ضرب و جرح چیست

در تمامی جوامع بشری دنیا، افراد به دلایل مختلف ممکن است با مشکلات روحی و روانی روبرو شوند، که در صورت نادیده گرفته شدن ممکن است آسیب های جدی به خود و دیگران وارد کنند.
برای ایجاد نظم و امنیت در جوامع بشری، ضروری است که افراد قدرت تحمل فشارهای روحی و روانی خود را تقویت کنند.
فشارهایی که منجر به درگیری و دعوا می شوند می‌توانند شامل مشکلات خانوادگی، فشارهای اقتصادی یا عوامل دیگری باشند.

راهگذاری قانون به منظور حفظ نظم و امنیت افراد جامعه ایران، در قوانین مجازات اسلامی، ماده ای وارد شده است که هرگونه آسیب رساندن به اشخاص را مستوجب توبیخ و مجازات قرار می‌دهد.
طبق این ماده، افراد آسیب دیده حق دارند در صورت تحمیل کوچکترین ضرب و جرحی از سوی متجاوزان، شکایت کنند و از اعمال مجازات نیز خواستار شوند.
اما این ممکن است سوال برانگیزد که چه زمانی آسیب رساندن یا ضرب و جرح را بتوان عمدی دانست و چه زمانی آن را غیرعمدی؟

در این مقاله به بررسی مفهوم و انواع ضرب و جرح از دیدگاه عمدی و غیر عمدی می‌پردازیم.
همچنین شکایت‌نامه ضرب و جرح را برای دانلود در اختیارتان قرار داده‌ایم تا با استفاده از این نمونه، مفاهیم مطروحه را بهتر درک کنید.

ضرب و جرح چیست

ضرب و جرح در اصطلاحات عامیانه با هم به کار می‌روند، اما باید به این نکته توجه داشت که هر کدام در حقوقی معنای متفاوتی دارند.
ضرب به معنای آسیبی است که به اندام شخص وارد می‌شود و با عوارضی مانند پارگی، شکستگی و خونریزی همراه نیست، مثلاً با تغییر رنگ پوست به قرمز یا مشعر شدن نشان می‌دهد.
اما گرچه ضرب به خودی خود پارگی و خونریزی ندارد، اما نمی‌توان گفت که مجازات ضرب و جرح را ندارد.

متن زیرنویس: "بر اساس نوع صدمه ای که از طریق ضرب به بدن فرد آسیب دیده وارد می‌شود، مجازات متعارف برای مجرم، شامل خریدن گوشت (دیه) با خون نمی‌شود.
در صورتی که بدن شخص به خاطر ضربه ای که خورده، کبود شده باشد، فرد مجروح می‌تواند از طریق قانون جزایی اسلامی مبالغی را از مجرم دریافت کند.
قانون 714 ، میزان دیه کبودی را تعیین می‌کند که بیان می‌کند: "میزان دیه کبودی برابر با سه‌چهارم ارزش دیه کامل است.
درصورتی که پوست صورت بدن به رنگ سیاه در بیاید، میزان آن سه‌چهارم دیه کامل و درصورتی که به رنگ آبی در بیاید، میزان آن یک سوم دیه کامل خواهد بود.
درصورتی که به رنگ سرخ در بیاید، میزان آن نصف دیه کامل است.
همچنین، تغییر رنگ پوست سایر بخش های بدن نیز به نصف مقادیر فوق اعمال می‌شود.
"

ماده ۷۴۴ قانون، کبودی سایر اعضای بدن به جز صورت را تنظیم نموده است.
مقدار دیه پرداختی بستگی به جزئیات کبودی دارد.
در واقع، این مقدار بر اساس قسمت بدنی که به آن آسیب رسیده و شدت صدمات چقدر است، تعیین می‌گردد.
به طور کلی، مقدار دیه یک و نیم هزارم دیه کامل است، اما برای هر قسمت مختلف از بدن مقدار دیه مشخص خواهد بود.

