با توجه به ماده‌ای در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، هر تصمیم مجلس شورای اسلامی برای اعمال شدن باید با معیارهای شرعی و قانون اساسی مطابقت داشته باشد و پس از ارسال به شورای نگهبان بررسی شود. اما در صورتی که مصوبات مجلس با اعتراض شورای نگهبان مواجه می‌شد، تصویب برخی ضوابط و قوانینی که به جامعه نیاز دارند دشوار خواهد شد و به همین دلیل، براساس فرمان امام خمینی، مجمع تشخیص مصلحت نظام تشکیل یافت. به علاوه، مجمع تشخیص مصلحت نظام وظایف دیگری را نیز طبق قانون اساسی برعهده دارد. لذا، هدف ما در این مقاله بررسی وظایف مجمع تشخیص مصلحت نظام در قانون اساسی است.

رسیدگی به مصوبات مورد اختلاف مجلس و شورای نگهبان

به‌گونه‌ای که در قسمت ابتدایی تصویبنامه صد و دوازدهم قانون اساسی مشخص شده است، سازمان تشخیص مصلحت نظام با هدف شناسایی مصلحت نظام در صورتی که شورای نگهبان برخلاف قوانین شرعی و قانون اساسی مجلس شورای اسلامی را قضاوت کند و مجلس در نظر گرفتن مصلحت نظام نگهبانی را تأمین نکند، تشکیل می‌گردد. در این حالت، سازمان تشخیص مصلحت نظام به مورد اختلاف پرونده را موردبررسی قرار می‌دهد و با درنظرگرفتن مصلحت نظام، قانونی تصویب می‌کند که اجرای آن برای مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان الزامی است.

همکاری با مقام رهبری

با توجه به ماده ۱۲۲ قانون اساسی، یکی از وظایف مجمع تشخیص مصلحت نظام، ارائه مشاوره در زمینه‌هایی است که رهبری به آن‌ها ارجاع می‌دهد. این مجمع مسئول تعیین سیاست‌های کلی نظام جمهوری اسلامی ایران پس از مشورت با آن و همچنین حل معضلاتی که از طرق معمول قابل حل نیستند می‌باشد.