مالیات صادرات و واردات

تقسیم بندی مالیات هامالیات ها به طور کلی به دو دسته مالیات‌های مستقیم و مالیات‌های غیرمستقیم تقسیم می‌شوند.
به معنای صرف، مالیات‌های مستقیم مالیاتی است که مستقیماً از درآمد و دارایی‌های افراد برداشت می‌شود و مالیات‌های غیرمستقیم نیز مالیات‌هایی هستند که به کالاها و خدمات مصرفی تعلق می‌گیرد و خریدارخودش به عنوان یک پرداخت‌کننده مشخص نیست.

یکی از انواع مالیات غیرمستقیم، به مالیات صادرات و واردات اطلاق می‌شود که به معنای دستمزدی است که از سازمان‌ها و اشخاصی که کالاها و خدمات را صادر یا وارد می‌کنند، دریافت می‌شود.
این مالیات دارای نرخ و روش پرداخت خاص خود است و گاهی مانند مالیات صادراتی، قابل استرداد از سازمان امور مالیاتی کشور است.

با توجه به شرح زیر، در این مقاله، ابتدا به پاسخ سوالی می‌پردازیم که معنای مالیات صادرات و واردات چیست؛ سپس نحوه محاسبه و میزان آن را توضیح می‌دهیم و در نهایت، سامانه و روش پرداخت این نوع از مالیات را بررسی می‌کنیم.

مالیات صادرات و واردات چیست

قبل از اینکه به سؤال مطرح شده پاسخ دهیم، لازم است تا درباره "مالیات صادرات و واردات" و "روش و میزان پرداخت آن" اطلاعاتی را به دست آوریم.
این نوع مالیات در بخش‌هایی مانند "واردات تجهیزات پزشکی"، به عنوان نوعی مالیات ارزش افزوده محسوب می‌شود.
بنابراین، قبل از پاسخ دادن به سؤال فوق، به تعریف مالیات ارزش افزوده بپردازیم.

مالیات‌ها به دو دسته‌ی مستقیم و غیرمستقیم تقسیم می‌شوند.
مالیات‌های مستقیم از درآمد و دارایی افراد به طور مستقیم برداشت می‌شود و پرداخت کننده‌ی آن روشن است، مانند مالیات عملکرد و مالیات بر اجاره ملک.
مالیات‌های غیرمستقیم به طور کلی از خرید و فروش کالاها و خدمات به طور غیرمستقیم برداشت می‌شوند.
استفاده از برچسب هم در اینجا به نمایش گذاشته می‌شود که به کلمات و عبارت‌های مهم تأکید می‌کند.
همچنین، استفاده از برچسب هم نشان می‌دهد که برای تاکید و توصیه استفاده می‌شود.

مالیات غیرمستقیم به مالیات‌هایی اطلاق می‌شود که بر کالاها و خدمات مصرفی واگذار می‌شوند و فرد پرداخت‌کننده آنها مشخص نیست.
مالیات بر ارزش افزوده (مالیات بر ارزش افزوده) یک نمونه مهم از این نوع مالیات‌ها است.

یکی از انواع مالیات بر ارزش افزوده، مالیات صادرات و واردات است.
تعبیر صادرات به فرآیند صدور کالا یا خدمات به خارج از مرزهای کشور و منظور از واردات نیز وارد کردن کالا یا خدمات به مرزهای گمرکی کشور یا مناطق آزاد تجاری‌ و صنعتی، و مناطق ویژه اقتصادی است.

میزان و نحوه محاسبه مالیات صادرات و واردات

اگرچه، معمولاً کلمات صادرات و واردات همراه یکدیگر استفاده می‌شوند و مالیات ارزش افزوده برای هر دو این دو مورد پیش برده می‌شود، اما هنگام محاسبه مالیات صادرات و واردات، باید توجه داشت که مقدار و روش محاسبه مالیات در این دو فعالیت تجاری به طور کاملاً متفاوت است.

