ورود ثالث اصلی و تبعی

در هر نزاع حقوقی، همواره دو طرف وجود دارند: یک طرف که حق خود را از دست داده است و به دنبال ارائه شکایت است و دیگری که باید در برابر ادعای طرف مقابل دفاع کند.
اما ممکن است شرایطی ایجاد شود که حقوق طرفین با حقوق شخص ثالثی تداخل پیدا کند و در این صورت لازم می‌شود برای دفاع از حق خود وارد مراحل رسیدگی در دادگاه شویم.
برای تأمین این نیاز، مقرر شده است که شخص ثالثی وارد نزاع اصلی شود و نقشی در مراحل آن داشته باشد.

روند رسیدگی به دعاوی در دادگاه‌ها بستگی به اصول و رویه‌های مشخصی دارد و برای قبول درخواست هر فرد، نیاز است که مراحل مشخصی را طی کند.
به عنوان مثال، باید دعوا نامه را تقدیم کند یا به یک دادگاه خاص مراجعه کند.
در صورتی که این مراحل رعایت نشود، درخواست او قابل قبول نخواهد بود.
همچنین، دعوای ورود ثالث نیز شامل رویه‌های خاصی است که آن را از سایر دعاوی متمایز می‌کند.

با توجه به اینکه در صورت عدم رعایت این اصول و تشریفات، به موضوع دعوای ورود ثالث توجه نمی‌شود، در این مقاله به سؤالاتی پیرامون تعریف و انواع دعوای ورود ثالث پاسخ می‌دهیم و سپس به بررسی شرایط لازم برای ورود ثالث به دعوا می‌پردازیم.
در نهایت، امکان اقامه دعوای ورود ثالث در هر مرحله از دادرسی و در مراجع مختلف را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

تعریف ورود ثالث و انواع آن

هر نزاع حقوقی دو طرفه است؛ شخصی که به دنبال ثابت کردن ادعاست و شخص دیگری که در مقابل آن دفاع می‌کند.
به شخص اول "خواهان" و به شخص دوم "خوانده" می‌گویند.
یکی از نوع‌های امور اتفاقی، نزاعی است که شخص ثالثی به غیر از خوانده یا خواهان در برابر آن‌ها اقدام می‌کند.

قانون آیین دادرسی مدنی در ماده ۱۳۰ تعریفی برای دعوای ورود ثالث ارائه می‌دهد.
این قانون بیان می‌کند: هنگامی که یک فرد ثالث در موضوع دادرسی بین اطراف دعوای اصلی، مستقل به خود حقی قائم می‌داند یا اعتقاد دارد که به یکی از طرفین ذی‌نفع است، می‌تواند تا زمانی که اعلام پایان دادرسی صورت نگرفته است، وارد دعوا شود؛ آیا در مرحله ابتدایی باشد یا در مرحله تجدیدنظر.
در این صورت، نامزد باید دادخواست خود را به دادگاهی که دعوا در آن مطرح شده است، ارائه داده و هدف خود را به صورت صریح اعلام کند.

با توجه به اینکه ادعای یک فرد سوم می‌تواند به صورت مستقیم یا غیر مستقیم منافعی برای او داشته باشد، می توان دعوای ورود ثالث را به دو دسته‌ی دعوای ورود ثالث اصلی و دعوای ورود ثالث تبعی تقسیم کرد.

در یک موضوع مشخص، اتفاقی رخ می‌دهد که یک شخص ثالث، به‌عنوان مدعی خود، در خواست مستقلی را به‌عنوان حق خود ارائه می‌دهد.
به‌عنوان مثال، فرض کنید یک فروشنده به نام حمید، خودرویی را به خریداری به نام حسن فروخته است، اما هنوز آن را به وی تحویل نداده و در نتیجه حمید درخواست دریافت خودروی خریداری شده را از طریق دادگاه می‌نماید.
در این روند، احمد می‌دانسته و ادعا می‌کند که خودروی فروخته شده در واقع متعلق به اوست و آن را به‌عنوان امانت به حسن داده بوده است.
بنابراین، احمد می‌تواند در راستای اعمال حق خود، به‌عنوان یک شخص ثالث، در دعوای بین حمید و حسن حضور داشته باشد.