"ارش" به مقداری از پول یا دارایی اشاره دارد که به منظور تأمین خسارت مالی یا جسمی به فرد آسیب دیده پرداخت می‌شود.
در قوانین جرم و جزایرانی، مقدار خاصی برای این ارش مشخص نشده است و قاضی، با توجه به نوع و شدت آسیب، با کمک تخصصی های قانونی، این مقدار را تعیین می‌کند.
به عنوان مثال، هرگونه صدمه‌ای که کمتر از زخمی (به طور مثال باعث تورم بدن، سر یا صورت فرد متضرر شده) در نتیجه یک جرم باشد، مشمول ارش خواهد بود.
اگر در اثر ضربه، علاوه بر تورم بدن، سر و صورت فرد، تغییر رنگ پوستی نیز رخ دهد، مجازات متصل به این جرم شامل هم جزای دیه و هم ارش خواهد شد.

جراحت، عمدتا به معنای وارد کردن آسیبی به بدن شخص است که باعث پارگی و خونریزی در محل آسیب دیده می‌شود.
شدت و نیروی این آسیب به میزان جراحت وارد شده بستگی دارد.
هر آسیبی که میزان جراحت آن کمتر از قتل باشد، به طور عمومی به آن جراحت گفته می‌شود.
بنا به شدت و نیروی جنایت، مجازات برای فرد مجرم متفاوت است.
جنایت جراحتی نیست که به قتل فرد آسیب دیده منجر شود، فقط بر اعضای بدن شخص تأثیر می‌گذارد.

اگر یک جرم عمدی علیه بدن شخصی صورت پذیرفته باشد و شخص مجروح درخواست ورود به تعزیرات را داشته باشد، می تواند در صورت برآورده شدن شرایط، درخواست برای اجرای عقوبت جانی علیه مجرم را از دادگاه بدهد.
اما اگر شرایط اجرای عقوبت جانی وجود نداشته باشد، تنها می تواند از مجروح خواستار پرداخت جریمه برای خسارت های بدنی شده باشد و همچنین از دادگاه درخواست تأدیب مجرم را داشته باشد.

به‌موجب ماده ۶۱۴ قانون مجازات اسلامی، هر فردی که عمداً به فرد دیگری آسیبی (مانند جرح یا ضربه) وارد کند و منجر به نقصان، شکستگی، عملکرد نادرست یک عضو بدن، بیماری دائمی، فقدان یا نقص در حواس، منافع، یا کاهش عقل گردد، در صورتی که قصاص امکان‌پذیر نباشد و این اقدام به نظم، امنیت جامعه یا ترسیب ترس در مرتکب یا دیگران منتقل شود، مجرم به حبس مدت دو تا پنج سال محکوم خواهد شد.
همچنین، در صورت درخواست مجنی علیه مرتکب، مجرم ملزم به پرداخت دیه نیز خواهد بود.

موردی که فرمودید، این است که فردی که جرمی را انجام می‌دهد و شامل ضرب و جرح اعضای بدن می‌شود، باید هم جریمه‌ای (دیه) پرداخت کند و هم با مجازات تعزیری محکوم شود.
این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که قاضی رسیدگی کننده به این نتیجه برسد که اقدام فرد مذکور باعث به خطر افتادن نظم و امنیت جامعه شده است، یا به این خطر افتاده باشد که اگر این شخص مجازات نشود، خود او یا افراد دیگر این اقدام را تکرار کنند.

برای مثال، اگر در یک اشتباه همجموع و تفریق به یک فرد در یک درگیری گروهی نظیر پرتاب مواد به هم یا مبارزه در خیابان وارد شده باشد، آن جرم به عنوان "نزاع گروهی" شناخته می‌شود که یک جرم عمومی محسوب می‌شود.
در نتیجه، بازپرداخت خسارت به شخص آسیب‌دیده، کاری نیست که می‌تواند مجازات شرکت کنندگان در آن نزاع را از بین ببرد.

مطابق قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات (ماده ۶۱۵)، هرگاه گروهی از افراد به دلایلی به منازعه بپردازند، هر یک از شرکت‌کنندگان در این نزاع بسته به حالت و جنبه منازعه، به مجازات‌های زیر محکوم خواهند شد:- در صورتی که منازعه منجر به انواع قتل شود، به حبس از یک تا سه سال محکوم می‌شوند.
- در صورتی که منازعه منجر به نقص عضو شود، به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم می‌شوند.
- در صورتی که منازعه منجر به ضرب و جرح شود، به حبس از سه ماه تا یک سال محکوم می‌شوند.
توصیه می‌شود در تنظیم هر گونه منازعه، آرامش و سلامت را در نظر داشته باشید تا از وقوع جرایم جسمی جلوگیری شود.

