عقد غیرنافذ چیست و حکم آن

«عقود برای شناخته شدن به عنوان صحیح، باید شرایطی را که در قوانین به آن‌ها اشاره شده است، داشته باشند.
یکی از مهم‌ترین شرایط صحت معامله، رضایت و قصد طرفینی است که عقد را انجام می‌دهند.
بنابراین، معامله بدون رضایت و قصد صحیح و کامل نخواهد بود، مانند یک معامله در حالت مستی.
»

گاهی اوقات توافق‌نامه‌ای بدون وجود اجزای اساسی منعقد می‌شود، به طوری که معامله به شکلی ناقص صورت می‌گیرد.
در این مواقع باید چه کنیم؟ در حقوق، به توافق‌نامه‌ای که به طور کامل امضا نشده باشد، قرارداد غیرنافذ گفته می‌شود.
بنابراین در این مقاله به بررسی مفهوم قرارداد نافذ، قرارداد غیرنافذ و تأثیرات قرارداد غیرنافذ می‌پردازیم.

عقد نافذ چیست ؟

نفوذ به معنای تأثیر گذاری است.
در عالم حقوق نیز، وقتی می‌گویند قراردادی نافذ است، این بدان معناست که قرارداد به طور قانونی منعقد شده است؛ به همین دلیل، قرارداد اعتبار دارد و قابلیت تأثیر حقوقی را دارا است.
اما سوال این است که تأثیر حقوقی داشتن به چه معناست؟

پیوستگی حقوقی به این معناست که تعهداتی که در قرارداد ذکر شده است، همچنین حقوق و تکالیف قانونی که از یک قرارداد به وجود می‌آید، باید اجرا شوند.
به عبارت دیگر، قرارداد باعث ایجاد حقوق و تکالیف برای طرفین می‌شود.

عدم نفوذ قرارداد یعنی چه

در برابر تأثیرگذاری، عدم تأثیر قرار دارد.
عدم تأثیر به زمانی اشاره دارد که قرارداد نمی‌تواند تأثیر قانونی داشته باشد.
ما گفتیم که وقتی شخصی قصد بستن قراردادی را دارد، باید برای این کار رضایت داشته باشد.
اما گاهی اوقات به دلیلی قرارداد با رضایت کامل منعقد نشده است؛ به عنوان مثال، قرارداد اجباری است که در آن فرد قرارداد را با اجبار پذیرفته است.

یک مثال دیگر از یک وضعیت حقوقی، عقد عبثی است که در آن یک فرد بدون مجوز، فروش مالی که به شخص دیگری تعلق دارد را انجام می‌دهد.
در واقع، در صورت عدم انعقاد شرطی مانند رضایت طرفین، عقد باطل نمی‌شود؛ بلکه عدم انعقاد شرط به علت عدم وجود رضایت، باعث می‌شود که عقد حقوقی نداشته باشد.
به عبارت دیگر، با اعلام رضایت، عقد منعقد می‌شود و اثر حقوقی به دست می‌آید.

در شرایط اساسی صحت معامله، عدم وجود قصد باعث ابطال عقد می‌شود اما عدم رضایت باعث عدم اعتبار آن خواهد شد.
برای مطالعه تفاوت بین ابطال و عدم اعتبار قرارداد، روی این لینک کلیک کنید.

حکم عقد غیرنافذ

بنا به قانونگذار، تصمیم گیری در مورد اعتبار یا عدم اعتبار قراردادهای غیرملزم به اجازه یا رد کسی که رضایت کامل ندارد، به او واگذار شده است.
به عنوان مثال، در قراردادهای اجباری یا تحت فشار، صاحب مالکیت یا شخص تحت فشار می تواند با پذیرش قرارداد آن را تایید یا با عدم پذیرش آن را رد کند.
اینطوری، اعمال قرارداد غیرملزم به شرح زیر خواهد بود:حکم قرارداد غیرملزم: تیماری که تحت فشار یا اجبار انجام شده است و وضعیت رضایت کامل را ندارد، شمرده نخواهد شد.

تأیید: رسمی کردن و اعتبار بخشیدن به قراردادی است که باعث تلقی غیرنافذ قرارداد شده روزی که عقد به انجام می‌رسد، و حقوقی که از آن روز پدیدار می‌شود.

روشن است که رد قرارداد غیرنافذ، اثر قرارداد را ملغی می‌کند، به طوری که هیچ اثری از قرارداد باقی نمی‌ماند.
با رد قرارداد غیرنافذ، تبعات حقوقی قرارداد از لحظه اولیه امضاء آن از بین می‌رود.