در این دعوای ورود ثالث تبعی، مدعی حق داشتن در دعوای اولیه ندارد.
اما اگر یکی از طرفین در دادگاه پیروز شود، تحت تأثیر برد ، ثالث منافعی خواهد داشت.
این منافع می تواند مرتبط با حال یا آینده باشد و می تواند در قالب منافع مادی و یا معنوی وجود داشته باشد.

به عنوان یک مثال، اگر حسن ملکی را به احمد با قرار دادی وفق معلق بفروشد، باید به شرطی به تویی که فرزندت در آزمون کنکور قبول شود.
در این حالت، اما اگر حمید درباره همان ملک از حسن شکایت کند، احمد میتواند اعتراض کند زیرا اگر حمید در دادگاه به برتری برسد دیگر قادر به مالکیت ملک نمیشود و میتواند در دادگاه هماهنگی کند.

شرایط، مهلت و هزینه دادرسی ورود ثالث

دعوای ورود شخص ثالث در کنار ارائه یک دادخواست، آغاز می‌شود و با اعلام یک رای به پایان می‌رسد.
در دادخواست، برای ورود شخص ثالث باید تمام شرایط عمومی مربوط به دادخواست در ماده 51 قانون آیین دادرسی مدنی رعایت شود.
این شرایط شامل نوشتن نام و نام خانوادگی خواهان و خوانده، محل اقامت آن‌ها، درخواست و در صورت داشتن ارزش مالی، تعیین بهای مورد درخواست و امضا خواهان است.

اجازه ورود به یک دعوا به شرایط خاصی بستگی دارد.
قبل از هر چیز، شخص باید دستاورد مالی یا شخصی داشته باشد که در اثر دعوایی تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
همچنین لازم است که شخص توانایی تصمیم‌گیری در امور مالی را داشته باشد و از نظر ذهنی و روانی سلامت باشد؛ به عبارت دیگر، عاقل و صاحب اراده باشد.
به علاوه، برای اینکه دعوا قابل مشخص شود که عصیان کننده یا شکایت کننده چه کسی است، صراحتا باید عنوان شود.
در غیر این صورت، درخواست ایشان رسیدگی نخواهد شد.
در مواردی که ثالث دارای شرایط اختصاصی است، خواهان باید این شرایط را نیز دارا باشد.

در قانون آیین دادرسی مدنی، وجود فرد ثالث ذی نفع مورد تأیید قرار گرفته است.
بنابراین، اگر یک فرد در دعوا وارد شود، باید شرایط زیر را نیز داشته باشد:1.
حقی را داشته باشد که به طور مستقل در مورد موضوع دعوا تصمیم بگیرد و یا خود را در پیروزی یکی از طرفین ببیند.
2.
در غیر این صورت، اجازه ورود به دعوا را نخواهد داشت.

دعوا در جریان رسیدگی باشد: بنا به ماده 130 قانون آیین دادرسی مدنی، ورود به دعوا به شرطی وابسته است و زمانی اتفاق می‌افتد که دادگاه تمام بررسی‌ها و اقدامات خود را انجام داده و آمادگی کامل برای صدور رای داشته باشد.
در هنگام ختم دادرسی، فقط در رسیدگی‌های غیابی، ثالث بعد از ختم دادرسی و در مرحله اعتراض به رای غیابی، می‌تواند وارد دعوا شود.
در مقابل، اعتراض ثالث نیازمند صدور رای است تا بتواند به آن اعتراض کند.

بین ورود ثالث و وعوای اصلی باید ارتباط کامل وجود داشته باشد.
قانون آیین دادرسی مدنی تعیین می‌کند: "بین دو دعوا، ارتباط کامل زمانی موجود است که تصمیم گیری در یکی، تأثیر موثری بر دیگری داشته باشد.
" برای مثال، اگر دو نفر درباره‌ی تحویل مالکیت یک ملک دعوا کنند، در این مثال، تا زمانی که مالکیت ملک به صورت قطعی مشخص نشود، دادگاه نمی‌تواند به دعوای اصلی پی ببرد.

