سفته الکترونیکی

اسناد تجاری، در مفهوم خاص آن، یک دسته از اسناد هستند که قابلیت نقل و انتقال و معامله را دارند و می‌توانند وجود طلبی را به نفع دارنده‌ی آنها ثابت کنند.
این اسناد، در بسیاری از معاملات به عنوان جایگزین نقد مورد استفاده قرار می‌گیرند.
همچنین، از این اسناد می‌توان جهت ضمانت و تضمین نیز استفاده کرد.

چک، برات، سفته یا فته طلب، اسناد تجاری مهمی هستند که قوانین و تشریفات خاص خود را دارند.
قانون تجارت و قوانین مرتبط، مانند قانون چک، این تشریفات را تعیین کرده‌اند.
سفته نیز یکی از اسناد تجاری قابل توجه است که مستثنی نیست.
با پخش بیماری کرونا و رونق روش‌های الکترونیکی، وزارت اقتصاد، امور و دارایی مفهوم سفته الکترونیکی را معرفی کرده است و تقاضای استفاده از سفته را فقط از طریق سامانه‌های مربوطه می‌پذیرد.

تصمیم داریم در این مقاله درباره «سفته الکترونیکی» و نحوه تکمیل، دریافت و خرید آن در اینترنت صحبت کنیم.
همچنین، روش نوشتن سفته الکترونیکی را نیز شرح خواهیم داد.
در صورتی که سؤالی درباره این موضوع دارید، ما را همراهی کنید.

سفته الکترونیکی چیست

پیش از پاسخ به سوال "چیستی سفته الکترونیکی؟" لازم است در ابتدا به تعریف اسناد تجاری بپردازیم.
در قانون تجارت ایران، به کدام سند سفته گفته می‌شود؟ سپس به سوالات زیر پاسخ دهیم:- چیستی سفته الکترونیکی؟- چگونه می‌توان یک سفته الکترونیکی را تکمیل و دریافت کرد؟

در قانون تجارت، اصطلاح "اسناد تجاری" در دو مفهوم کلی و خاص به کار می‌رود.
در مفهوم کلی، اسناد تجاری شامل هر نوع سند تجاری می‌شوند، مانند اوراق قرضه، اوراق سهام، چک و سند‌هایی از این دست.
اما در مفهوم خاص، اسناد تجاری دسته‌ای از اسناد هستند که ویژگی‌های منحصر به فرد و خاص خود را دارند؛ به‌طور مثال، قابلیت جایگزینی پول نقد در معاملات و نشان دادن حق دینی.
چک، سفته و برات یا فته طلب از اسناد تجاری در مفهوم خاص هستند.

همانطور که ذکر شد، "سفته" عبارت است از یکی از اسناد تجاری با معانی و قوانین خاص خود.
طبق تعریف ماده 307 قانون تجارت، سفته یا همان فته طلب، سندی است که به وسیله آن، امضا کننده متعهد می‌شود در تاریخ مشخص یا هنگام درخواست، مبلغی خاص را به حامل یا شخص معین و یا با حواله به شخص آن پرداخت نماید.
به‌طور خلاصه، سفته یک سند تجاری است که صادرکننده آن مسئولیت پرداخت مبلغ مشخصی در تاریخ مشخص را به گیرنده بر می‌گیرد.

"با انتشار ویروس کرونا و گسترش آن، به منظور راحتی بیشتر تجار و افرادی که نیاز به صدور سفته دارند، همچنین با پیشرفت فناوری و اتکا به امور الکترونیکی، وزارت امور اقتصاد و دارایی، به منظور سهولت در فرآیند صدور و دریافت سفته، همچنین نوشتن مبلغ سفته بر روی آن، یک نسخه جدید از سفته با نام سفته الکترونیکی را معرفی نمود.
این سفته الکترونیکی توسط سه بانک ملی، آینده و قرض الحسنه رسالت، با ارائه خدمات مربوطه برای این نوع سفته، در دسترس قرار می‌گیرد.
"

سفته الکترونیکی، معروف به سفته یا فته طلب، در قانون تجارت تعریف شده و دارای قابلیت واخواست سفته است؛ با این تفاوت که فرآیند صدور آن به صورت الکترونیکی انجام می‌شود و می‌توان از طریق سامانه‌های خاص مانند سامانه بانک آینده یا سامانه بانک قرض الحسنه رسالت و اپلیکیشن آی کاپ که توسط این بانک معرفی شده است، آن را دریافت کرد.

با ورود تکنولوژی الکترونیکی، روش‌های انجام و دریافت سفته به صورت الکترونیکی تا حد زیادی پیشرفت کرده است.
سامانه‌های ویژه‌ای برای این منظور طراحی شده‌اند.
استفاده از چک الکترونیکی نیز به طور گسترده‌ای شایع شده است و این باعث کاهش نیاز به پرونده‌های بدون تاریخ و امضا در دادگاه می‌شود.
علاوه بر این، استفاده از سفته الکترونیکی می‌تواند سوءاستفاده از سفته‌های سفید امضایی که برای تضمین به دیگران واگذار می‌شوند را به طور محسوسی کاهش دهد.

