ثبت طرح صنعتی

مطابق قانون ثبت اختراعات و علائم تجاری، هر ترکیب خطوط یا رنگ‌ها و هر شکل سه‌بعدی با یا بدون آن‌ها که تغییراتی در ظاهر یک فرآورده صنعتی یا محصول دستی ایجاد کند، به عنوان طرح صنعتی به حساب می‌آید.
طرح صنعتی، پوشش بصری یک کالای صنعتی یا صنایع دستی با تمام ویژگی‌ها و هنر پیچیده آن است.

زمانی که شما به عنوان یک تولیدکننده محصول در بازار حضور داشته باشید، اگر این محصول با استقبال خوبی از سوی مشتریان همراه باشد، حتما رقبا نیز تلاش خواهند کرد تا محصولی با ظاهر مشابه تولید و عرضه کنند.
بنابراین، یکی از چالش‌هایی که تولیدکنندگان باید بر آن تمرکز کنند، این است که رقبا نتوانند از طرح صنعتی محصول آن‌ها سو استفاده کنند.
از طرفی، ثبت طرح صنعتی یکی از راه‌حل‌های قانونی برای جلوگیری از سو استفاده رقبا و جلوگیری از کپی برداری آن است.

در حاضر، با توجه به توضیحی که در مورد ثبت طرح صنعتی داشتیم، پرسشی برایمان پیش می‌آید که چه مفهومی به ثبت طرح صنعتی داده می‌شود و چرا باید این عمل صورت گیرد؟ در اینجا، در این مقاله علاوه بر بررسی مزایای ثبت طرح صنعتی، به شرایط و مدارک مورد نیاز برای ثبت طرح صنعتی و همچنین مراحل انجام آن در ایران خواهیم پرداخت.

ثبت طرح صنعتی چیست و چرا باید انجام گیرد؟

«طبق بند 20 قانون ثبت اختراعات و طرح‌های صنعتی، طرح صنعتی به معنای هرگونه ترکیب خطوط یا رنگ‌ها و هرگونه شکل سه‌بعدی با یا بدون استفاده از خطوط و رنگ‌ها، که ترکیب یا شکل یک محصول صنعتی یا محصولی از صنایع دستی را تغییر دهد است.
»

مطابق ماده فوق، طرح صنعتی به مفهوم شکل و ظاهر یک محصول صنعتی یا کالای صنایع دستی است.
با توجه به این تعریف از طرح صنعتی، ثبت طرح صنعتی به معنای ثبت شکل و ظاهر یک کالا یا صنایع دستی در اداره مالکیت معنوی و با رعایت قوانین مربوطه است.

تولیدکنندگان محصولات می‌توانند با ثبت طرح صنعتی و پرداخت هزینه‌های مرتبط، از کپی شدن محصولات توسط رقبا جلوگیری کرده و به این ترتیب، فروش و سوددهی خود را افزایش دهند.
ثبت طرح صنعتی، علاوه بر جلوگیری از کپی، می‌تواند ارزش شرکت را نیز افزایش دهد.
با اخذ مجوز انحصاری برای فروش محصولات با طرح صنعتی ثبت شده، امکان انجام جرم کپی طرح صنعتی توسط دیگران نیز به حداقل میرسد.

همچنین، پس از ثبت طرح صنعتی، میتوان به سایر افراد مبلغی را دریافت کرده و طرح صنعتی خود را به آنان واگذار کرد.
افراد در صورت ثبت طرح صنعتی، فرصت استفاده از تسهیلات بنیاد ملی نخبگان و تاسیس شرکت‌های دانش بنیان را نیز خواهند داشت.

کدام طرح های صنعتی را می توان ثبت نمود؟

مطابق ماده ۸۴ آیین‌نامه اجرایی قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری، طرح‌های صنعتی زیر قابل حمایت نمی‌باشند: (1) طرح‌هایی که جدید یا اصیل نباشند.
(2) طرح‌هایی که تنها در نتیجه عملکرد فنی محصول ایجاد می‌شوند.
(3) طرح‌های حاوی نمادها یا نشان‌های رسمی.
(4) طرح‌های مخالف نظم عمومی یا اخلاق حسنه.
طرح صنعتی جدید با رعایت مفاد ماده ۲۱ قانون، طرحی است که قبل از تسلیم اظهارنامه یا قبل از تاریخ ادعای حق تقدم، همانند آن به عموم عرضه نشده باشد.
طرح صنعتی در صورتی اصیل محسوب می‌شود که به‌طور مستقل توسط طراح پدید آمده و کپی و تقلید طرح‌های موجود نباشد، به نحوی که از دید یک کاربر آگاه، متفاوت از طرح‌هایی باشد که قبلاً در اختیار عموم قرار گرفته است.

