گرفتن مهریه از مادر شوهر و پدر شوهر

مهریه، یکی از حقوق مالی مهم زنان است که ناشی از عقد نکاح، بصورت دائم یا موقت اعطا می‌شود.
در قانون مدنی، این حقوق مورد توجه قرار گرفته و قوانین مربوط به آن تعیین شده است.
طبق قوانین قانون مدنی، هنگام عقد نکاح، زن مستحق مهریه می‌شود و درصورت درخواست، این مبلغ باید توسط نیروی مسئول پرداخت شود.

بطور معمول، فردی که مسئول پرداخت مهریه است، همسر است و در لحظه ازدواج، عهد می‌کند که مهریه را پرداخت کند، اما در شرایط ویژه، زن می‌تواند اقدام به دریافت مهریه از اجداد همسر (مادر و پدر شوهر) نماید.
این مسئله شرایط و نحوه دریافت مهریه در شرایط خاصی را دارد که نیازمند بررسی دقیق آنها می‌باشد.

مقاله حاضر به بررسی شرایط، مراحل، و نحوه گرفتن مهریه از مادر و پدر شوهر و هزینه آن می‌پردازد.
همچنین، شرایط دریافت مهریه از پدر و مادر شوهر بدون وقوع طلاق یا در صورت فوت همسر و یا مطالبه این امر از ارث والدین همسر نیز توضیح داده خواهد شد.

آیا گرفتن مهریه از مادر شوهر و پدر شوهر امکان پذیر است

«مهریه» یکی از حقوق مالی زنان در قرارداد ازدواج است.
همانطور که عموماً انجام می‌شود، مرد حین عقد نکاح متعهد می‌شود که نوع پرداخت «مهریه» به صورت عندالاستطاعه یا عندالامطالبه صورت خواهد گرفت.
اما گاهی مطرح می‌شود که آیا امکان مطالبه این حق از «حقوق مالی زن در زندگی مشترک» توسط پدر و مادر همسر، یعنی پدر شوهر و مادر شوهر وجود دارد یا خیر؟

به پرسشی که آیا ممکن است مهریه از والدین همسر دریافت شود یا خیر، در جواب باید گفت که در شرایط خاصی، قانونگذار امکان دریافت مهریه از والدین همسر را تعیین کرده است.
این امکان وجود دارد زمانی که یکی یا هر دوی والدین همسر در زمان عقد نکاح، تعهد پرداخت مهریه به زن را بر عهده داشته باشند.

با این توضیح که به طور کلی اجباری نیست که زن و شوهر متعهد به پرداخت "مهریه" شوند، هر فرد دیگری نیز می تواند، به ویژه پدر و مادر شوهر، تعهد به پرداخت "مهریه" زن را بر عهده بگیرد.
در این صورت، شخصی که مسئولیت پرداخت "مهریه" را بر عهده گرفته، باید این مبلغ را پرداخت کند و در صورتی که از طرف دیگری مطالبه "مهریه" صورت گیرد، باید به ویژگی‌های او توجه شود.

مهم است با اشاره کردن به این نکته که شوهر مسئولیت پرداخت مهریه را برعهده دارد، بدانیم که در صورتی که پدر و مادر شوهر پرداخت مهریه را تعهد نکرده باشند و شوهر به دلیل توانایی مالی نتواند مهریه را پرداخت کند و درخواست اقساط مهریه داشته باشد، حتی اگر پدر و مادر شوهر دارای اموال زیادی باشند، ما قادر به مطالبه مهریه از آنها نخواهیم بود، زیرا آنها تعهدی در پرداخت مهریه نداشته‌اند.

شرایط دریافت مهریه از مادر شوهر و پدر شوهر

در زمانی که توضیح داده شده است، در موارد خاصی می‌توان از پدر شوهر و مادر شوهر مهریه دریافت کرد.
این امر وابسته به شرایط خاصی است که باید فراهم باشد.
بنابراین، در این بخش درباره شرایط دریافت مهریه از پدر شوهر و مادر شوهر صحبت خواهیم کرد که به شرح زیر است:

اولین و اساسی‌ترین شرط برای دریافت مهریه از طرف پدر و مادر شوهر، آن است که هر یک از آنان یا هردو، تعهد به پرداخت مهریه را داشته باشند.

مشروط دوم، ضرورت دارد که در صورت نیاز، همزمان با تعهد پدر و مادر شوهر، آن ها، بتوانند برای پرداخت مهریه مبلغ مالی مناسب را در اختیار داشته باشند.