با توجه به اختلاف موجود، به همین دلیل ما نیز در این بخش به مطالعه مالیات صادرات در مقابل مالیات واردات می‌پردازیم.
برای این منظور، در دو قسمت جداگانه به بحث درباره میزان و نحوه محاسبه مالیات صادرات و مالیات واردات می‌پردازیم.
از طرفی، ملاک این موضوع در قانون مالیات بر ارزش افزوده موجود است.
با این حال، باید توجه داشت که مالیات واردات و صادرات کالاها نیز تحت این قانون قرار می‌گیرند.

با توجه به اینکه صادرات به ورود ارز به کشور و افزایش رونق اقتصادی منجر می‌شود، فعالیت‌های صادراتی در اکثر موارد از مالیات صادرات معاف می‌باشند.
طبق ماده ۱۴۱ قانون مالیات‌های مستقیم، تمامی درآمدهای حاصل از صادرات کالا و خدمات مشمول معافیت مالیاتی هستند.
بنابراین، این میزان درآمد برای صادرات مواد خام به‌عنوان استثنا به ۲۰ درصد کاهش می‌یابد.

همچنین، بر اساس بند 10 قانون مالیات ارزش افزوده، یکی از موارد معاف از مالیات، درآمد حاصل از صادرات کالا و خدمات می باشد.
این معافیت منوط به رعایت شرایط زیر است:- برای صادرات کالا، ارائه پروانه سبز گمرکی که توسط مرجع گمرکی یا برگ خروجی (در مورد صادرات کالا) وجود داشته باشد.
- برای صادرات خدمات، ارائه قرارداد مربوطه و گواهی انجام کار با تایید نزدیکترین نمایندگی رسمی جمهوری اسلامی ایران در کشور مقصد، یا گواهی ارزآوری با تایید بانک مرکزی یا مدارک دیگر مثبت الواقع.
در اجرای این مقررات عمل خواهد شد.

با این حال، بر اساس سازمان بودجه‌ای سال 1401، برای بهره‌برداری از تسهیلات مالیاتی صادرات، لازم است مبلغ حاصل از صادرات به اقتصاد کشور بازگردد.
به همین منظور، صادرکنندگان باید اقداماتی برای تسویه بدهی ارزی خود انجام دهند.
روش‌های تسویه بدهی ارزی، توسط شورای عالی هماهنگی اقتصادی تعیین و تصویب می‌شوند و در قالب یک بسته سیاستی اعلام می‌گردد.

با توجه به آخرین بسته سیاستی شورای عالی هماهنگی اقتصادی، روش‌های بازگشت ارز به چرخه اقتصادی شامل موارد زیر می‌شود:فروش ارز به صورت حواله از طریق سامانه نیماوانجام واردات کالا به مقابل صادراتوانتقال ارز حاصل از صادرات به شخص دیگروبازپرداخت وام‌های ارزی از سیستم بانکی، صندوق توسعه ملی، حساب ذخیره ارزی و فاینانسوفروش ارز به بانک‌ها و صرافی‌های مجاز به شکل اسکناس.

اما، در صورتی که صادرکنندگان کالا و خدمات، به تعهد ارزی خود عمل ننمایند، ملزم به پرداخت مالیات صادرات خواهند بود که طبق احکام قانون مالیات بر ارزش افزوده، نرخ آن 9٪ از ارزش صادرات می باشد.

با توجه به بند 7 قانون مالیات بر ارزش افزوده، نرخ مالیات واردات برای کالاها و خدمات در کلیت 9 درصد است.
این مالیات بر اساس جمع مقدار ارزش گمرکی کالا یا خدمات و میزان حق ورودی آنها محاسبه و پرداخت می شود.
به عبارت دیگر، لازم است ابتدا این موارد با یکدیگر جمع شده و 9 درصد از جمع حاصل، به عنوان مالیات واردات پرداخت گردد.

