می‌کند.
اقرار به معنای اعلام یا اظهار نظری است که یک شخص درباره حقیقتی که به ضرر خود و به نفع دیگری است، می دهد.
این نوع اثبات، بیشترین رویکرد و اهمیت را در حقوق مدنی دارد و از سایر ادله اثباتی ارجحیت دارد.
به عبارت دیگر، در صورت وجود اقرار؛ نیازی به استناد به دلایل دیگر وجود نخواهد داشت.
بنابراین، اقرار می تواند به عنوان استدلال قاطعی در مورد ادعاها و موارد حقوقی مورد استفاده قرار گیرد.

"سند یکی از انواع ادله برای اثبات دعوی‌ها در حقوق مدنی است.
در ماده ۱۲۸۴ قانون مدنی تعریف شده است که سند عبارت است از هر نوشته‌ای که در زمان دعوی یا دفاع بتوان از آن استناد کرد.
پس هر نوشته‌ای که قابل استفاده در دعاوی، برای دفاع یا احقاق حق باشد، به عنوان سند محسوب می‌شود.
انواع سند به صورت رسمی و عادی تقسیم می‌شوند و برای قبول شدن در محکمه باید دارای شرایط قانونی مربوطه باشند.
"

شهادت یکی از توثیقات مدارک در حقوق مدنی است که در قانون مدنی تعریف نشده است.
برای توضیح آن باید به ماده ۱۷۴ قانون مجازات اسلامی مراجعه کرد.
این ماده تعریف می‌کند: "شهادت عبارت از اطلاعات شخصی غیر از طرفین دعوی درباره وقوع یا عدم وقوع جرم توسط متهم یا افراد دیگری نزد مقام قضایی است.
" بنابراین، هر زمان که در دعاوی حقوقی، فردی غیر از طرفین دعوا، درباره وجود یا عدم وجود حق به مقام قضایی گزارش داد، این شهادت حاصل شده است.

سوگند یا قسم در حقوق، به عنوان دلیلی جهت اثبات دعوی‌ها در حقوق مدنی، بسیار کم استفاده می‌شود و بیشتر برای پایان دادن به اختلافات در دعاوی‌ای که به شهادت شهود قابل اثبات هستند، به عنوان یک ابزار و راهی استفاده می‌شود.
در این حالت، مدعی هیچ دلیلی برای اثبات ادعای خود ندارد و ادعای او توسط مدعی علیه انکار می‌شود یا در موارد مشخص شده در قانون، استفاده می‌شود.
در این روش، با استفاده از عباراتی مانند "بالله"، "تالله" و ذکر نام جلاله خداوند، سوگند یا قسم اداء می‌شود.

بخش 1321 از قانون مدنی، تعریفی ارائه می‌دهد درباره امارات که یکی از حجج مربوط به اثبات ادعا در حوزه حقوق مدنی است.
با توجه به این قانون، اماره به موقعیت و شرایطی اشاره دارد که براساس قانون یا با داوری قاضی، دلالت بر وقوع یک امری دارد.
امارات به دو دسته قانونی و قضایی تقسیم می‌شوند.
اماره قانونی به موقعیت و شرایطی اشاره دارد که براساس قوانین موجود، دلیلی بر وقوع یک امر را ارائه می‌دهد.
در حالی که اماره قضایی، به موقعیت و شرایطی اشاره دارد که براساس نظر دادستان و یا قاضی، دلیلی بر وقوع یک امر را نشان می‌دهد.

شرایط ادله اثبات دعوی در حقوق مدنی