ضرب و جرح عمدی و غیر عمدی

با توجه به تعاریفی که از مفهوم‌های "ضرب و جرح" و مجازات آن ارائه کردیم، در اینجا به بررسی این مسئله می‌پردازیم که آیا جرم "ضرب و جرح" در صورتی که عمدی باشد، یا در صورتی که غیر عمدی باشد، تشخیص داده می‌شود؟

ایجاد صدمه جسمانی قصدی: زمانی که یک فرد با قصد و نیت قبلی به دیگری صدمه وارد می‌کند، آن عمل را می‌توان به عنوان "ضرب و جرح عمدی" دسته‌بندی کرد.
این صدمات ممکن است منجر به قطع عضوی از بدن شخص مجروح شونده شود، یا فقط منجر به کبودی، تورم و مشکلات مشابهی شود.

همچنین ممکن است شخصی، حتی در حالتی که هیچ قصدی برای نسبت دادن جنایت به جسمیت یا تجاوز به طرف مقابلش ندارد، عملی انجام دهد که منجر به آسیب شدن شخص دیگر می‌شود.
به عنوان مثال، قصد و نیت این شخص ممکن است تنها برای تنبیه کردن یا دور کردن فرد درگیر در صحنه باشد و با استفاده از یک چاقو به او صدمه وارد کند.

در این حالت، زیرا قصد فرد مقابل برای قطع عضو یا جرح کردن وجود ندارد، نمی‌توان گفت که عمل او از طریق عمدی صورت گرفته است.
به جای آن، باید توجه داشت که با انتخاب چاقو به عنوان وسیله، ممکن است آسیب وارد شود.
در نتیجه، عمل او، عمدی در نظر گرفته می‌شود، زیرا با وجود اینکه قصد آسیب زدن را نداشته است، باز هم جراحتی بوجود آمده است.

قانون مجازات اسلامی در ماده ۲۹۰، جنایت را در موارد زیر به عنوان عملی عمدی محسوب می‌کند:یک.
قتل عمدیدو.
زنا و ارتکاب همجنسگرایی عمدیسه.
آتش‌زدن عمدی به ممتلکاتچهار.
سرقت عمدی در شب با استفاده از سلاحپنج.
ارتکاب جنایت به قصد تروریستیلطفاً توجه داشته باشید که این قوانین بر مبنای قوانین اسلامی تدوین شده‌اند.

در هر صورتی که شخص با انجام یک کار، هدف ارتکاب جنایت علیه یک یا چند فرد خاص یا ناشناس از یک گروه را داشته و در عمل نیز جنایت مورد نظر یا مشابه آن رخ دهد، بگونه‌ای که با انجام آن کار نیز جنایت یا همان معادل آن رخ داده باشد یا نداده باشد.

ب: هر زمانی که شخصی عمداً یک عملی انجام دهد که به طور معمول باعث ارتکاب یک جرم یا مشابه آن می‌شود، حتی اگر قصد انجام آن جرم و مشابه آن را نداشته باشد، اما از آن عمل و عواقب ناشی از آن آگاه بوده است.
به عنوان مثال، فردی که جرمی را مرتکب می‌شود، می‌داند که شخص مورد نظرش فلج است و نمی‌تواند شنا کند، او را به استخر آبی می‌اندازد و باعث می‌شود شخص مورد نظر به کما یا آسیب جسمی برسد.
این جمله حاوی برجستگی‌هایی است که می‌توان آنها را با استفاده از برچسب‌های HTML تعبیر کرد.