نحوه خرید سفته الکترونیکی

در مطلب قبلی، توضیح داده شد که یک "سفته الکترونیکی" چیست و مزایایی که صدور آن به صورت الکترونیکی دارد را نیز بیان کردیم.
حال در این بخش، قصد داریم در مورد "روش دریافت سفته اینترنتی" صحبت کنیم و توضیح دهیم که چگونه می توان آن را خریداری کرد.

قبل از بررسی راه‌های دریافت سفته اینترنتی، بهتر است درباره روش‌های خرید سفته کاغذی توضیح دهیم.
برای خرید سفته کاغذی، شما باید به شعب بانک‌ها یا دکه‌های روزنامه‌فروشی مراجعه کنید و با پرداخت مبلغ قیمت سفته در سال ۱۴۰۰ یا سالی که در آن تصمیم به خرید سفته می‌گیرید، سفته خود را تکمیل و دریافت کنید.

فرآیند دریافت سفته اینترنتی بسیار متفاوت از سفته کاغذی است.
در این فرایند، نیازی به مراجعه حضوری به بانک‌ها یا دکه‌های روزنامه فروشی نخواهد بود.
با امکان صدور سفته الکترونیکی، خرید این سفته برای متقاضیان آن با مراجعه به سامانه‌ها و اپلیکیشن‌های مخصوص، با احراز هویت و وارد کردن اطلاعات هویتی و پرداخت مبلغ سفته انجام می‌شود.

درباره این موضوع باید گفت که هنوز برخی از بانک‌ها به طور کامل زیرساخت‌های لازم را برای آن راه‌اندازی نکرده‌اند.
برخی بانک‌ها مانند بانک قرض الحسنه رسالت اپلیکیشن آی-کاپ را معرفی کرده‌‌اند، اما این تنها امکان ارائه سفته الکترونیک این بانک را فراهم می‌آورد.

نحوه تکمیل سفته الکترونیکی

بخش‌های قبلی به سوال "معنای سفته الکترونیکی چیست و چگونه آن را دریافت و خرید کنیم" پاسخ داده شد.
همچنین، بیان کرده‌ایم که با تبدیل صدور سفته به فرمت الکترونیکی، جرایم مرتبط با این سند به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد؛ زیرا تقریباً غیرممکن است که اطلاعاتی جعلی یا ناصحیح در تکمیل الکترونیکی سفته وارد شود.
در این بخش، هدف ما بیان نحوه تکمیل سفته الکترونیکی است و توضیح می‌دهیم که چگونه می‌توان آن را تکمیل کرد.

همانطور که در تکمیل سند اعتباری کاغذی، صادرکننده، بر اساس قوانین سند اعتباری، می بایست، نام و نام خانوادگی خود، مبلغ و تاریخ صدور و سررسید به حروف و اعداد، نام گیرنده و محل پرداخت را مشخص کند و سپس سند اعتباری را امضا کند.
حالا در سند اعتباری الکترونیکی نیز، ورود این اطلاعات، در هنگام تکمیل، ضروری است.
با این تفاوت که روش تکمیل سند اعتباری الکترونیکی، با ورود به وب‌سایت سیستم و استفاده از برنامه‌ی مخصوص و وارد کردن اطلاعات در صفحه‌ی مناسب برای صدور سند اعتباری انجام می‌شود و هیچ‌یک از مراحل تکمیل به صورت دستی انجام نخواهد شد.

نحوه پشت نویسی سفته الکترونیکی

در بخش‌های قبل، توضیح داده شد که مراحل تکمیل و دریافت سفته اینترنتی به چه صورت است و اشاره شد که فرد درخواست‌دهنده صدور سفته الکترونیکی باید به سامانه مخصوص آن مراجعه کند.
در این قسمت، می‌خواهیم درباره فرآیند پشت نویسی سفته الکترونیکی صحبت کنیم.
قبل از آن، باید ذکر کنیم که منظور از پشت نویسی سفته یا چک چیست.

پشت نویسی یا ظهر نویسی سند به معنای ثبت اطلاعاتی در پشت سند کاغذی است، که به عنوان یک ضمانت از سوی صادر کننده به شخص دیگری منتقل می‌شود یا وکالت درباره سند به او داده می‌شود.
یکی از مهم‌ترین نکاتی که در طول پشت نویسی باید ذکر شود، تاریخ ظهرنویسی (پشت نویسی) و امضای پشت نویسی شده روی سند است که توسط فردی که این عمل را انجام داده است، امضا می‌شود.