گواهی عدم پرداخت و مهلت دریافت آن

بسیاری از افرادی که تصمیم به برگرداندن یک چک دارند، از مراحل و مهلت های قانونی برای انجام اقدامات لازم آگاهی ندارند.
این عدم اطلاع باعث می‌شود که کسانی که تصمیم دارند از طریق مراجع دادگستری حقوق خود را پیگیری کنند، در این روند گیج شوند.
یکی از موارد این است که در مهلت قانونی گواهی عدم پرداخت دریافت کنند.
عدم دریافت این گواهی باعث می‌شود که حقوق افراد برای استرداد مبلغ چک یا شکایت از صادرکننده چک بلا محل لغو شود.

با توجه به این مناسبت، در این مقاله ابتدا به تشریح مفهوم "گواهی عدم پرداخت" خواهیم پرداخت.
سپس مهلت دریافت گواهی عدم پرداخت چک کیفری و گواهی عدم پرداخت چک پشت نویسی شده را نیز توضیح خواهیم داد.

گواهی عدم پرداخت چیست؟

دریافت گواهی عدم پرداخت ابتدایی‌ترین مرحله در پیگیری چک از طریق روند قانونی، جزایی، حقوقی و ثبتی است.
هر زمان که یک چک برگشتی شود، به این معنی است که هنگامی که صاحب چک به بانک مراجعه کند و به یکی از دلایل مشخص شده در قانون پرداخت، مبلغ چک پرداخت نشود و صاحب چک تصمیم بگیرد آن را برگشت دهد، بانک مکلف است به صاحب چک یک گواهی عدم پرداخت ارائه دهد.

بطور کلی، در گواهی عدم پرداخت، دلیل یا دلایلی که باعث عدم پرداخت وجه شده است، به طور رسمی ذکر می‌شود.
این گواهی، پس از مهر و امضا از سوی بانک، به دارنده چک تحویل داده می‌شود.
همچنین در این گواهی، اطلاعات کامل چک و مشخصات و آدرس کامل صاحب چک نیز نوشته می‌شود.
به علاوه، برای اطلاع رسانی به صاحب چک از برگشت چک، بانک یک نسخه از گواهی عدم پرداخت چک را با ذکر نام و نام خانوادگی و آدرس کامل دارنده چک، به آدرس او ارسال می‌کند.

اگر موجودی حساب شما کمتر از مبلغ مشخص شده در چک باشد، شما می توانید مبلغ موجود را دریافت کنید و برای مبلغی که در حساب شما نبوده است و به شما پرداخت نشده است، از بانک گواهی عدم پرداخت دریافت کنید.
در صورتی که متصدی بانک عملیات خلاف قوانین را انجام داده است، به رئیس شعبه یا بازرسی بانک مراجعه کنید.

گواهی عدم پرداخت چک کیفری

همانطور که یادآوری شد گواهی عدم پرداخت برای پیگیری قانونی چک به سه روش کیفری، حقوقی و ثبتی احتیاج دارد؛ اما نکته مهمی وجود دارد و آن این است که اگر صاحب چک می‌خواهد چک را از طریق روش کیفری پیگیری کند، چک را برای برگشت زدن تنها به مدت ۶ ماه، به عبارت دیگر مهلت برگشت زدن چک فرصت دارد و باید از تاریخ صدور چک تا ۶ ماه آن را بازگرداند و گواهی عدم پرداخت را از بانک دریافت کند.

با گذشت این مدت زمان، دیگر امکان استفاده از گواهی «عدم پرداخت چک» به منظور راه‌اندازی شکایت کیفری وجود ندارد.
به عنوان مثال، اگر یک چک در تاریخ ۱۷ خرداد ۹۸ صادر شود، صاحب چک تنها می‌تواند تا تاریخ ۱۷ شهریور ۹۸ آن را برگشت دهد و گواهی عدم پرداخت را از بانک دریافت کند.
تنها پس از دریافت این گواهی، می‌توان اقدامات لازم برای دریافت وجه چک را انجام داد.

گواهی عدم پرداخت چک پشت نویسی شده

مهلت دریافت گواهی عدم پرداخت در چک پشت نویسی شده، با توجه به مقاصد مختلفی که از آن دارندگان چک می‌توانند داشته باشند، متفاوت است.
به عنوان مثال، وقتی شخصی چک پشت نویسی شده را به بانک می‌برد و وجه آن را دریافت نمی‌کند، برای اینکه بتواند وجه پرداخت نشده را هم از طرف صادر کننده چک و هم از طرف پشت نویس آن مطالبه کند، باید در موعد مشخص شده در قانون به بانک مراجعه کند.
این موعد برای چک‌های پشت نویس شده که در یک شهر صادر شده‌اند و قرار است در همان شهر وصول شوند، 15 روز از تاریخ صدور و برای چک‌هایی که از یک نقطه به نقطه دیگر ایران صادر شده‌اند، 45 روز از تاریخ صدور است.

اگر شخصی در این شرایط به بانک مراجعه کند و گواهی عدم پرداخت را دریافت کند، می‌تواند با استفاده از شیوه‌های حقوقی به دادگاه حقوقی مراجعه کند.
اما نکته قابل توجه این است که تنها می‌توان از راهکارهای قانونی برای حل این مسئله استفاده کرد.
در صورتی که در مدت زمان مشخص شده در قانون، به بانک مراجعه نشود و گواهی عدم پرداخت چک پشت نویسی شده دریافت نشود، تنها صاحب چک مسئول خواهد بود و دیگر نمی‌توان در دادگاه علیه پشت نویس اقدام قضایی انجام داد.