آیا دیوان عدالت اداری یک مرجع قضایی است

برای ارتقای ارتباطات بین حکومت و شهروندان در سال‌های اخیر، به واسطه این ارتباط متقابل و گسترده، احتمال وقوع خساراتی به شهروندان وارد می‌شود.
در نتیجه، ضرورت وجود نهادهایی که به صورت تخصصی به دعاوی مردم علیه دولت رسیدگی کرده و حکم صادر کنند، احساس می‌شود.
به همین منظور، قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در ماده ۱۷۳ تشکیل دیوان عدالت اداری را جهت بررسی دعاوی مردم علیه دولت تعیین کرده است.
در این مقاله، ابتدا به بررسی نحوه تعیین دیوان عدالت اداری به عنوان نهاد مرجع پرداخته و سپس صلاحیت و ساختار این دیوان را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

دیوان عدالت اداری چگونه مرجعی است

در مورد بررسی "دیوان عدالت اداری و صلاحیت آن"، یک سوال اساسی به ذهن می‌رسد که مرتبط با صلاحیت و مرجعیت دیوان عدالت اداری است.
آیا دیوان عدالت اداری به عنوان یک مرجع، صلاحیت قضایی دارد یا غیر قضایی است؟در کنار مراجع قضایی دادگستری، برخی دعاوی به عهده مراجع غیر قضایی یا شبه قضایی قرار می‌گیرند.
در این مراجع، دعاوی بین دولت و شهروندان با رعایت اصول خاص هر دعوا مورد بررسی قرار می‌گیرند.
به عبارت دیگر ، مراجع غیر قضایی مراجعی هستند که خارج از حوزه قوه قضاییه تشکیل می‌شوند و به طور معمول تابع قوه مجریه هستند.
این مراجع را نمی توان به صورت دقیق دادگاه تعریف کرد.
به عنوان مثال، مراجعی مانند هیات حل اختلاف کارگر و کارفرما، کمیسیون ماده ۱۰۰ قانون شهرداری، هیات رسیدگی به تخلفات اداری و غیره وجود دارند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد فلسفه تشکیل مراجع شبه قضایی و انواع مراجع شبه قضایی، می‌توانید بر روی لینک‌های مربوطه کلیک کنید.

با توجه به مضمون مشخص در اینجا، پرسشی معمول است که ویژگی‌های مرجعیت دیوان عدالت اداری چه هستند؟آیا دیوان عدالت اداری برای فرآیندهای شبه-قضایی استفاده می‌شود؟یا آیا این دیوان به صورت قضایی عمل کرده و وظایف خود را بر اساس اصول قضایی اجرا می‌کند؟

به سوالی که پرسیده شده در پاسخ، میتوان از اصل ۱۷۳ قانون اساسی استفاده کرد.
این اصل مهم بیان میکند که برای رسیدگی و رفع تظلمات، شکایات و اعتراضات مردم در برابر مأمورین، واحدها یا آیین‌نامه‌های دولتی و اجرای حقوق آن‌ها، یک دیوان به نام "دیوان عدالت اداری" تحت نظر رئیس قوه قضاییه تأسیس می‌شود.
صلاحیت‌ها و نحوه عمل این دیوان با قانون تعیین می‌شود.
بر این اساس، "دیوان عدالت اداری" به عنوان یک مرجع قضایی در حوزه قوه قضاییه قرار دارد و وظیفه آن رسیدگی به شکایات، تظلمات و اعتراضات مردم در برابر دولت است.
این نوع دعاوی با استفاده از قوانین "دیوان عدالت اداری" و با رعایت اصول قضایی مورد بررسی قرار می‌گیرند.
برای اطلاعات بیشتر درباره "قانون دیوان عدالت اداری" می‌توانید اینجا را کلیک کنید.

صلاحیت های دیوان عدالت اداری

همانطور که گفته شد، دیوان عدالت اداری یک نهاد قضایی است و طبق قانون دیوان عدالت اداری (مصوب ۱۳۹۲)، به دعاوی مردم در برابر شهروندان پاسخگو است.
اما قانون مذکور، وظایف و صلاحیت های دیوان عدالت اداری را چه تعریف می‌کند؟ بر اساس ماده ۱۰ این قانون، صلاحیت های شعب دیوان عدالت اداری شامل موارد زیر است:۱.
بررسی و قضاوت در دعاوی مدنی اداری که تبعه یا منافع عمومی دولت است.
۲.
رسیدگی به دعاوی در خصوص تبعه سازمانها و نهادهای دولتی.
۳.
پاسخگویی به شکایات از تصمیمات یا رفتارهای ناعادلانه ادارات دولتی.
۴.
بررسی اعتراضات علیه تصمیمات ادارات دولتی و قضاوت در آنها.
۵.
مرجعیت برای رسیدگی به دعاوی مرتبط با استخدام و عدم تمدید قراردادهای خدمت.
۶.
بررسی شکایات مربوط به مناقصه‌ها و کنکورهای عمومی.
۷.
صدور رای در برابر تصمیمات دیگر دیوانها و نهادهای قضایی دولتی.
لازم به ذکر است که دیوان عدالت اداری طبق مقررات و مواد دیگر این قانون نیز مسئولیت‌های دیگری را برعهده دارد.