از شرایط مهم دیگر در این خصوص، لازم است که زن، به اهلیت لازم (به معنای دارا بودن عقل، بلوغ و رشد کافی) برخوردار باشد و همچنین مدارک لازم را داشته باشد.
این مدارک می‌توانند شامل سند نکاح، مدارک هویتی و همچنین حساب کاربری در سامانه مراحل قانونی برای درخواست مهریه باشد.
علاوه بر این، زن باید توانایی پرداخت هزینه دادرسی مورد نیاز برای این امر را داشته باشد.
در صورت عدم توانایی پرداخت، باید قادر باشد عدم توانایی خود را به طرز مناسبی ثابت نماید.

مراحل و نحوه گرفتن مهریه از مادر شوهر و پدر شوهر

در صورتی که والدین همسر، مسئولیت پرداخت مهریه را تعهد کرده باشند و همسر تمایل داشته باشد از آنها مهریه دریافت کند، باید این امر را به صورت قانونی پیگیری کند تا روند دریافت مهریه از والدین همسر، به درستی انجام شود.
در اینجا مراحل قانونی برای دریافت مهریه از والدین همسر به شرح زیر است:۱.
ارائه دعوی: همسر باید ابتدا دعوایی علیه والدین خود برای دریافت مهریه به دادگاه ارائه کند.
این اقدام با استفاده از برچسب em در متن باید مشخص شود.
۲.
حضور در دادگاه: همسر باید به دادگاه حاضر شده و شرایط و شاهدان مورد نیاز را ارائه دهد.
این قسمت نیز با استفاده از برچسب strong باید مشخص شود.
۳.
تصمیم دادگاه: در این مرحله، دادگاه براساس مستندات و شواهد ارائه شده تصمیم خود را درباره مهریه تعیین می‌کند.
در صورت تایید، همسر می‌تواند مهریه را از والدین همسر دریافت کند.
به طور کلی، برای دریافت مهریه از والدین همسر، همسر باید مراحل قانونی را طی کرده و به نتیجه‌ای برسد که در حال حاضر فرآیند قانونی دریافت مهریه از والدین همسر به ترتیب مذکور است.

در ابتدا، برای عقد دائم یا موقت نکاح، زن باید با حمل مدارک هویتی و سند رسمی، به دفترخانه مربوطه یا دفترخانه کفیل و جایگزین عقد قبلی، مراجعه نماید.
سپس با پر کردن فرم وصول مهریه از طریق اجرای ثبت، درخواست خود را به واحد اجرائی ارسال کند.
در این مرحله، اجرائیات به وسیله راهور، ثبت، مخابرات، بانک ها و شرکت سمات یا شرکت توسعه سپرده گذاری مرکزی، استعلامات لازم را انجام خواهد داد.

چنانچه فردی مسئول پرداخت مهریه باشد و بر اساس استعلامات چهارگانه نتیجه‌ای حاصل شود که او دارای مالی با سند رسمی است، آن مال به نفع زن درخواست کننده مهریه توقیف می‌شود.
سپس پس از انجام مزایده، زن موفق خواهد شد تا مهریه خود را دریافت کند.
اما اگر سند رسمی عقد وجود نداشته باشد یا اگر دارایی‌ای وجود نداشته یا کفاف آن‌ها را ندهد، زن باید از طریق دادگاه برای دریافت مهریه خود اقدام نماید.

در روند اقدامات حقوقی از طریق دادگاه، زن می بایست پس از ایجاد یک حساب کاربری در سامانه ثنا و تأیید هویت خود در این سامانه، با حمل مدارک شناسایی، سند عقد نکاح و استعلام اجرایی، همچنین نسخه ای از فایل ورد درخواست خود برای دریافت مهریه از مادر و پدر شوهر، به دفاتر خدمات الکترونیکی قضایی مراجعه نموده و درخواست خود را ثبت کند.

بعد از ثبت و ارسال درخواست به دادگاه و شروع رسیدگی به پرونده، در صورت حکم دادگاه برای تحمل هزینه های مربوط به مهریه توسط پدر و مادر همسر، آنها ملزم هستند که پرداخت مهریه زن را بر عهده بگیرند.
اگر توان مالی لازم برای یکباره پرداخت مهریه وجود نداشته باشد، می‌توان با ثبت درخواست اعسار و سپس با تقسیط مهریه به صورت اقساطی و در زمانبندی تعیین شده، مهر عروس را تسلیم کنند.

