انواع چک بانکی

مدارک تجاری، همانند بارنامه، سفته و برات، از گذشته وجود داشته و به طوری که تسهیل کننده تمام انواع معاملات تجاری و غیرتجاری هستند.
به طور معمول، مدارک تجاری قابلیت استفاده به عنوان جایگزین پول نقد در معاملات یا به عنوان تضمین برای پرداخت را دارند.
قوانین مربوط به هر یک از مدارک تجاری نظیر بارنامه، سفته و برات، در قانون تجارت ذکر شده و برخی از این مدارک نیز قوانین خاص خود را دارند.

با توجه به قانون تجارت، "چک" یک ابزار است که به وسیله آن صادرکننده وجوهی که بدهکار به او است را به صورت کلی یا جزئی به دیگری واگذار می‌کند.
چک یکی از روش‌های انتقال و واگذاری تمام یا بخشی از وجوه است که فرد در اختیار بانک صادرکننده دسته چک قرار دارد.
قانون، چک را به گونه‌ها و نحوه‌های مخصوص به خود دسته‌بندی کرده است که هرکدام برای نقدکردن و وصول شدن وجوه قوانین و شرایط خاص خود را دارند.

در این مقاله، قصد داریم به تحلیل انواع چک بانکی بپردازیم و توضیح دهیم که چیستند و چگونه کار می‌کنند.
در این راستا، نوع‌های مختلفی از چک بانکی وجود دارند که شامل چک عادی، چک تایید شده، چک تضمین شده، چک رمزدار و چک مسافرتی هستند.
هر یک از این انواع چک بانکی دارای اهمیت و کاربردهای خاص خود هستند.
اگر درباره این موضوع سوالاتی دارید، با ما همراه باشید و با اطلاعات جامع و مفیدمان این مفاهیم را به خوبی فهمیده و درک کنید.

انواع چک بانکی

قبل از پاسخ دادن به این سؤال که "انواع چک بانکی چیست؟"، بهتر است ابتدا به تعریف چک از دیدگاه قانون تجارت بپردازیم و بیان کنیم که در مواد قانون تجارت، چک چه تعریفی دارد.
طبق ماده ۳۱۰ قانون تجارت، چک به شرح زیر تعریف شده است: "نوشته‌ای است که به وسیله آن، فرد صادرکننده، مبلغی از وجوه موجود در نزد طرف مقابل خود را که ممکن است به صورت کامل یا جزئی واگذار و یا به شخص دیگری منتقل شود، منتقل می‌کند.
" بر اساس این تعریف، چک نوعی ابزار است که با استفاده از آن، می‌توان مبلغی از پول را به صورت کلی یا جزئی واگذار یا به شخص دیگری منتقل کرد.

همانطور که یادآوری می‌کنیم، چک به عنوان یکی از اسناد تجاری مهم و لازم‌الاجرا، همواره در معاملات تجاری تاجران یا افراد عادی به عنوان جایگزین پول نقد استفاده می‌شود.
اعتبار چک اغلب به عنوان ضمانتی برای انجام کارهای بهتر استفاده می‌شود.
در موارد متعدد، مردم همچنین از آن برای اطمینان از انجام صحیح کارها استفاده می‌کنند.

بر اساس قانون تجارت، برای صدور چک، باید تاریخ و محل صدور را وارد کنیم و آن را به امضای صادر کننده برسانیم.
چک در حقیقت به اندازه‌ای معتبر است که قوانین تجارت در ماده ۳۱۳ آن را تعیین کرده‌اند.
به همین دلیل، چک باید به محض ارائه به بانک توسط دارنده‌اش کارسازی شود و در صورتی که موجودی کافی نباشد، باید برای دارنده چک، گواهی عدم پرداخت صادر شود تا بتواند از طریق راه‌های قانونی یا کیفری، بسته به شرایط چک، وجه آن را دریافت کند.
چک‌های بانکی انواع مختلفی دارند که هر کدام کاربرد خاص خود را دارند.
انواع چک بانکی شامل: [نام انواع چک‌های بانکی را در اینجا قرار دهید].