یکی از نکات مهم در زمان ثبت یک طرح صنعتی، بررسی اصالت و نوآوری طرح است.
طرح صنعتی می‌تواند شامل محصولاتی از صنایع دستی، پوشاک، زیورآلات و سایر اقلام لوکس باشد.
قانون ثبت طرح صنعتی در ماده ۲۱ بیان می‌کند: "طرح صنعتی زمانی قابل ثبت است که جدید و یا اصیل باشد.
یک طرح صنعتی جدید است که تا تاریخ تسلیم اظهارنامه یا در صورت لزوم، تا تاریخ تقدم اظهارنامه، به هیچ شکلی در هر نقطه‌ای از جهان منتشر نشده باشد.
"

شرایط و مدارک ثبت طرح صنعتی

درباره شرایط ثبت طرح صنعتی یا ثبت محصول و کالای تولیدی، می توان گفت که علاوه بر ویژگی‌های اصیل و جدید بودن طرح صنعتی که در بخش قبل توضیح داده شد، طبق ماده 67 آیین نامه اجرایی قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری نیازمند تسلیم اظهارنامه به مرجع ثبت هستند.

همچنین، طبق تبصره ماده 68، در صورتی که اسناد ضمیمه به اظهارنامه و سند دیگری، به زبانی غیر از فارسی باشد، لازم است اصل مدارک همراه با ترجمه عادی کامل آن‌ها ارائه شود.
با این حال، در صورتی که ترجمه کامل مدارک برای متقاضی میسر نباشد، می‌تواند خلاصه آن‌ها را به فارسی ضمیمه کند.
در صورت لزوم، مرجع ثبت می‌تواند در حین بررسی اظهارنامه، ترجمه رسمی مدارک مذکور را درخواست کند.
همچنین، در صورتی که اصطلاحات فناوری و علمی مورد استفاده در اسناد مذکور، معادل فارسی نداشته باشند، استفاده از همان اصطلاحات کفایت می‌کند.
منبع: ثبت

مدارک مورد نیاز برای ثبت طرح صنعتی عبارتند از: 1.
اظهارنامه مالکیت: شامل اظهارنامه‌های مالکیت مکان و تجهیزات مورد نیاز برای پروژه می‌باشد.
2.
مجوزها و مجوزهای فنی: شامل مجوزهای لازم از سازمان‌ها و وزارتخانه‌های ذی‌ربط به پروژه است.
3.
طرح صنعتی و نقشه های فنی: شامل طرح صنعتی کامل و نقشه‌های فنی مورد نیاز جهت اجرای پروژه می‌باشد.
4.
گزارش‌های فنی و اقتصادی: شامل گزارش‌های فنی و اقتصادی مربوط به پروژه برای بررسی صلاحیت آن است.
5.
مدارک مالی و حسابرسی: شامل مدارک مالی، صورت‌های مالی و گزارش حسابرسی مربوط به پروژه می‌باشد.
6.
مجوزهای زمین و ملکیت: شامل مجوزهای لازم از سازمان‌ها و وزارتخانه‌های ذی‌ربط به زمین و ملکیت مربوطه است.
تمامی مدارک فوق باید در زمان ثبت طرح صنعتی حاضر و کامل ارائه شوند.

برای ثبت طرح و ارائه اظهارنامه مربوطه، لازم است دو برگ اظهارنامه طرح صنعتی را تکمیل کنید.
همچنین برای احراز هویت، مدارک شناسایی مانند کپی شناسنامه و کارت ملی را برای افراد حقیقی و آگهی تاسیس و آخرین تغییرات برای شخصیت حقوقی ارائه دهید.
در صورتی که طرح صنعتی دو بعدی باشد، باید 5 نمونه از تصویر یا شکل معرفی کنید.
اگر طرح صنعتی سه بعدی باشد، نیز 5 نمونه از تصویر یا شکل را به عنوان نمونه ارائه دهید.
در صورتی که طراح نخواهد که اسمش در پرونده ثبت طرح ذکر شود، باید درخواست کتبی خود را برای اداره اسکن کنید و همراه با پرونده الکترونیکی ارائه دهید.
همچنین باید رسید پرداخت هزینه اظهارنامه و در صورت وجود هزینه های اضافی، رسید تمام آنها را نیز ارائه داد.
مدارک مربوط به حق تقدم را همزمان با اظهارنامه یا حداکثر تا 15 روز پس از تاریخ ارائه اظهارنامه ارائه دهید.
در صورتی که تقاضا توسط نماینده قانونی شرکت صورت گرفته است، مشخصات نماینده و احراز سمت را ارائه دهید.
مشخصات تصاویر طرح صنعتی باید در زمان ارسال به اداره ثبت طرح به صورت زیر باشد: سایز تصویر حداکثر A4 باشد و به صورت عمودی اسکن شده باشد، طرح باید در زمینه ساده و قابل رویت باشد و تصویر رنگی با حداکثر حجم KB500 باشد.