هزینه گرفتن مهریه از مادر شوهر و پدر شوهر

چنانچه بر اساس شرایطی که در بخش‌های قبلی مقاله آمده است، امکان دریافت مهریه از پدر و مادر شوهر وجود داشته باشد، زن باید هزینه‌های مربوط به فرآیند دریافت مهریه را پرداخت کند.
این هزینه‌ها شامل هزینه مراحل قانونی مطالبه و دریافت مهریه از هر دو طرف پدر و مادر شوهر است.

هزینه گرفتن مهریه از مادر شوهر و پدر شوهر، به ازای اقدام از طریق اجرائیات ثبت، می‌تواند متغیر باشد.

میزان نیم عشر دولتی یا یک بیستم، که با نام مهریه هم شناخته می‌شود، باید توسط زن پرداخت شود.
امکان ثبت درخواست اعسار از پرداخت این مبلغ نیز وجود دارد.

در صورتی که تصمیم باشد که مهریه از مادر شوهر و پدر شوهر دریافت شود و این اقدام از طریق دادگاه مورد نظر قرار گیرد، هزینه‌های مربوطه باید پرداخت شود.

به غیر از هزینه ثبت دادخواست، هزینه تایپ دادخواست و هزینه هر برگ دادخواست نیز بستگی به مقررات تعرفه دفاتر خدمات الکترونیک قضایی دارد که به ترتیب حدوداً 41 هزار تومان، 15 هزار تومان به بالا و 4 هزار تومان است.
هزینه دادرسی در مورد مطالبه مهریه که یک دعوای مالی محسوب می‌شود، در هریک از مراحل از ابتدایی تا تجدیدنظر به شرح زیر است:

در مرحله اول، برای مهریه تا 200 میلیون ریال، درخواست کننده حق مطالبه معادل 2/5 درصد ارزش مهریه را دارد.
اما برای مهریه‌های بیش از 200 میلیون ریال، این درخواست کننده می‌تواند حق مطالبه 3/5 درصد ارزش مهریه را داشته باشد.
در صورت تجدیدنظر و اعتراض به صدور حکم، درخواست کننده می‌تواند حق مطالبه معادل 4/5 درصد ارزش خواسته را داشته باشد.
همچنین، در مرحله فرجام خواهی و اعاده دادرسی و اعتراض ثالث، درخواست کننده می‌تواند حق مطالبه معادل 5/5 درصد ارزش خواسته را داشته باشد.
بدیهی است که امکان ثبت دادخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی از سوی زن نیز وجود دارد.

گرفتن مهریه از مادر شوهر و پدر شوهر بدون طلاق

اگر زن مجرد باشد، آیا می‌تواند از پدر و مادر شوهرش مهریه بگیرد؟ این سؤالی است که بسیاری از زنان مطرح می‌کنند، به ویژه آنانی که پدر و مادر شوهرشان پرداخت مهریه را تعهد کرده‌اند.
در اینجا قصد داریم به بررسی این سؤال بپردازیم و به آن پاسخ دهیم.
برای پاسخ‌گویی به این سؤال، باید به دو فرض و یک نکته حقوقی توجه کنیم:1.
اگر طلاق نگرفته باشد: در این حالت، امکان گرفتن مهریه از پدر و مادر شوهر وجود دارد و زن مجرد قادر به ادعای حق مهریه است.
2.
اگر طلاق گرفته باشد: در این صورت، ادعای حق مهریه از پدر و مادر شوهر معتبر نمی‌باشد و زن مجرد فقط می‌تواند از همسر سابق خود مهریه دریافت کند.
نکته حقوقی که باید مد نظر قرار داد در این است که برای اعتبار و اعمال ادعای مهریه، باید مدارک و شواهد مناسبی ارائه شود.
پس، به طور کلی می‌توان گفت که اگر زن مجرد و بدون طلاق باشد، می‌تواند از پدر و مادر شوهر خود مهریه درخواست کند.
اما اگر طلاق گرفته باشد، فقط از همسر سابق خود قادر به دریافت مهریه است.

