مواردی که تحت عقد رهن می‌افتند، باید ویژگی‌های خاصی داشته باشند که در صورت عدم وجود آن‌ها، عقد رهن انجام نمی‌شود. بنابراین، به غیر از ویژگی‌های عمومی هر معامله که در همه قراردادها باید رعایت شوند، موضوع عقد رهن باید دارای ویژگی‌های اختصاصی این نوع قرارداد باشد. برخی اعتقاد دارند که ویژگی‌های مال مرهونه همان ویژگی‌های مالی است که در قرارداد خرید و فروش مشخص می‌شود. بنابراین، در این مقاله به بررسی ویژگی‌های موضوع عقد رهن، از جمله معلوم و معین بودن مال مورد رهن، قابلیت نقل و انتقال مال موضوع رهن، عینی بودن مال مورد رهن، مالیت و منفعت عقلانی مال مرهونه، قابلیت تسلیم مال مورد رهن و مُلک راهن بودن می‌پردازیم.

معلوم و معین بودن مال مورد رهن

هیچ فردی قادر به گذاشتن یکی از دو یا چند مال در رهن نیست. مالی که قرار است رهن شود باید به طور معین تعیین شده باشد؛ به عبارت دیگر، راهن و مرتهن باید بدانند کدام مال قرار است در رهن قرار بگیرد. اگر مال مورد رهن تعیین نشده باشد، قرارداد باطل است.

قابلیت نقل و انتقال مال مورد رهن

ویژگی بزرگ دوم عقد رهن این است که ملک مورد نقل و انتقال در نظام حقوقی باید قابلیت انتقال داشته باشد. هدف اصلی از رهن، تضمین برای گیرنده رهن است که در صورت تأخیر یا عدم پرداخت بدهی، می‌تواند با فروش ملک مرهونه خود، طلب خود را تأمین کند. بنابراین، رهن دهنده باید ملکی را به رهن بدهد که اجازه نقل و انتقال آن را داشته باشد. از این رو، اشیاءی که قابلیت انتقال ندارند مانند نفقه‌ها یا مالکیت مشترک عمومی، قابلیت رهن‌گذاری را ندارند. برای رسیدن به این هدف، عقد رهن باید روی ملکی انجام شود که انتقال آن امکان‌پذیر باشد.

عین بودن مال مورد رهن

در یک مقاله به نام "اقسام رهن" آمده است که استفاده از رهن دین و منافع غیرمجاز است. بنابراین، تنها اموال مشخصی میتوانند به عنوان مال مرهون در نظر گرفته شوند. طبق ماده 774 قانون مدنی، ذکر شده است که: "مال مرهون باید عین معینی باشد و استفاده از رهن دین و منافع غیرمجاز است." دلیل اینکه مال مرهون باید مشخص و معین (مانند خانه و ماشین) باشد، این است که مال مرهون باید به صورت رسمی به رهن گیرنده واگذار شود.

مالیت و منفعت عقلانی داشتن مال مرهونه

هیچ مالی را نمی‌توان بطور رهن داد مگر اینکه آن مال مالیت و منفعت عقلانی داشته باشد.
قانون مدنی، در ماده 215 نیز اشاره کرده است: موضوع معامله باید دارای مالیت و منفعت عقلانی مشروع باشد.

قابلیت تسلیم مال مورد رهن

متن: "مالی که قابل واگذاری به رهن‌گیرنده باشد ضرورت است. این یکی از ویژگی‌های اساسی اشیای مورد رهن است و رهن‌گذاری اجناس غیرانتقال‌پذیر باطل است."

ملک راهن بودن

مقدار مالی که تحت عنوان "رهن" قرار می‌گیرد، باید به عنوان تضمینی برای یک ملک استفاده شود؛ در غیر این صورت، آن به موارد "عقد فضولی" تعلق می‌گیرد و تنها با اجازه مالک به اجرا در می‌آید.

برای بهترین فهمیدن درباره ویژگی‌های مالی موضوع عقد رهن یا مال مرهونه، پیوستن به کانال تلگرام حقوق قراردادها را توصیه می‌کنیم. در این کانال، می‌توانید با عضویت، بیشتر در مورد این موضوع بخوانید. همچنین، کارشناسان مشاوره حقوقی دینا آماده‌اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا، به سوالات شما عزیزان درباره ویژگی‌های مالی موضوع عقد رهن یا مال مرهونه پاسخ دهند.