دادگاه تجدید نظر چیست

با توجه به شرایط کنونی، افراد مانند گذشته نمی توانند با ترتیب خواسته‌ها و اجرای انتقام شخصی، به مطالبات خود و خواسته‌های عدالت پی ببرند.
این کار صرفا منجر به هرج و مرج و اختلال در نظم اجتماعی می‌شود.
در نتیجه، برای حل و فصل این مسائل، لازم است یک سازوکاری برای مراجعه و تسویه اختلافات وجود داشته باشد.
از این رو و به موجب اصل ۱۵۹ قانون اساسی، سازمان‌های قضایی تشکیل شده‌اند تا به شکایات و خواسته‌های مردم پاسخ دهند و عدالت را برقرار سازند.
بنابراین، هر فردی که در جامعه تظلم کرده یا حق خود را به دست آورده، باید به این سازمان‌ها مراجعه کند.

این مراجع به دو دسته‌ی مراجع عمومی و مراجع اختصاصی تقسیم می‌شوند.
هر کدام از این مراجع، صلاحیت رسیدگی به امور و موضوعاتی را دارند که در قوانین آئین دادرسی تعریف شده‌اند.
یکی از این مراجع، دادگاه تجدید نظر است که فقط حق رسیدگی به موارد مشخص شده در قانون را دارد و در آن ساختار و نحوه رسیدگی به موارد خاص خود را دارد.

در این مقاله قصد داریم به سوال «تجدید نظر در دادگاه چیست؟» پاسخ دهیم و سپس درباره ساختار، وظایف و نحوه رسیدگی در این مرجع قضایی توضیحاتی ارائه کنیم.
اگر سوالاتی درباره این موضوع دارید، با ما همراه باشید.

دادگاه تجدید نظر چیست؟

مراجع قضایی، در حقیقت، موسساتی هستند که به صورت قضاوت از طرف دولت، به انجام رسیدگی وضعیت های حقوقی، کیفری، اداری و سایر مواردی که در قانون مندرج می شوند، می پردازند.
این مراجع به چندین دسته تقسیم می شوند که عبارتند از مراجع قضایی حقوقی، مراجع قضایی کیفری و مراجع قضایی اداری.
دادگاه تجدید نظر نیز به مراجعی اشاره دارد که مسئول رسیدگی مجدد به پرونده ها و اعتراض های مردم در مراجع قضایی می باشند.
این دادگاه ها با هدف تجدید نظر و بررسی صحت حکم های صادره از مراجع قضایی اصلی، تشکیل می شوند.
رسیدگی در دادگاه تجدید نظر شامل بررسی تمامی مستندات و شواهد موجود در پرونده و نیز مجدداً شنیدن حجت ها و آراء طرفین است.
سپس، دادگاه تجدید نظر نسبت به تصمیم نهایی خود اقدام خواهد کرد.
بنابراین، دادگاه تجدید نظر در واقع تأسیساتی است که برای بررسی صحت و اعتبار حکم ها و تصمیمات اعلام شده در مراجع قضایی فعالیت می کنند.
این دادگاه ها می توانند موجب تغییر در تصمیمات قضایی شوند و به عدالت در رسیدگی به پرونده ها کمک می کنند.

از دیدگاه دیگری، مراجع قضایی به دو نوع مراجع قضایی عمومی و مراجع قضایی اختصاصی تقسیم می‌شوند.
مراجع قضایی اختصاصی، شامل دادگاه‌های خانواده و دادگاه‌های ویژه روحانیت است که صرفاً حق رسیدگی به موارد قانونی خاصی دارند و نمی‌توانند به موارد خارج از صلاحیت خود دخل و تصرف کنند.
به عنوان مثال، دادگاه خانواده تنها حق رسیدگی به پرونده‌های طلاق یا حضانت را دارد و نمی‌تواند به پرونده‌های مالی مانند چک و سفته دست بزند.

پس از نیازمندی‌های بیان شده، می‌توان به این سؤال جواب داد که "دادگاه تجدید نظر" به معنای وضع‌کننده‌ی تجدید نظر برای مجازات متین است.
دادگاه تجدید نظر، یکی از مراجع قضایی ما است که به صورت مجزا از دادگاه‌های عمومی و انقلاب، در هر استان وجود دارد و مسئولیت رسیدگی به درخواست‌های تجدید نظر از طریق اجرای قرارها و احکام صادره از سوی دادگاه‌های قبلی را به عهده دارد.
این دادگاه دارای ساختار، وظایف و رویه‌های خاص خود می‌باشد.