چک معمولی

یکی از انواع چک بانکی، چک معمولی است که قانون تجارت در ماده 310 خود، آن را ابزاری برای انتقال کل یا بعضی از وجوه نقدی دارنده چک به اشخاص دیگر معرفی کرده است.
این نوع چک دارای قواعد صدور و نحوه نوشتار مخصوص به خود است و در صورت عدم رعایت این قواعد و تشریفات، معتبر نخواهد بود.

"فیش تأیید شده"

در بین انواع چک‌های بانکی، یک نوع خاص به نام "چک تایید شده" وجود دارد که توسط فردی صادر می‌شود و بانک این صدور را تایید می‌کند.
این چک، تضمین می‌کند که مبلغ مورد نوشته در برگه چک وجود دارد و می‌توان آن را به صورت نقدی و قابل وصول در حساب بانکی صادرکننده پرداخت کرد.

چک تضمینی

در این نوع از تنوع‌های چک بانکی، که معمولاً توسط اشخاص و درخواست مشتریان صادر می‌شود، وجه چک توسط بانکی که این چک را صادر کرده است تضمین می‌شود.
در این نوع، مسئولیت پرداخت وجه چک به عهده بانک صادر کننده چک است.

چک بانکی مجهز به رمز عبور

«چک» ابزاری است که به درخواست مشتری صادر می‌شود و نماینده‌ای برای انتقال وجه بین بانک‌ها و در حساب مشتری به عنوان حواله می‌باشد.

چک سفری امکانی است که مسافران میتوانند از آن بهره‌برده و به صورت امن و آسان خدمات سفر خود را پرداخت کنند.
این ابزار به شما اجازه می‌دهد تا مبلغ سفر خود را پیش از رفتن به مقصد پرداخت کنید.
با استفاده از چک مسافرتی، نگرانی‌های مالی خود را در هنگام سفر کاهش دهید و از امکانات بهتری برخوردار شوید.

این نوع چک بانکی را "تروال چک" نیز می‌نامند که توسط بانک صادر می‌شود و مبلغ آن نیز بر روی چک درج می‌شود.

بعد از اشاره به تنوع انواع چک‌های بانکی و شرح مفهوم چک، مطابق قانون تجارت، در ادامه به جزئیات مربوط به تعریف چک‌های عادی، تایید شده و مسافرتی خواهیم پرداخت.

چک بانکی عادی

در بخش قبلی، توضیح می‌دهیم که چک یکی از سند های تجاری موردنیاز است که دارای قابلیت نقدشدن بالاست و به همین دلیل، در بسیاری از معاملات تجاری و تراکنش‌های عادی، به عنوان جایگزین پول نقد یا به عنوان تضمین و ضمانت مورداستفاده قرار می‌گیرد.
همچنین، اشاره کردیم که چک می‌تواند انواع مختلفی داشته باشد و یکی از انواع آن، چک بانکی معمولی است.
در این بخش، قصد داریم به طرح تعریف و قوانین صدور و وصول چک های بانکی معمولی بپردازیم.

چک های عادی، اسنادی هستند که توسط صاحب حساب صادر می‌شوند و با استفاده از آن‌ها، مبلغی که صاحب حساب در بانک در دسترس دارد به شخص دیگری منتقل می‌شود.
در صدور انواع مختلفی از چک بانکی، مهمترین نکته این است که به توقیع صاحب حساب برسد.
در حال حاضر، چک های بنفش یا چک صیاد، جایگزین چک های عادی شده‌اند و تنها وقتی که این چک ها در سامانه صیاد به ثبت رسیده و تایید شده باشند، قابل استفاده در بانک محال علیه خواهند بود.

مزایا و معایب چک عادی در برابر چک تخلیه ملک وجود دارد.
یکی از معایب آن این است که این نوع چک، نقد شدن آن را نسبت به سایر انواع چک بانکی دشوارتر می‌کند و تضمین آن فقط به میزان اعتبار صادر‌کننده اتفاق می‌افتد.
بنابراین، ممکن است در صورتی که حساب صادر‌کننده چک عادی بدون موجودی باشد، صاحب چک با مشکل مواجه شود.
بطور البته، در این حالت می‌تواند با دریافت گواهی عدم پرداخت وجه، اقدام به مطالبه وجه چک با مراجعه به دادگاه کند.
همچنین، در برخی شرایط، امکان شکایت کیفری تحت عنوان چک بلامحل نیز وجود دارد.