مفهوم حق ورودی به گمرکی، حقوق گمرکی و سود بازرگانی شامل حقوق گمرکی و سود بازرگانی است که در حال حاضر نرخ حقوق گمرکی برابر با 4٪ ارزش کالاهای وارداتی است و سود بازرگانی توسط دولت سالانه برای محصولات مختلف با مقادیر متفاوت تعیین می‌شود.

با این وجود، باید به مسئله میزان و نرخ مالیات واردات توجه داشت که طبق قانون مالیات بر ارزش افزوده، نرخ و میزان مالیات واردات برخی از کالاها نسبت به 9% تفاوت دارد و ممکن است بعضی از کالاها و خدمات نیز از مالیات واردات معاف شوند.
بنابراین، در ادامه به بررسی این دو گروه از واردات می‌پردازیم.

میزان نرخ مالیات واردات انواع محصولات مختلف به شکل زیر است:- برای بنزین و سوخت هواپیما، نرخ مالیات 30% است.
- برای نفت، گاز طبیعی، گاز مایع و سایر محصولات نفتی مانند نفت سفید و نفت کوره، نرخ مالیات 15% است.
- برای نوشابه‌های قندی گازدار و بدون گاز و سایر کالاهایی که به سلامت افراد آسیب می‌رسانند، نرخ مالیات 36% است.
- برای واردات سیگار، توتون پیپ و تنباکو، نرخ مالیات 65% است.
- برای توتون خام، نرخ مالیات 10% است.
- و در نهایت، برای توتون فرآوری شده، نرخ مالیات 35% است.
لطفا توجه داشته باشید که مالیات های فوق بر اساس نوع محصول موردنظر شما تعیین می‌شود و قابل تغییر است.

کالاهای مستثنی از مالیات واردات شامل مواردی همچون دام زنده و خوراک آن، خمیر کاغذ و کاغذ باطله، دفتر تحریر، کاغذ چاپ، تحریر و روزنامه، نسخه‌های کاغذی و الکترونیکی کتاب، روزنامه و مجله و نشریه، شمش طلا، فرش دستباف و مواد اولیه آن، رادار و تجهیزات کمک ناوبری هوانوردی، تجهیزات نظامی و اطلاعاتی، تجهیزات و اقلام صرفاً دفاعی، نظامی، انتظامی، امنیتی و اطلاعاتی و همچنین انواع دارو و واکسن، لوازم مصرفی درمانی و توانبخشی می‌باشند.

همچنین، برخی از کالاها که به صورت بلاعوض به سازمان‌های مختلف کمک امدادی و خیریه اهدا می‌شوند، از مالیات واردات معاف می‌گردند.
این سازمان‌ها شامل:کمیته امداد امام خمینیسازمان اورژانس کشورجمعیت هلال احمر ایرانسازمان بهزیستی کشورآستان‌های مقدسهحوزه‌های علمیهوموسسات خیریهاست.
این امر تحت تأیید و نظارت مراجع مربوطه قرار می‌گیرد.

سامانه مالیات صادرات و واردات

در اقدامات قبلی، به شرحی از مفهوم مالیات صادرات و واردات و به طور کلی نرخ مالیاتهای مربوطه پرداخته شد.
نرخ مالیات صادرات و واردات به طور کلی برابر با ۹٪ است، اما باید تاکید کنیم که پرداخت این مالیات تنها در صورتی انجام می‌شود که صادرکنندگان، ارز حاصل از صادرات را به چرخه اقتصادی کشور برنگردانده و تعهدات ارزی خود را رعایت ننموده باشند.

توجه به این موضوع مهم است که سازمان امور مالیاتی کشور در سال‌های اخیر، سامانه‌های متعددی را تأسیس کرده است.
به طور مثال، سامانه خدمات مالیاتی ملی به نشانی my.
tax.
gov.
ir و سامانه پرداخت قبض مالیاتی.
اما سوال ممکن است پیش بیاید که آیا سامانه‌ای هم برای پرداخت مالیات صادرات و واردات وجود دارد یا خیر.

