یکی از انواع تعهدات قضایی، تعهد بر اساس استادهای قانونی است. این نوع تعهد به تعهد قاطع دعوا نیز مشهور است و وقتی که مدعی برای ثابت کردن ادعای خود در دادگاه دلیلی ارائه نکرده باشد و مدعی مقابل، آن ادعا را رد کند، ادای تعهد براساس استادهای قانونی در نظام حقوقی مقرر شده است. به درخواست مدعی در چنین شرایطی، مدعی مقابل باید تعهد بیان کند، در این صورت ادعای مدعی ناقض می شود؛ اما اگر مدعی مقابل تعهد را نپذیرد و آن را رد کند، این بار مدعی باید برای ثابت کردن حق خود تعهد بیان کند. در این مقاله قصد داریم ابتدا تعهد بیان شده توسط مدعی مقابل و پیامدهای آن را توضیح دهیم و سپس تعهد بیان شده توسط مدعی و پیامدهای آن را بررسی کنیم.

ادای سوگند توسط مدعی علیه و پیامدهای آن

در قسمت‌هایی از قوانین پیروتوانیم نوعی سوگند به نام "سوگند بتی یا قاطع دعوا" وجود دارد که بر اساس ماده ۲۷۲ قانون آیین دادرسی مدنی، در شرایطی ادا می‌شود که: "هنگامی که مدعی، بیننده و گواه دارای شرایط مقرر درقانون نباشد و مدعی علیه نیز ادعای مدعی را رد کند، به درخواست مدعی، منکر ادای سوگند می‌شود و بنا به آن، ادعا باطل می‌شود". بر اساس این ماده، در ابتدا ادای سوگند باید توسط مدعی علیه انجام شود. به عبارت دیگر، مدعی علیه به‌معنای شخصی است که علیه او ادعا مطرح شده است. بنابراین، اگر ادعای مدعی بدون ارائه هیچ گونه دلیلی به دادگاه باشد، مدعی علیه باید سوگند را به‌منظور اثبات بی‌اعتباری ادعای مدعی اقامه کند و تفاوتی نمی‌کند که مدعی علیه درخواست دعوا کننده یا درخواست پاسخگو باشد. در نتیجه، در صورتی که مدعی علیه سوگند اقامه کند که مدعی هیچ حقی ندارد، ادعای مدعی با این سوگند لغو می‌شود و به همین دلیل به این نوع سوگند، سوگند قاطع دعوا نیز گفته می‌شود؛ زیرا با این سوگند تقسیم وظیفه دعوا مشخص می‌شود. به همین ترتیب، پیامدهای اقامه سوگند توسط مدعی علیه این است که دعوا مدعی لغو شده و حکمی برای بی‌اعتباری مدعی صادر می‌شود. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره سوگند قاطع دعوا و قرار اتیان سوگند بتی یا قاطع دعوا، می‌توانید بر روی لینک‌های قابل دسترسی کلیک نمایید.

ادای سوگند توسط مدعی و پیامدهای آن

در قسمت قبل با تحلیل پدیده "اظهارات سوگند توسط ادعاکننده و تأثیرات آن" سر و کار داشتیم. مطابق آن، در صورتی که ادعاکننده بدون ارائه شواهد و ادعاکننده مخالفی آن را رد کند، تقاضای ادعاکننده را ایجاب می‌کند که "سوگند بخورد" و تأثیر اقدام به سوگند زدن توسط ادعاکننده این است که "ادعا باطل می‌شود". اما در این زمینه، قصد داریم به بررسی "اظهارات سوگند توسط ادعاکننده و تأثیرات آن" بپردازیم.

مطابق قانون آیین دادرسی مدنی، ماده ۲۷۳ بیان می‌کند که "در صورتی که خوانده از ادای سوگند امتناع کند و سوگند را به خواهان واگذار کند، با سوگند وی ادعایش ثابت می‌شود و در صورت عدم ادای سوگند، ادعای وی بی‌ارزش و حکم صادر می‌گردد". بنابراین، در صورتی که ادعای مدعی بی‌اساس باشد و مقابل ادعا کننده مخالفت کند و خواهان از او درخواست سوگند کند، مدعی می‌تواند از ادای سوگند خودداری کرده و از مقابل درخواست ادای سوگند را داشته باشد. در این حالت، اگر مدعی سوگند بدهد، ادعای وی ثابت می‌شود، اما اگر از ادای سوگند خودداری یا انکار کند، ادعای وی نامعتبر می‌شود. طبق ماده ۲۸۵ آیین دادرسی مدنی، اداء سوگند توسط مدعی باید به حق وجود دعوای مقابل اشاره کند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در رابطه با نحوه درخواست سوگند بتی یا قاطع دعوا کردن و همچنین مفهوم انکار سوگند، می‌توانید بر روی لینک مربوطه کلیک کنید.