تجدیدنظر خواهی، یکی از روش‌هایی است که برای اعتراض به نتایج صادره از دادگاه‌ها استفاده می‌شود.
به طور کلی، این روند در قوانین آیین دادرسی مدنی و کیفری تنظیم شده است و به وسیله آن، پرونده در دادگاه تجدیدنظر مورد بررسی قرار می‌گیرد.
در قوانین آیین دادرسی مخصوص به امور کیفری و مدنی، انواع موارد قابل تجدیدنظر خواهی دقیقاً مشخص شده‌اند و تمامی آراء قابل اعتراض نمی‌باشند.
بنابراین، نه همه آراء صادره از دادگاه اولیه قابلیت تجدیدنظر خواهی را دارند.

ساختار دادگاه تجدید نظر

در بخش قبل، توضیح داده شد که دادگاه تجدید نظر چیست و بیان شد که امکان تجدید نظر ممکن است، که صرفا در شرایطی که قانونگذار در قوانین آیین دادرسی مدنی، آیین دادرسی کیفری و سایر قوانین مربوطه پیش بینی کرده باشد.
پس از بحث درباره دادگاه تجدید نظر، در این بخش قصد داریم، درباره ساختار دادگاه تجدید نظر صحبت کنیم و سازماندهی و ساختار این دادگاه را از منظر قانون، بررسی کنیم.