در این زمینه، بایستی به نکته ای اشاره کنیم.
نحوه پرداخت مالیات صادرات و واردات با استفاده از سامانه مخصوص، برخی جزئیات مهم را شامل می‌شود.
این مالیات به صورت حضوری پرداخت می‌شود، اما در صورتی که صادرکنندگان قصد دارند برای بازیابی تعهدات ارزی و مالیات پرداخت شده اقدام نمایند، می‌توانند از طریق سامانه مالیات ارزش افزوده evat.
ir واکنش نشان دهند.
منظور از این سامانه، سامانه مستقلی با نام 'سامانه عملیات الکترونیکی امور مالیاتی tax.
gov.
ir' است.

لطفاً توجه فرمایید که صفحه مالیات ارزش افزوده evat.
ir یکی از بهترین منابع برای درک و پرداخت مالیات صادرات و واردات می باشد.
در این صفحه ، همچنین می توانید با نحوه استرداد مالیات صادرات از طریق این سامانه آشنا شوید.
اطلاعات کاملی در این صفحه ارائه شده است.
توضیحات همراه با راهنمای تصویری، به شما کمک می کند تا مفهوم مالیات صادرات و واردات و همچنین مراحل پرداخت و بازپرداخت را به طور کامل درک کنید.
استفاده از evat.
ir ضروری است برای همه کسانی که در حیطه تجارت خارجی و مالیات های مرتبط فعالیت می کنند.
با مراجعه به این صفحه، می توانید با یک دید کاملتر به این مسائل مهم مسلط شوید و از امکانات موجود برخوردار شوید.

نحوه پرداخت مالیات صادرات و واردات

با توجه به اینکه هنوز سازمان امور مالیاتی کشور، سامانه ای برای پرداخت مالیات صادرات و واردات فعال نکرده است، به همین دلیل اشخاصی که در حوزه صادرات و واردات فعال هستند، برای پرداخت این نوع مالیات باید به صورت حضوری اقدام کنند.
بنابراین، روش پرداخت مالیات صادرات و واردات، مراجعه حضوری اشخاص مورد نیاز است.

به هر حال, زیرا فعالیت های صادراتی معاف از مالیات هستند, شرکت های صادرکننده ای که 9% مالیات برای صادرات را پرداخت کرده اند, می توانند پس از تعهداتارزی خود را که به معنی وارد کردن ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصاد است, برای بازگرداندن مالیات صادراتی به سازمان امور مالیاتی کشور پس از رفع تعهدات ارزی خود اقدام کنند.
انجام این کار متوازن با مراحل زیر است:

در مرحله اول، برای پرداخت بدهی های ارزی خود، می توانید از روش های زیر استفاده نمایید:- فروش ارز در قالب حواله در سامانه نیما: با استفاده از این روش، می توانید ارز خود را به صورت حواله فروشی در سامانه نیما عرضه کنید.
- واردات کالا در مقابل صادرات: از طریق این معامله، می توانید با واردات کالا، درآمد ارزی خود را افزایش داده و بدهی های ارزی را تسویه کنید.
- انتقال ارز به شخص دیگر: می توانید ارز حاصل از فروش کالاهای صادراتی خود را به شخص دیگری منتقل کنید.
- بازپرداخت وام های ارزی: در صورت دریافت وام های ارزی از سیستم بانکی، صندوق توسعه ملی، حساب ذخیره ارزی و یا فاینانس، می توانید این وام ها را بازپرداخت کنید.
- فروش ارز به بانک ها و صرافی های مجاز: می توانید ارز خود را به صورت اسکناس به بانک ها و صرافی های مجاز فروش دهید.
از هر یک از این روش ها می توانید براساس شرایط و نیازهای خود استفاده کنید تا به برطرف شدن بدهی های ارزی خود بیانجامد.