کم خونی چیست؟ دلایل، علائم، تشخیص و راه های درمان

بیماری کم خونی (Anemia) هنگامی ایجاد می‌شود که تعداد گلبول‌های سالم قرمز خون در بدن بسیار کم باشد.
گلبول‌های قرمز خون، اکسیژن را به تمام بافت‌های بدن منتقل می‌کنند؛ بنابراین تعداد پایین گلبول‌های قرمز خون نشان دهنده این است که میزان اکسیژن خون شما پایین‌تر از حد متوسط ​​است.
بسیاری از علائم کم خونی ناشی از کاهش انتقال اکسیژن به بافت‌ها و اندام‌های حیاتی بدن است.
کم‌خونی با توجه به میزان هموگلوبین (Hemoglobin) اندازه‌گیری می‌شود.
هموگلوبین، پروتئین موجود در سلول‌های قرمز خون است که اکسیژن را از ریه‌ها به بافت‌های بدن منتقل می‌کند.

بیش از 1.
6 میلیارد نفر در سراسر جهان به بیماری کم‌خونی مبتلا هستند.
زنان و افرادی که به بیماری‌های مزمن مانند سرطان مبتلا هستند، بیشترین خطر ابتلا به این بیماری را دارند.
کم‌خونی از نوع فقر آهن، شایع‌ترین نوع کم خونی است و هنگامی رخ می‌دهد که بدن شما به اندازه کافی آهن معدنی نداشته باشد.
بدن شما برای تولید هموگلوبین به آهن احتیاج دارد.
هنگامی که آهن کافی در جریان خون وجود نداشته باشد، سایر اندام‌های بدن شما نمی‌توانند مقدار اکسیژن مورد نیاز خود را دریافت کنند.

تأثیر رژیم غذایی نامناسب و یا بیماری‌های خاص روده‌ای بر کم‌خونی فقر آهن

بیماری‌های خاص روده‌ای و یا رژیم غذایی ناسالم می‌توانند باعث کم‌خونی از نوع فقر آهن شوند.
در این حالت، آهن به درستی در بدن جذب نمی‌شود.
پزشکان معمولاً با تجویز مکمل‌های آهن یا ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی به درمان این بیماری می‌پردازند.
در ادامه، علائم، دلایل و روش‌های درمان بیماری کم‌خونی به طور کامل بررسی خواهند شد.

افزودن HTML تگ ها به متن:

آنچه در ادامه می‌توانید بخوانید:

بیماری کم خونی چیست؟

کاهش میزان گلبول‌های قرمز و هموگلوبین در خون، کم خونی را نشان می‌دهد.
این بیماری می‌تواند به صورت آرام پیش برود و علائمی ناشناخته مانند خستگی، ضعف، تنگی نفس و کاهش توانایی برای ورزش داشته باشد.
اما اگر این بیماری به سرعت پیشرفت کند، علائمی مانند سردرگمی، از دست دادن هوشیاری و افزایش تشنگی را دارا می‌شود.

وجود آهن در رژیم غذایی و مصرف ویتامین B12 و فولات برای رشد سلول‌های قرمز خون در بدن بسیار ضروری است.
به طور معمول، روزانه حدود 0.
8 تا 1 درصد از گلبول‌های قرمز در بدن با سلول‌های قرمز جدید جایگزین می‌شوند و مدت طولانی سلول‌های قرمز خون معمولاً بین 100 تا 120 روز است.
هر فرآیندی که در این روند تعادلی تخریبی و تأثیر منفی داشته باشد، می‌تواند باعث کمبود خون شود.
علل کمبود خون به طور کلی به عللی مرتبط است که باعث کاهش تولید و یا از بین رفتن سلول‌های قرمز خون می‌شوند.

دلایل ابتلا به کم خونی

کاهش تولید گلبول‌های قرمز خون یا افزایش تخریب آنها می‌تواند منجر به کم‌خونی شود.
همچنین، عواملی مانند فقر آهن نیز می‌توانند باعث کمبود آهن در بدن شوند.
بر اساس گزارش انجمن خون‌شناسی آمریکا (ASH)، فقر آهن علت شایع‌ترین کم‌خونی است.

دلایل کمبود آهن عبارتند از:

1. تندرستی ناصحیح: مصرف ناکافی یا ناپرسنگ غذاهای حاوی آهن می‌تواند باعث کاهش سطح آهن در بدن شود.
   
2. خونریزی: خونریزی ها مانند خونریزی از دستگاه گوارشی، قاعدگی دوره‌ای بیش از حد و عمل جراحی ممکن است باعث از دست دادن آهن شوند.
   
3. بارداری: در دوران بارداری، نیاز بدن به آهن بیشتر است و در صورت عدم مصرف کافی آهن، کمبود آهن رخ می‌دهد.
   
4. عوامل جذب ناکافی: برخی عوامل مانند مصرف بیش‌ازحد چای و قهوه ممکن است باعث کاهش جذب آهن در بدن شوند.
   