همانگونه که در مقاله، سلسله مراتب قضایی در دادسرا، توضیح داده شده است، تمامی سازمان‌ها و نهادهای قضایی و غیرقضایی، به منظور ارتقای هدفی که تشکیل شده‌اند، نیازمند ساختار و سلسله مراتب منحصر به فرد خود هستند.
دادگاه تجدید نظر همچنین از این قاعده مستثنی نیست و برای رسیدن به اهداف خود، ساختار و سلسله مراتب ویژه‌ای دارد که به تفصیل زیر آمده است:```ساختار سلسله مراتب دادگاه تجدید نظر به صورت زیر است:- رئیس دادگاه تجدید نظر: شخصیت اصلی و مسئول بالاتر در دادگاه تجدید نظر است که مسئولیت رهبری و راهبری کلیه فعالیت‌های دادگاه را بر عهده دارد.
- قاضی‌های دادگاه: اعضایی از دادگاه تجدید نظر که بر اساس قانون و مفاد قراردادها، به منظور صدور رای و حل اختلافات به کار می‌روند.
- کمیته‌ها و مجمع‌ها: گروه‌هایی از متخصصین در حوزه‌های مختلف که با تشکیل کمیته‌ها و مجمع‌ها در دادگاه تجدید نظر، به بررسی و تحلیل مسائل و پرونده‌ها می‌پردازند.
- پرسنل: تیمی از کارکنان فنی و اداری که در انجام وظایف دادگاه تجدید نظر و ساختار آن نقش دارند.
```هدف اصلی از وجود این ساختار و سلسله مراتب، بهبود عملکرد دادگاه تجدید نظر و تضمین اجرای عادلانه و صحیح قوانین است.

با توجه به ماده ۲۰ قانون تشکیلات دادگاه‌های عمومی و انقلاب، محل تشکیل دادگاه‌های تجدید نظر نیازمند وجود یک مرکز در هر استان و به تعداد لازم است.

دادگاه تجدید نظر، به‌تشکیل یک رئیس و دو عضو مستشار، برای بررسی اسناد و قضاوت در تجدیدنظر در پرونده‌ها تشکیل می‌شود.
این دادگاه با حضور حداقل دو عضو، به صورت رسمی فعالیت خود را آغاز می‌کند.

رئیس شعبه اول دادگاه‌های عمومی می‌تواند به عنوان رییس دادگاه تجدید نظر نیز فعالیت کند.

دادگاه تجدید نظر، یک سازمان دارای شعب و دفاتر است.
در این دفاتر، مدیر دفتر مسئولیت هایی مانند تعیین وقت، بایگانی و انجام مکاتبات را برعهده دارد.
همچنین، در شعب، قضات بر آرا و دادخواهی های مورد تجدید نظر، پرداخته و رسیدگی می‌کنند.
در واقع، شعب، بخش اصلی و کلیدی دادگاه های تجدید نظر هستند.

پس از تشریح درباره تعریف ساختار محکمه تجدید نظر، در ادامه به بررسی وظایف و روش کار این سازمان قضایی می‌پردازیم.

وظایف دادگاه تجدید نظر

در قسمت‌های قبل، توضیح دادیم که دادگاه تجدید نظر چیست و چگونگی ساختار آن چیست.
این دادگاه‌ها با هدف بررسی و تجدیدنظر در آراء صادره از دادگاه نخستین در امور حقوقی و کیفری در مرکز هر استان تشکیل می‌شوند.
ساختار این دادگاه متشکل از یک رئیس و دو مستشار است و جلسات با حضور دو عضوی رسمیت یافته و در آن، آراء مورد تجدیدنظر خواهی نقض یا تایید می‌شوند.
حالا در این قسمت قصد داریم به وظایف دادگاه تجدید نظر بپردازیم.

برای مطلع شدن از وظایف دادگاه تجدید نظر، باید به قانون تشکیلات دادگاه‌های عمومی و انقلاب مراجعه کرده و مواد آن را بررسی نماییم.
بنابراین، با استفاده از تگ‌های HTML مانند و در متن فارسی، متوجه وظایف دادگاه تجدید نظر خواهیم شد.

مراسم تشکیل جلسه در شعب دادگاه تجدید نظر، با هدف بررسی مجدد درخواست تجدید نظر و با حضور حداقل دو عضو برگزار می‌شود.

در جهت بررسی وجود یا عدم وجود اعتراض در رای مورد تجدید نظر نیاز است.

تایید رای موردنظر بسیار اهمیت دارد؛ زیرا در صورتی که اعتراضی درباره آن وجود نداشته باشد، می تواند بسیار پر رنگ و قوی باشد.

نیاز به نوشتن دوباره کامل متن در زبان فارسی با استفاده از برچسب‌های HTML مانند و وجود دارد.
در صورتی که یک درخواست بررسی مجدد صادر شود، رای اعتراضی نقض خواهد شد، و دادگاه موظف به مراجعه مجدد به پرونده و صدور یک رای جدید است.

بعد از پاسخ به این سؤال که وظایف دادگاه تجدید نظر چیست، برنامه داریم که روش رسیدگی به تجدید نظر خواهی را در دادگاه های تجدید نظر بررسی کنیم.

نحوه رسیدگی در دادگاه تجدید نظر

در بخش‌های قبلی، شرح داده شد که چگونه ساختار و وظایف دادگاه تجدیدنظر استان تهران و سایر استان‌ها است.
بیان شد که از جمله اصلی‌ترین وظایف این دادگاه، تشکیل جلسات در شعب دادگاه تجدیدنظر است به منظور بررسی رای مورد اعتراض و سپس تصمیم‌گیری یا تغییر رای.
همچنین آمده است که در صورت تغییر رای، دادگاه تجدیدنظر بایستی به صورت جدی به موضوع پرونده پرداخته و دوباره رای صادر نماید.
پس از تصریح وظایف دادگاه تجدیدنظر، در این بخش قصد داریم راجع به روند رسیدگی در دادگاه تجدیدنظر صحبت کنیم.

همانطور که ذکر کردیم، یکی از روش‌های اعتراض در دادگاه، تجدیدنظرخواهی است که به افراد این امکان را می‌دهد تا درباره آرا به تجدیدنظرخواهی درخواست کنند.
این اعتراض توسط مقام قضایی و در زمان مقرری که برای افراد مقیم ایران ۲۰ روز و برای افراد ساکن خارج از ایران ۲ ماه است، باید تقدیم شود.
تقدیم تجدیدنظرخواهی می‌تواند از طریق دادخواست تجدید نظرخواهی و ثبت آن در مهلت مقرر انجام شود.
پس از ثبت تجدیدنظرخواهی، نحوه رسیدگی به آن در دادگاه تجدید نظر مطابق ماده ۲۲ قانون تشکیلات دادگاه‌های عمومی و انقلاب برگزار می‌شود.

نظر به تأخیر در صدور رای و نیاز به بررسی دقیق تر، امکان نقض رای و ارجاع آن به شعبه مربوطه برای بررسی موارد و اطلاعات بیشتر امکان پذیر است.
در صورتی که درخواست اعتراض به رای صادر شده نیز تقدیم شود، رأی صادر شده به معنای نقض قرار خواهد شد و جهت بررسی موضوع به دادگاه مربوطه ارجاع داده خواهد شد.
در این دادگاه نیز بررسی ماهوی انجام می‌شود.

تأیید رای و ارجاع آن برای اجرای حکم: در صورتی که رای یک قرار یا حکم بررسی و تصویب شده باشد و هیچ اعتراضی به آن ارائه نشود و در واقع رای بدون تغییر و تأییدیه دریافت کند، توسط دادگاه تجدیدنظر تأیید و به شعبه مربوطه جهت اجرای حکم ارجاع داده می‌شود.