حضانت فرزند متولد شده در عقد موقت

حضانت به معنای نگهداری، تربیت و پرورش کودکان می‌باشد و با مسائل ولایت و قیمومت تفاوت دارد.
در اصل، حضانت به میزان قدرتی اشاره دارد که شخص برای نگهداری، تربیت و رسیدگی به نیازهای عاطفی، روحی و روانی، و آموزش کودکش دارد.
این مسئله همواره باید مورد توجه والدین قرار گیرد، سیاستی که پس از طلاق والدین، جدا زندگی بدون طلاق یا درصورت فوت یکی یا هردوی آنها مطرح می‌شود.

وگرنه بر اساس قوانین، حق و تکلف حضانت فرزند، برای هر دختر یا پسر ازدواج‌کننده بر عهده والدین می‌باشد.
اما در مواردی که ازدواج به صورت موقت یا صیغه انجام شده و فرزندی به دنیا آمده است، حضانت فرزند به صورت متفاوتی از پدیده‌ای که در ازدواج دائم رخ می‌دهد، پدیدار می‌شود.
این سوال می‌تواند در ذهن افرادی که از طریق موقت یا صیغه به فرزندی دست یافته و مدت این ازدواج به پایان رسیده است، پیش آید که حضانت فرزند در ازدواج موقت با کدام فرد است؟

در این مقاله ، همراه با معرفی مفهوم حضانت موقت در قراردادهای دائمی، به بررسی چالش‌های این نوع حضانت می‌پردازیم.

حضانت فرزند در عقد موقت

در برابر کودک در ازدواج موقت می‌توان گفت این برابر کرداری تا هنگامی که آنرا به عنوان نکاح موقت در کشور ما یا به واژه‌ی "صیغه" یاد می‌کنیم، مانند حضانت در نکاح دائم است.
ازدواج موقت یا صیغه، نوعی از ازدواج است که زن و مرد به مدت محدود و معین با هم با هزینه مهر به زن زندگی مشترک زناشویی را آغاز می‌کنند.

برخی از ازدواج‌ها، که معمولاً به طور پنهانی و در حالی که از نظر خانواده‌ها مخفی است، باعث باروری زن می‌شود و در نتیجه، یک فرزند به دنیا می‌آورد.

موردی که باید مورد توجه قرار گیرد این است که هویت دختر یا پسر فرزند(ان) در عقد موقت به دست چه کسی خواهد بود؟ آیا پدر یا مادر فرزند(ان) مسئولیت آنها را به عهده دارند؟ قوانین مدنی ایران تعیین کرده است که پرداخت نفقه فرزندان در عهد موقت مسئولیت پدر است.
در عقد موقت، همانند عقد دائم، پدر مسئولیت مراقبت از فرزند(ان) به دست آمده از عقد موقت را دارد و باید هزینه‌های زندگی دختر یا پسر فرزند(ان) خود را پرداخت کند.

در قوانین مدنی ایران، وضعیت حضانت فرزندان حاصل از عقد موقت نیز تنظیم شده است.
این عقد، همانند عقد دائم، به معنای تعیین حق حضانت فرزند برای مادر تا سن 7 سالگی و سپس تحویل حضانت و نگهداری فرزند به پدر می‌باشد.
در صورتی که پدر حضانت فرزند را قبول کند، دختر تا 9 سالگی و پسر تا 15 سالگی می‌توانند تحت حضانت پدر بمانند.

پس از سنین مشخصی، به طور معمول ۹ سال برای دختران و ۱۵ سال برای پسران، آن‌ها قادر هستند تا تصمیم بگیرند با چه کسی زندگی کنند.
در این مرحله، آن‌ها از حضانت خارج می‌شوند و البته، این تصمیم باید با رعایت مصلحت کودک انجام شود.

اگر فرزندان پس از سپری کردن ۷ سال از تاریخ عقد موقت یا صیغه و پایان مدت قانونی رابطه حضانتی، پدران حق حضانت را نداشته باشند، مادر اولویت در دریافت حضانت را خواهد داشت.
همچنین، پدر همچنان مسئولیت هزینه‌های مربوط به تربیت و نگهداری فرزند را بر عهده دارد.

مشکلات حضانت فرزند در عقد موقت

با توجه به اینکه در مقاله ذکر شده است که عقد موقت یا صیغه، در بسیاری از صورت ها بین زن و مرد به صورت پنهانی و از نگاه خانواده‌ها پنهان می‌شود.
اما اگر آن‌ها از رابطه اینگونه‌ای فرزندی به دنیا بیاورند، برای آن ها مشکلاتی به وجود می‌آید، بگونه ای که جنس فرزند می تواند دختر یا پسر باشد.

یکی از مسائل اساسی مربوط به نتیجه‌ی ازدواج از این نوع ازدواج، به دلیل عدم ثبت موقت یا صیغه در دفتر ازدواج به طور رسمی پیش می‌آید.
اگرچه به زنانی که تصمیم به این نوع ازدواج می‌گیرند، توصیه شده است که این عقد را در دفتر ازدواج ثبت کرده و با دریافت نامه‌ای مبنی بر رضایت، به این نوع از نکاح موافقت دهند، اما همچنان در بسیاری از موارد این عقد به ثبت رسمی نمی‌رسد.

اگر «عقد موقتی» را که به طور رسمی ثبت نشده و هیچ نسخه‌ای از آن نامه در اختیار زوجین نیست، باردار شوند، عدم ثبت آن باعث مشکلات بسیاری برای مادر خواهد شد.
زیرا همواره اثبات نسبت فرزند به پدر مربوطه برای مادر دچار مشکل خواهد شد.

زیرا از آنجا که عقد موقت یک اتفاق پنهانی است و در بسیاری از موارد مربوط به مردان متاهلی است که زنان را برای عقد موقت به خود می‌اندازند، همیشه مردان از قبول و مراقبت از فرزندانی که از این نوع رابطه به وجود می‌آیند، خودداری خواهند کرد.

لذا برای سپردن حضانت فرزند به پدر، ابتدا مادر باید در دادگاه ثابت کند که این فرزند برای آن مرد متولد شده است و او واقعاً پدر فرزندش است.
در گذشته اثبات این مسئله برای زنان بسیار دشوار و حتی غیرممکن بود، اما در حال حاضر با پیشرفت علم و آزمایش‌های DNA، اثبات نسب برای مادرها آسان‌تر شده است.