در صورت تشخیص کم‌خونی، مهم است که به مشورت با پزشک خود عمل کنید و راهکارهای مناسب برای درمان و پیشگیری را انتخاب کنید.

عدم دریافت آهن کافی

مصرف کم آهن در مدت طولانی می‌تواند باعث کمبود آهن در بدن شود.
برخی از مواد غذایی دارای حجم مناسب آهن هستند.
مثلاً گوشت، تخم مرغ و سبزیجات سبز مانند اسفناج منابع غنی آهن هستند.
زنان باردار و کودکان نیاز زیادی به مصرف آهن دارند، زیرا در مراحل رشد و تکامل سریع بسیار ضروری است.
بنابراین، آنها باید مقدار کافی آهن را از طریق تغذیه دریافت کنند.

بارداری و خونریزی

خونریزی داخلی

برخی شرایط پزشکی و بیماری‌ها ممکن است باعث خونریزی داخلی شوند که در نتیجه می‌توانند باعث کم خونی فقر آهن شوند.
برخی از این شرایط و بیماری‌ها عبارتند از زخم معده، پولیپ و یا سرطان روده بزرگ.
استفاده منظم از داروهای تسکین دهنده درد مانند آسپرین نیز ممکن است باعث خونریزی در معده شود.

عدم توانایی بدن در جذب آهن

برخی از اختلالات یا عمل‌های جراحی، که تاثیر مستقیمی بر روده‌ها دارند، می‌توانند باعث ایجاد اختلال در جذب آهن بدن گردند.
حتی اگر در رژیم غذایی روزانه تان مقدار کافی آهن مصرف کنید، برخی شرایط پزشکی مانند بیماری سلیاک (Coeliac disease) یا جراحی روده مانند بای‌پس معده ممکن است میزان جذب آهن بدن را محدود کنند.

علائم کم خونی

علائم کم خونی فقر آهن در ابتدا می‌تواند خفیف باشد و حتی ممکن است متوجه آن نشوید.
طبق گزارش انجمن خون‌شناسی آمریکا، بیشتر افراد تا زمانی که آزمایش خون ندهند، متوجه کم‌خونی خفیف خود نمی‌شوند.
فقر آهن سبب کاهش میزان هموگلوبین و سلول‌های قرمز خون در بدن می‌شود که می‌تواند بر عملکرد و سلامتی فرد تأثیرگذار باشد.
در صورتی که علائم مشکوک به کم خونی داشته باشید، بهتر است به پزشک مراجعه کرده و آزمایش خون را انجام دهید.
با تشخیص دقیق و درمان مناسب، میتوان از کمی اشتباهات عملکردی جمعیت سلول‌های قرمز خون جلوگیری کرده و بهبودی بهتری را تجربه کرد.

علائم کمبود آهن فقر خونی متوسط تا شدید عبارتند از:

• ضعف و کاهش انرژی: احساس خستگی مداوم، کاهش توانایی بدن در انجام فعالیت‌های روزانه
• پوست کم‌رنگ و خشک: تغییرات در رنگ پوست و خشک شدن پوست به ویژه در مناطق مختلف بدن
• ضعف عضلانی: ایجاد احساس سستی و خارش در عضلات، مشکل در حرکت کردن و انجام فعالیت‌های ورزشی
• کاهش تمرکز و توجه: مشکلات در مرکزیت و تمرکز، کاهش توانایی در یادگیری و حل مسائل
• ضربان قلب نامنظم: احساس ضربان قلب نامنظم یا سریع در برخی از موارد
• تنگی نفس: احساس عدم راحتی در نفس کشیدن و نیاز به تلاش بیشتر برای تنفس

اگر به جای آزمایش خون، معاینه بدنی هم انجام دهید و متوجه شوید که شما مبتلا به بیماری کم خونی هستید، در معاینه می توانید علائم زیر را به طور کامل مشاهده کنید:

تشخیص کم خونی

تشخیص بیماری کم‌خونی با بررسی سوابق سلامتی شما و خانواده‌تان به همراه برخی معاینات جسمی آغاز می‌شود.
انجام تست‌های آزمایشگاهی مانند آزمایش خون نیز اغلب می‌تواند به پزشکان کمک کند تا علت کم خونی را تشخیص دهند.

تست‌های تشخیص کم خونی شامل عوامل زیر هستند:

• بررسی نتایج آزمایش خون: با استفاده از اندازه‌گیری سطح هموگلوبین و تعداد سلول‌های قرمز خون، کم خونی تشخیص داده می‌شود.
  
• تاریخچه بیماری: جزئیات درباره علائم و علل کم خونی به‌ویژه افت قابل توجه هموگلوبین، می‌تواند به تشخیص کم خونی کمک کند.
  
• آزمایشات تکمیلی: مشاهده شاخص‌های دیگر مانند سطح فریتین (ذخیره آهن) و ترانسفیرین (افزایش خون‌سازی) می‌تواند اطلاعات بیشتری درباره نوع و علت کم خونی ارائه دهد.
  

درمان کم خونی