مفهوم و ماهیت حضانت فرزندان و اشخاص عهده دار آن

یکی از هدف‌های افراد برای تشکیل خانواده، حفظ نسل و تولید فرزند می‌باشد.
به واسطه‌ی داشتن فرزند، فرد در نقش والدی قرار می‌گیرد که حقوق و تکالیفی را برای خود و همسرش به ارمغان می‌آورد.
قانونگذاران نیز این حقوق و تکالیف را به طور صریح در قوانین خود پیش‌بینی کرده و تضمین می‌کنند که تخلف از انجام تکالیف مرتبط با فرزند، باعث پیگرد قانونی می‌شود.

حق حضانت، یکی از حقوق مهم کودکان و تکالیف والدین، از اهمیت بالایی برخوردار است.
وظیفه اشخاصی که به عهده دار حضانت قرار می‌گیرند، رعایت قوانین مربوط به حق حضانت است.
قانون مدنی، برای حفظ حقوق فرزندان و جلوگیری از محرومیت والدین از این حق، برخی مقررات و مواد قانونی در نظر گرفته است.
بنابراین، برای والدینی که قصد جدایی از همدیگر را دارند، آشنایی با این قوانین، بسیار ضروری است.

در این متن، قصد داریم به بررسی مفهوم حضانت فرزندان و ماهیت آن به عنوان یک حق یا تکلیف بپردازیم.
در ادامه، با استناد به قانون مدنی، به شرح اشخاص عهده دار حضانت می‌پردازیم.
برای اطلاعات بیشتر در این زمینه، همراه ما باشید.

مفهوم حضانت فرزندان

برای توضیح مفهوم حضانت فرزندان، می‌بایست ابتدا تعریف لغوی و اصطلاحی این مفهوم را بیان کنیم.
سپس به تشریح طبیعت این مفهوم، بر اساس قوانین مدنی، پرداخته و بیان کنیم که مدت زمان حضانت فرزندان چگونه تعیین می‌شود و چه کسانی مسئولیت حضانت را دارند.

«حضانت» یک کلمه عربی است و ریشه آن، لغت «حضن» است که به معنای آغوش مادر است.
در واژه‌نامه، «حضانت» به معنای نگهداری، تربیت و پرورش کودک در آغوش گرفتن او است و به معنای عام، اشاره می‌کند به مراقبت و حمایت جسمانی و عاطفی از کودک توسط اشخاص مسئول قانونی بر اساس قوانین.

در قانون مدنی، تعریف دقیقی از مفهوم "حضانت" ارائه نشده است.
اما برخی از فقها درباره مفهوم حضانت، برخی مصادیق را ذکر کرده‌اند.
حضانت به والدین حق و تکلیف می‌دهد تا از تربیت و مراقبت از فرزندان خود، از جمله نگهداری، تغذیه، بهداشت و شستشوی لباس‌های کودکان، مسئولیت بپذیرند.
این مسئولیت ها بر اساس نظر علما و فقها، جزئی از حقوق و وظایف والدین در برابر فرزندان است.

با توجه به بررسی‌هایی که از جنبه‌های مختلف، از جمله فقه و علما درباره مفهوم حضانت در ارضای فرزندان انجام شده است، به سؤالی که می‌پرسد "مفهوم حضانت فرزندان چیست؟"، می‌توان گفت که حضانت، به معنای مراقبت و حفاظت از جسمی کودکان است و عملاً به‌معنای سرپرستی، نگهداری، مراقبت و تربیت کودک می‌باشد.

ماهیت حضانت فرزندان

پس از توضیح درباره مفهوم حضانت فرزندان، در این قسمت از مقاله برنامه ریزی شده است که در مورد ماهیت حضانت فرزندان صحبت کنیم.
بر اساس آراء حقوقدانان و نیز متن قوانین مدنی، در اینجا تشریح خواهیم کرد که ماهیت حضانت فرزندان چیست.

این موضوع ماهیت حضانت فرزندان همواره مورد اختلاف نظر در حوزه فقه قرار گرفته است.
برخی فقها معتقدند که ماهیت حضانت فرزندان یک حق است، در حالی که دیگران اعتقاد دارند که آن یک وظیفه است.

اگر موافقت کنیم، منشأ حق حضانت فرزندان بر عهده والدین است.
مادر و پدر کودک ممکن است خود را از این حق بازنداشت کنند و در بعضی موارد، هیچ کدام از آنها تمایلی به پذیرش حضانت فرزند نداشته باشند.
اما اگر این نظر را بپذیریم که وظیفه حضانت فرزندان بر عهده والدین است، هیچ یک از آنها نمی‌توانند بی‌خیال انجام این وظیفه شوند.

مقررات قانونی مدنی به وضوح بیان می‌کند که حضانت فرزندان یک وظیفه و حق مشترک بین والدین است.
در ماده 1168 آمده است: "نگهداری اطفال، هم حق و هم تکلیف ابوین است.
" این بیان مشخص می‌کند که حضانت فرزندان هم بر عهده پدر و مادر است و هر دو آنها مسئولیت نگهداری و تربیت فرزندان خود را دارند.
به علاوه، در ماده 1172 قانون مدنی آمده است: "نگهداری فرزندان بر عهده والدین است و هر دو والدین مسئولیت قانونی در این زمینه دارند.
" این بیان نشان می‌دهد که والدین مسئولیت قانونی حضانت فرزندان را دارند و باید به آن عمل کنند.

'در طول دوره‌ای که نگهداری فرزند به عهده والدین است، هیچ یک از آنان اجازه ندارند از نگهداری او امتناع نمایند.
به هنگامی که یکی از والدین امتناع می‌کند، قاضی باید به درخواست دیگری، یا درخواست یکی از خویشاوندان نزدیک، یا درخواست خواهان عمومی، نگهداری فرزند را بر والدینی که نگهداری به عهده اوست، الزام کند.
اگر الزام آسان و موثر نباشد، قاضی باید تامین نگهداری را به خرج پدر و در صورت فوت پدر، به خرج مادر، تأمین نماید.
'

با توجه به این واقعیت، در ابتدا، ماهیت نگهداری از فرزندان تکلیفی است که فرد عهده دار آن، نمی تواند از آن چشم پوشی کند و این حق نیز در صورتی که یکی از عهداران آن امتناع کند، برای فرد دیگر، امکان سلب نگهداری را به وجود می آورد و می تواند از طریق درخواست قضایی از دادگاه خواهش کند تا خودش، به صورت شخصی، عهده دار نگهداری شود.

اشخاص عهده دار حضانت فرزندان

قوانین مدنی، اشخاصی را که مسئولیت حضانت فرزندان و موارد سلب حضانت را دارند، تعیین می‌کند.
بنابراین پس از بحث درباره ماهیت و تعریف حضانت، در این قسمت از مقاله قصد داریم درباره اشخاص مسئول حضانت صحبت کنیم.

اشخاصی که مسئولیت نگهداری و تربیت فرزندان دختر یا پسر را بر عهده دارند، در اصل والدین آنها هستند.
در واقع، این تکلیف و حق آنهاست.
اما در صورتی که شرایطی وجود داشته باشد که حضانت از آنها سلب شود یا هر دو والدین برای هر دلیلی در دسترس نباشند، اشخاص عهده دار حضانت دیگر قادر به استفاده از حقوق والدین نخواهند بود.