<p> هرگاه فردی قصد ارتکاب جنایتی را نداشته و اقدامی را که انجام داده است ممکن است باعث وقوع جنایت واقعی یا نظیر آن گردد.
اما در مورد قربانی، اگر به دلیل بیماری، ضعف، پیری یا شرایط دیگر یا به دلیل موقعیت خاص مکانی یا زمانی، اعمال مرتکب، با نوعی جنایت یا نظیر آن همراه شود، شرط لازم برای وقوع آن، آگاهی مرتکب درباره وضعیت غیرمعمول قربانی یا موقعیت خاص مکانی یا زمانی است.
</p><p> به عنوان مثال، اگر شخصی در لبه پرتگاه از پشت دیگری ترسانده شود، واکنش غیرارادی او ممکن است منجر به افتادن او از پرتگاه و قطع عضو یا فلج شدن شود.
</p>

توجه کنید: هنگامی که یک شخص قصد ارتکاب جنایت یا کاری مشابه آن را داشته باشد و در عمل همان جنایت یا کار مشابه را انجام دهد، بدون در نظر گرفتن اشخاص خاصی که هدف وی باشند، به عنوان مثال بمب‌گذاری در مکان‌های عمومی، این اذهان را متحول می‌کند: چگونه می‌توان از روش‌های دیگر جلوگیری کرد؟ آیا امکان دارد اسباب برقراری امنیت بهتری در اماکن عمومی ایجاد شود؟ بهتر است مسئولین و افراد مرتبط با امنیت عمومی در این خصوص توجه لازم را داشته باشند.

تبصره ۱ - در قسمت (ب)، باید برای اثبات عدم آگاهی و توجه تقاضا کننده فهم و توجه مرتکب صورت گیرد.
در صورتی که تقاضا کننده فهم و توجه ثابت نشود، جرم به عمد ثابت می‌شود مگر اینکه جرم فقط به دلیل وقوع آسیب قابل توجه باشد و این آسیب نیز به‌طور حتمی مشهود نباشد.
در این حالت، برای اثبات آگاهی و توجه مرتکب جرم باید تقاضا کننده فهم و توجه باشد.
در صورتی که تقاضا کننده فهم و توجه ثابت نشود، جرم به عمد ثابت نمی‌شود.

مثالی برای توضیح موضوع: یک فردی به بطن قلب خود مشتی وارد می‌کند، در حالی که نمی‌داند قلب با عملکرد باتری کار می‌کند.
این شوخی ناخوشایند به شدت باعث آسیب جدی و مرگ شخص می‌شود.
در این حالت، وجود عدم آگاهی درباره عملکرد قلب با باتری باید به طور قاطع تایید شود.

تبصره ۲ - در بند (پ)، فرد باید آگاه و تمرکز کند که اگر کار او نسبت به آزار دیگران، منجر به یک جنایت شود یا همان شکل جنایتی را داشته باشد، باید این موضوع ثابت شود.
اگر این اثبات انجام نشود، جنایت "عمدی" ثابت نمی‌شود.

موافقت به‌موجب ماده ۵۶۷ قانون مجازات اسلامی است، هنگامی که رفتار مرتکب نه آسیب یا عیبی در بدن ایجاد می‌کند و نه اثری را در بدن به جا می‌گذارد، ضمانت منتفی می‌شود.
اما در صورت خلاف عمد، و در صورت عدم تصالح، مرتکب به حبس یا شلاق تعزیری درجه هفت محکوم می‌شود.
به این معنا که ضرب و جرح، اگر عمدی باشد و شاکی رضایت ندهد، مجازاتی خواهد داشت، هرچند که کمتر باشد.

ضرب و جرح غیر عمدی: با توجه به تعریفی که از ضرب و جرح عمدی ارائه داده شده است و تعاریفی که ماده ۲۴۰ قانون مجازات اسلامی از پیش‌بینی جنایات عمدی را ذکر می‌کند، هرگونه فعالیتی که خارج از این تعاریف باشد، به عنوان ضرب و جرح غیر عمدی محسوب می‌شود و با تشدید مجازات مورد قرار خواهد گرفت.