چک بانکی تضمین شده

در بخش‌های قبلی، توضیح دادیم که چک چیست و چگونه می‌تواند به شما کمک کند.
همچنین، انواع مختلف چک‌های بانکی را معرفی کردیم.
چک‌های عادی، چک‌هایی هستند که امکان نقدشدن و تضمین نقدشدن آنها کمتر است نسبت به سایر چک‌ها.
اما امروزه چک‌های بنفش یا صیادی به جای چک‌های عادی قرار گرفته‌اند و باید برای ثبت آنها از سامانه صیاد استفاده کنید.
پس از توضیح درباره چک عادی، در این قسمت قصد داریم درباره یکی از انواع دیگر چک‌های بانکی، یعنی چک تضمین شده، صحبت کنیم.

چک تضمین شده، یکی از انواع چک بانکی است که نسبت به چک عادی، دارای نقدشوندگی و تضمین بیشتری است.
این نوع چک توسط بانک صادر کننده تضمین می‌شود و صدور و وصول آن به این صورت است که توسط مشتری یا صاحب حساب صادر می‌شود و تنها در همان بانک یا شعب دیگر آن بانک قابلیت نقدشدن و وصول دارد.

یک نکته بسیار مهم درباره چک تضمین شده وجود دارد که باید به آن توجه کرد.
در این مورد، صدور چک تضمین شده نیازی به داشتن دسته چک ندارد.
در واقع، به این نوع چک ها فقط نیاز به حساب بانکی تضمین کننده وجه آنها است.
به همین دلیل، افراد می‌توانند چک تضمین شده را صادر کنند حتی اگر دسته چک خاصی در اختیار نداشته باشند.
یکی از قابلیت‌های بارز چک تضمین شده این است که در صورت فوت یا وقوع عوامل دیگر مانند ورشکستگی شخص صادرکننده، به حقوق دارنده چک ها آسیبی وارد نمی‌شود.
به این ترتیب، این نوع چک بانکی از نظر قانونی و اقتصادی یک جایگزین مناسب و امن برای پرداخت‌ها محسوب می‌شود.
به طور کلی، استفاده از چک تضمین شده یک روش مناسب و قابل اعتماد برای تضمین وجوه پرداختی است و نیاز به داشتن دسته چک ندارد.

چک بانکی تایید شده

در بخش قبل، ما در مورد یک نوع چک بانکی، به نام "چک تضمین شده"، بر اساس قانون تجارت توضیح دادیم.
در این نوع چک، بانک صادرکننده چک تعهد و تضمین می‌کند که مبلغ آن پرداخت خواهد شد.
مهم نیست که آیا صادرکننده چک حساب کافی برای پرداخت دارد یا نه، بانک این تعهد را به عهده می‌گیرد.
از آنجا که چک تضمین شده بر اساس قانون تجارت است، نیازی به تکمیل فرمهای مختلف چک ندارد.
تنها کافی است به بانک مراجعه کنید و درخواست صدور چک تضمین شده را به آنها ارائه دهید.
ثبت این نوع چک بسیار آسان است و بانک قادر خواهد بود آن را به شما صادر کند.
لطفاً توجه داشته باشید که صدور چک تضمین شده تنها امکان‌پذیر است در صورتی که میزان وجه لازم برای پوشش آن در حساب شما وجود داشته باشد.
همچنین، استفاده از این نوع چک برای انجام معاملات تجاری با دیگران، اعتبار بیشتری را برای شما ایجاد خواهد کرد و بهترین روش برای پرداخت در معاملات بزرگ و مهم است.
اگر مبلغ چک تضمین شده وصول نشد یا کوچکتر از مبلغ تعیین شده در چک باشد، بانک صادرکننده موظف است آن را به تمامی عمده‌ترین صنعتگران دستشمال مابقی صنعتگران در محل دریافت پول، پرداخت کند.
این امر به عنوان یک تضمین و حفاظت از کسانی که برای تأمین مالی یک معامله و مطالب آن، به چک تضمین شده تکیه کرده‌اند، قرار داده شده است.
به خاطر داشته باشید که استفاده از چک تضمین شده در معاملات تجاری ممکن است هزینه‌های بانکی بیشتری را به همراه داشته باشد و برای محدوده‌ای از معاملات مناسب تر باشد.
در هر صورت، این نوع چک یک ابزار مالی قوی و قابل اعتماد است که به شما امکان می‌دهد معاملات خود را با اطمینان بیشتری انجام دهید.