1) رفع نارضایتی‌ها، تباهی‌ها و اعتراضات اشخاص حقیقی یا حقوقی از طریق: توجه و رسیت دادن به شکایات و انتقادات ارائه شده بوسیله افراد حقیقی یا حقوقی:

درجنس فعالیتهای دولتی می توان به طراحی و اجرای برنامه‌ها و اقدامات اداری اشاره کرد.
این فعالیتها شامل اقدامات مرتبط با وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، مؤسسات و شرکت‌های دولتی، شهرداری‌ها، سازمان تأمین اجتماعی و تشکیلات و نهادهای انقلابی و مؤسسات وابسته به آنها می‌شود.

ب - تصمیمات و اقدامات مأموران واحدهای یادشده در بند "الف"، در زمینه انجام وظایف خود؛ تصمیمات و اقداماتی که مأموران واحدهای مشارکت کننده در امور مذکور، به منظور انجام وظایف خود بگیرند و اقداماتی که به تفصیل در شرح وظایف آنها آمده است؛ بایستی دارای ساز و کارهای منعکس کننده درک و درک عمومی از مفاد تصویب یا تغییرات در این وجوه و پروسه‌های مربوطه باشند.
تمام تصمیم‌ها و اقدامات، بایستی با رعایت پیامدهای احتمالی و تبیین آنها با بهره‌برداری از اطلاعات مربوطه و مراحل مناسب، صورت گیرد.
یک گزارش جزئیات تصمیمات و اقدامات انجام شده، در فرصت های تعیین شده به مدیریت بالاتر و سایر مأموران ارائه می شود.
همچنین، نتایج آن‌ها در کمیته‌های حکم قرارگیری و قراردادی و یا در نتیجه ارزیابی‌های رفتارها و عملکردهای استخدامی مشخص می‌شود.

تحت ماده‌ی "2 )" ، باید به اعتراضات و شکایات مربوط به آراء و تصمیمات قطعی هیئت‌های مدیریت تخلفات اداری و کمیسیون‌هایی مانند کمیسیون‌های مالیاتی، هیئت حل اختلاف کارفرما و کارگر، و کمیسیون مطابق با ماده 100 قانون شهرداری، به رسیدگی پرداخته شود.
حل مشکلات باید به منظور رعایت قوانین و مقررات یا جلوگیری از مخالفت با آن‌ها انجام گیرد.

این متن به شکل کاملاً متفاوت به زبان فارسی است و از برچسب‌های HTML مانند برچسب های و استفاده می کند.
3) رسیدگی به شکایات قضات و مشمولان قانون مدیریت خدمات کشوری و سایر مستخدمان واحدها و مؤسسات مذکور در بند 1 و مستخدمان مؤسساتی که شمول این قانون نسبت به آنها محتاج ذکر نام است، اعم از لشکری و کشوری از حیث تضییع حقوق استخدامی.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد صلاحیت های دیوان عدالت اداری و نحوه رسیدگی به دعاوی در دیوان عدالت اداری، کلیک کنید.

ساختار دیوان عدالت اداری چگونه است

با توجه به ضوابط قانون دیوان عدالت اداری، می توانیم به بررسی تشکیلات دیوان عدالت اداری با جزئیات ذیل بپردازیم:

دیوان عدالت اداری، یک سازمان قضایی است که صلاحیت رسیدگی به دعاوی شهروندان علیه دولت را دارا می‌باشد.
این دیوان شامل دو بخش است: شعبه‌های ابتدایی و شعبه‌های تجدیدنظر.

- هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، مسئول بررسی و بررسی قوانین دولتی است که در تناقض با قوانین دینی، قوانین یا خارج از صلاحیت نهاد اجرایی است.
این هیأت مسئولیت صدور یک رویه موحد و تعیین صلاحیت هیأت عمومی دیوان عدالت اداری را دارد.

- تعداد هیات‌های تخصصی موجود در دیوان عدالت اداری: در دیوان عدالت اداری، گروه‌های تخصصی تشکیل شده‌اند که مسئولیت رسیدگی به موارد خاصی را در دست دارند.
یکی از مسئولیت‌های این گروه‌ها، رسیدگی به مواردی است که در صلاحیت هیأت عمومی دیوان عدالت اداری قرار دارد.
البته در ابتدا، هیات تخصصی این موضوع را بررسی کرده و سپس به مرحله بعدی یعنی پیگیری آن در هیأت عمومی می‌رود.