مثلا اگر فردی که در اینجا به آن اشاره می‌کنیم ثابت کند که اصلاً نمی‌دانست قلب یک شخص با استفاده از باتری عمل می‌کند و یا هرگونه مشکل و بیماری دیگری که ناآگاه از آن بوده است، و در نتیجه عملی که انجام می‌دهد باعث وارد آمدن صدمه‌ای می‌شود که در واقع برای افراد عادی ممکن است ایجاد آسیب نشود، این صدمه به عنوان یک نوع صدمه غیرعمدی شناخته می‌شود.
به عنوان مثال، اگر او نمی‌دانست که دوستش دارای مشکل در پرده گوش است و با آزار و اذیت او، طرف مقابلش را درگیر مشکل می‌کند.
به همین دلیل نمی‌توان گفت که عمل او عمدی بوده است.

در صورتی که فردی به منظور حفاظت از جان، مال و عرضه شخص خود یا دیگری یا حفظ آزادی شخص خود یا دیگری در مقابل تجاوز یا خطر قریب‌الوقوع، یک عمل انجام دهد که به طور ذاتی جرم محسوب می‌شود نظیر کشتن، ضرب و جرح و غیره، این عمل به عنوان دفاع مشروع تلقی می‌شود و هیچ مجازاتی برای او واگذار نخواهد شد.
دفاع مشروع در این حالت صرفا زمانی اعتبار پیدا می‌کند که فرد مورد تهاجم و جنایت قدرت دفاع را به هیچ شکل دیگری نداشته باشد و به صورت جدی به کمک و یاری نیازمند باشد.

در واقع، برای تلقی کردن عمل ضرب و جرح به عنوان یک دفاع مشروع، شرایطی بایستی موجود باشد و این شرایط باید توسط قاضی تأیید شود.
شرایط دفاع مشروع شامل موارد زیر هستند:- استفاده از قدرت به اندازه لازم برای مقابله با تهدیدی که زندگی یا اموال را به خطر می اندازد.
- عدم فرصت دیگر برای فرار یا جلوگیری از تهدید بدون استفاده از ضرب و جرح.
- محدودیت استفاده از دفاع مشروع به موقعیت‌هایی که متناسب با خطر موجود باشد.
- عدم استفاده از ضرب و جرح در صورتی که میتوان با راه های دیگر به اهداف مطلوب دست پیدا کرد.
- عدم استفاده از ضرب و جرح به عنوان ابزار برای انتقام یا تعقیب فرد.
- توجه به ملاحظات انسانیتی در استفاده از قدرت و ضرب و جرح.
در نهایت، تشخیص دفاع مشروع به عهده قاضی و استناد به شواهد مربوطه می باشد.

باید دفاعی که در برابر تجاوز و خطرات قرار می‌گیرد صحیح و متناسب باشد.

بسیاری اوقات، نیازی به انجام یک کار یا فعالیت بیش از حد لازم نیست.
در واقع، ممکن است با انجام زیاد یک فعالیت موجب خستگی و استرس شویم.
بنابراین، در نظر داشته باشید که هنگام برنامه‌ریزی روزانه خود، فعالیت‌هایی را انتخاب کنید که ضروری و مهم هستند و برای حفظ سلامت و روانشناختی خود لازم هستند.

این امر امکان ندارد که بتوان به مامورین انتظامی بدون از دست دادن زمان توسل کرد، یا اینکه دخالت آنها در رفع تجاوز یا خطر موثر نباشد.
برای تحقق دفاع مشروع، ضروری و لازم است که تمامی این موارد که به آنها اشاره شده است موجود باشند و عدم وجود آنها باعث می شود دفاع به عنوان مشروع در نظر گرفته نشود.

دانلود نمونه شکواییه ضرب و جرح

با در نظر گرفتن این واقعیت که شما اکنون مفهومی دقیق از "ضرب و جرح" دارید و به روش‌های عمدی و غیرعمدی برای تعبیر آن آشنا شدید، ما یک نمونه فرم شکایت درباره ضرب و جرح را برای شما آماده نموده‌ایم.
همچنین، روش‌های اثبات جرم ضرب و جرح را نیز در یک مقاله مجزا با استفاده از تگ‌های قوی (strong) و تاکید (em) برای شما توضیح داده‌ایم.
می‌توانید فرم شکایت ضرب و جرح را از لینک زیر دانلود کنید و از مقاله ما استفاده کنید:دانلود فرم شکایت ضرب و جرحما در این مقاله به شیوه‌های مختلف اثبات جرم ضرب و جرح پرداخته‌ایم.