بعد از توضیح درباره "چک های عادی و تضمین شده"، در این بخش می‌خواهیم نوع دیگری از چک به نام "چک بانکی تایید شده" را بررسی کنیم و توضیح دهیم که چگونه می‌توان این نوع چک بانکی را صادر و وصول کرد.
همچنین، بیان خواهیم کرد که چه اعتباری به این نوع چک داده می‌شود و تا چه حد می‌توان آن را نقد کرد.

یک چک بانکی تایید شده، یک نوع چک است که دارای تضمین صد در صد وصول وجه است.
به عبارت دیگر، بانک پس از صدور این چک توسط مشتری، مبلغ موردنظر را از حساب مشتری برداشت کرده و آن را در حساب مشتری مسدود می‌کند.
بنابراین، دارنده چک از قابلیت نقد شدن این چک با صد در صد اطمینان حاصل می‌کند و می‌تواند بر روی آن اعتماد کند.

چک رمز دار (چک بین بانکی)

در قسمت قبل، به توضیح این موضوع پرداختیم که چک‌های تایید شده و تضمین شده، چه نوعی هستند و اشاره کردیم که این نوع چک‌ها قابلیت نقدشوندگی بیشتری نسبت به چک‌های عادی دارند.
همچنین بیان کردیم که برای دریافت چک‌های بانکی از این دو نوع، لازم نیست گواهی برداشت چک دریافت شده باشد و فقط داشتن حساب در بانک و درخواست صدور چک کافی است.
به این ترتیب، بر خلاف چک‌های عادی که امکان صدور گواهی عدم پرداخت برای آنها وجود دارد، در این نوع از چک‌ها، این گواهی هم بی‌معنا است زیرا مبلغ چک در آنها تضمین شده است.

در این قسمت می‌خواهیم پس از توضیح درباره مفهوم "چک های عادی"، "چک های تایید شده" و "چک های تضمین شده"، به تعریف یک نوع دیگر از چک بانکی بپردازیم.
این نوع چک، با نام "چک رمز دار" یا "چک بین بانکی" نیز شناخته می‌شود و امکان جابجایی پول بین بانک‌ها را فراهم می‌کند.

چک بانکی یا چک رمزدار یک نوع چک است که به درخواست مشتری صادر می‌شود.
این نوع چک با یک رمز مجهز شده است و با استفاده از آن، پول از حساب صاحب چک به حساب دیگری در بانک دیگری منتقل می‌شود.
لازم به ذکر است که با ارائه این چک، امکان دریافت وجه نقد از بانک وجود ندارد زیرا این چک به عنوان یک نوع حواله پرداختی عمل می‌کند که باعث انتقال پول از یک حساب به حساب دیگر می‌شود.
بنابراین، فرد صاحب چک پس از ارائه و تأیید بانک، می‌تواند اقدام به برداشت وجه از حساب خود نماید.

در قسمت‌های قبل، به تشریح انواع چک بانکی پرداخته شد و آشنا شدیم که چک‌های بین بانکی، چک‌های تضمین و تایید شده، قابلیت نقدشوندگی بسیار بالایی دارند.
همچنین آگاه شدیم که چک رمز دار یا بین بانکی، نوعی واسطه پرداخت است که منجر به انتقال وجه از یک حساب بانکی به حساب دیگر می‌شود و بطور اصولی صدور این نوع از چک‌ها، نیازی به در اختیار داشتن یا دریافت دسته چک ندارد.
در واقع، برای صدور چک، کافیست حساب بانکی و موجودی نقدی در آن داشته باشید.

در این قسمت، بخواهیم درباره یکی از انواع چک بانکی، به نام چک مسافرتی صحبت کنیم.
چک مسافرتی نیز یکی از دسته‌های چک بانکی است که صدور آن نیاز به دسته چک ندارد و برای صدور آن کافی است که موجودی و حساب بانکی داشته باشید.
به عبارتی دیگر، چک مسافرتی، مشهور به تراول چک، نوعی چک است که توسط بانک صادر می شود و مبلغ مورد نظر نیز بر روی آن درج می شود.