نکته مهمی درباره حقوق گرفتن مهریه وجود دارد.
به طور کلی، دریافت مهریه بستگی به جدایی و طلاق زن از مرد ندارد.
همانطور که می‌دانیم، هنگام ازدواج، زن مالک مهریه می‌شود و حق تصرف در آن را دارد.
او می‌تواند در هر زمانی که بخواهد، مهریه را درخواست کند و مسئول پرداخت آن می‌تواند همسر، والدین یا هر شخص دیگری باشد.
با این حال، در صورتی که شرایط مالی مجاز باشد، مهریه فقط در صورت توانایی مسئول پرداخت، به زن پرداخت خواهد شد.
توجه داشته باشید که این مقام مالی می‌تواند متعلق به خود زن، همسر یا هر فرد دیگری باشد.

برای توضیح دو فرضی که در نظر گرفته شده، باید بگویم که اگر مادر شوهر و پدر شوهر عهد و تعهد پرداخت مهریه را به جوانبازی کرده باشند، زن در هر زمان دلخواهی قبل از طلاق (بلافاصله پس از ازدواج و در هر زمان دیگری) می تواند به پدر و مادر شوهر خود مراجعه کرده و بابت درخواست مهریه خود اقدام کند.
اما در صورتی که والدین همسر تعهدی به پرداخت مهریه نداشته باشند، هیچ گونه امکانی برای دریافت مهریه از طرف مادر شوهر و پدرشوهر، قبل و بعد از طلاق، وجود ندارد.

بلافاصله بعد از شرح دادن، به شرایط دریافت مهریه از طرف مادر و پدر شوهر بدون نیاز به طلاق و نحوه انجام آن می پردازیم.
در این قسمت از مقاله میخواهیم بررسی کنیم که آیا گرفتن مهریه از مادر و پدر شوهر پس از فوت همسر قابل انجام است یا خیر؟

همانطور که در بخش‌های قبلی مطالب ذکر شده است، زن فقط درصورتی مجاز به دریافت مهریه از مادر و پدر شوهر می‌شود که آن‌ها تعهد کرده باشند و مدارکی مثبت از این تعهد وجود داشته باشد.

بنابراین، دریافت مهریه از مادر شوهر و پدر شوهر پس از فوت همسر، فقط در صورتی امکان پذیر است که آن‌ها به عنوان وظیفه دار پرداخت مهریه را تعهد کرده باشند؛ در غیر این صورت، فقط این که همسر زن فوت کرده و دارایی باقیمانده از وی کفایت مهریه زن را نمی‌کند.
بنابراین، دلایل کافی برای دریافت مهریه از پدر و مادر همسر وجود ندارد، حتی اگر آن‌ها برخورداری مالی فوق‌العاده‌ای داشته باشند.

درصورتی که پدر و مادر شوهر تعهدی نسبت به پرداخت مهریه نداشته باشند، زن بعد از فوت همسر می تواند برای دریافت مهریه از اموال بجا مانده اقدام کند.
زیرا مهریه تعهدی مذهبی خاص است.
در ابتدا باید مهریه خود را دریافت کند و سپس در صورت باقی ماندن مالی، بین وراث همسر که شامل پدر و مادر همسر خود نیز می شوند تقسیم شود.

معمولاً یکی از سؤالات پرتکرار درباره مهریه این است که آیا می‌توان از ارث مادر و پدر شوهر مهریه دریافت کرد.
در صورت وجود این امکان، چگونه می‌توان مهریه را دریافت کرد؟

در پاسخ به سؤال فوق الذکر می‌توان گفت که برای دریافت مهریه از ارث مادر و پدر شوهر، شرایطی وجود دارد.
این شرایط شامل فوت مادر و پدر شوهر قبل از همسر زن و وجود دارایی‌هایی که به عنوان ارث به مرد می‌رسد است.
این دارایی‌ها باید بعد از فوت مادر و پدر شوهر باقی مانده باشند.
بنابراین، با توجه به این شرایط، مرد می‌تواند مهریه را دریافت کند.

در این شرایط، زن می‌تواند برای مطالبه مهریه خود به ارث مادر و پدر شوهر خود نیز ادعا کند.
او می‌تواند با مراجعه به اجرائیات ثبت، گواهی انحصار وراثت را تقدیم کند و مالی که به همسرش ارث می‌برد را معرفی کند.
در صورتی که زن توانایی توقیف مازاد بر میراث شوهر خود را داشته باشد، دیگر وراثان حق اعتراض خواهند داشت.
اما برای مطالبه مهریه از ارث مادر و پدر شوهر باید اقدام به ثبت دادخواست به طرفیت وراث از طریق دفاتر خدمات قضایی کند، به شرطی که مالی که به ارث می‌برد قولنامه‌ای باشد و دست‌نوشته رسمی نباشد.