نهاده‌هایی که در قوانین مدنی جهت حمایت از افراد محجور شده تعبیر شده‌اند عبارتند از: ولایت، وصایت و قیمومت. هر یک از این نهادها قوانین، نتایج و قواعد خاصی را برگزیده‌اند. هنگامی‌که پدر یا جد پدری شخص محجور هنوز زنده است، ولایت بر عهده محجور قرار می‌گیرد. به علاوه، هر کدام از پدر یا جد پدری می‌توانند برای دوران پس از فوت خود، فردی را به عنوان وصی جهت مدیریت امور محجور تعیین کنند که این عمل را وصایت می‌نامند. در صورتی که پدر یا جد پدری فوت کرده و وصی تعیین نشده باشد، دادگاه مسئولیت تعیین قیمومت را بر عهده می‌گیرد.به همین مناسبت، در این مقاله به مطالعه وصایت در قانون مدنی، تفاوت وصایت با وصیت و تفاوت وصایت با قیمومت می‌پردازیم.

وصایت در قانون مدنی

تماماً عبارت بالا به زبان فارسی تغییر خواهد کرد تا از تگ‌های HTML مانند strong و em استفاده کند. مفهوم وصیت در فرهنگ لغت به عنوان پند و اندرز و نصیحت تعریف می‌شود. در قانون مدنی، به وصیت به صورت رسمی اشاره شده است. ماده ۱۱۸۸ از قانون مدنی بیان می‌کند که "هر پدر و جد پس از فوت، می‌تواند برای فرزندانش که تحت ولایت او هستند، وصی معین کند تا پس از وفات خود به نگهداری و تربیت آن‌ها ادامه دهد و از اموالشان مراقبت کند." به این ترتیب، قانونگذار یک مفهوم حمایتی برای محجوران تدبیر کرده است. همچنین، علاوه بر ولایت بر محجوران که نظارت پدر و جد پدری است، هر پدر یا جد پدری می‌تواند بعد از فوت خود وصیت کند. همچنین، طبق ماده ۱۱۹۰ قانون مدنی، والدین می‌توانند به شخصی که به عنوان وصیت‌کننده تعیین شده، اجازه دهند که پس از وفات خود وصی دیگری را تعیین کند.

تفاوت وصایت با وصیت

با تقسیم وصیت به دو دسته وصیت عهدی و وصیت تملیکی، وصایت به وصیت عهدی معادل است. وصیت عهدی، تعیین یک یا چند نفر توسط فردی است که به آن‌ها مسئولیت انجام اموری مانند نگهداری از فرزندان کوچک را می‌دهد. فردی که اینگونه وصیت می‌کند را موصی و فردی که به نگهداری از فرزند صغیر موصی متعهد است را وصی می‌خوانند. بنابراین، تفاوت وصایت با وصیت این است که با تقسیم وصیت به عهدی و تملیکی، وصایت را می‌توان به عنوان یکی از اقسام وصیت (یعنی وصیت عهدی) در نظر گرفت.

تفاوت وصایت با قیمومت

یکی از نهادهایی که در قانون مدنی برای حمایت از افراد محجور شده تعریف شده است، "قیمومت" است. در صورتی که فرد محجور (صغیر، سفیه، مجنون) و ولی قهری (یعنی پدر و جد پدری) نداشته باشد و شخصی نیز به عنوان وصی تعیین نشده باشد، دادگاه قیم را تعیین خواهد کرد تا به امور وی پرداخته شود. اما قیمومت با وضعیت متفاوتی همراه است. تفاوت بین وصی و قیم این است که وصی توسط ولی قهری یا وصی منصوب توسط آنان تعیین می‌شود، اما قیم به تعیین دادگاه وابسته است. تفاوت دیگر قیم و وصی این است که اختیارات قیم توسط قانون تعیین شده و اختیارات وصی توسط خود موصی (وصیت کننده) است. همچنین، اختیارات وصی بیشتر از اختیارات قیم است، مگر اینکه موصی اختیارات وصی را محدود کرده باشد. به عنوان مثال، وصی می‌تواند طرف قرارداد با محجور شود، اما قیم نمی‌تواند طرف معامله با محجور باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد معامله قیم با محجور، می‌توانید به لینک مربوطه کلیک کنید.