تماما به زبان فارسی متن را به صورت کاملا متفاوت با استفاده از برچسب‌های HTML مانند em، strong بازنویسی می‌کنیم.
تشخیص دعوای ورود ثالث، به طور عمومی همراه با تشخیص دعوای اصلی صورت می‌پذیرد.
استثنائاتی نیز وجود دارد اگر دادگاه قضاوت کند که دعوای ورود ثالث با هدف پشتیبانی یا تاخیر در رسیدگی به دعوای اصلی مطرح شده است.
در این صورت، دعوای ورود ثالث از دعوای اصلی جدا می‌شود و به صورت مجزا مورد بررسی قرار می‌گیرد و دیگر به عنوان دعوای ورود به ثالث شناخته نمی‌شود.

در هر مرحله، هزینه ورود ثالث در دعوایی معادل هزینه دعوای اصلی است.
هر ثالث که در هر مرحله وارد شود، باید هزینه خود را پرداخت کند و تفاوتی میان ثالث اصلی و ثالث تبعی وجود ندارد.
به عنوان مثال، در دعاوی مالی، اگر مبلغ مورد ادعا یا به عبارتی ارزش خواسته تا ۲۰۰ میلیون ریال باشد، هزینه دادرسی برای ورود ثالث، ۲.
۵ درصد است، و اگر بیشتر از آن باشد، هزینه بیشتری برابر با ۳.
۵ درصد خواهد بود.

اگر در هر مرحله از دادرسی، درخواست ورود بازپرس رد شود، این امکان وجود دارد که بازپرس در مراحل بعدی وارد دعوا شود.
به عنوان مثال، اگر درخواست ورود بازپرس در مرحله ابتدایی رد شود، می‌تواند در مرحله تجدید نظر وارد شود.
همچنین، اگر پرونده پس از بررسی در دیوان عالی کشور به دادگاه ارجاع داده شود، بازپرس در این مرحله نیز مجاز به ورود است.

ورود ثالث در مرحله تجدید نظر

مرحله تجدید نظر، زمانی است که شخص در مقابل رایی که توسط دادگاه اولیه صادر شده است اعتراض دارد.
در این مرحله، یک مرجع بالاتر، رای صادر شده را مورد بررسی قرار داده و در صورت تشخیص نقضی در رای، آن را اصلاح می‌کند تا اعدام عدالت بهبود یابد.
مهلت درخواست تجدید نظر برای افراد داخل کشور بیست روز و برای افراد خارج از کشور دو ماه است.
در این مدت، معترض می‌تواند درخواست تجدید نظر را ارائه کند.

امکان وارد شدن به مرحله تجدیدنظر وجود دارد زمانی که دادرسی هنوز به پایان نرسیده باشد و بررسی‌های دادگاه برای صدور رای نهایی نیز به اتمام نرسیده باشد.
در این صورت می‌توان با تقدیم یک دادخواست در مرحله تجدیدنظر، به این مرحله وارد شد و هزینه آن همان هزینه دادرسی در مرحله تجدیدنظر می‌باشد.
برای ورود به مرحله تجدیدنظر، لازم نیست که از مرحله‌ی اصلی وارد شده باشید و می‌توانید مستقیماً به مرحله تجدیدنظر وارد شوید.

نکته ای مهم وجود دارد که باید به آن توجه کنیم.
زمانی که دادگاه رایی غیر قطعی را صادر می کند، یعنی رایی که تجدید نظر نشده است، تا زمانی که در دادگاه تجدید نظر رسیدگی به موضوع انجام شود، ثالث حق ورود به دعوا را ندارد.
در واقع فقط در طول جریان دادرسی می تواند وارد دعوا شود.

ورود ثالث در شورای حل اختلاف

"شورای حل اختلاف یک سازمان است که به منظور تسریع در فرآیند رسیدگی به دعاوی، کاهش فرمالیتها در برخی از دعاوی و کاهش هزینه‌های رسیدگی به دادخواست برای مردم شکل گرفته است.
این سازمان به مواردی از جمله دعاوی مالی تا سقف 200 میلیون ریال و دعاوی مرتبط با ترکه و تخلیه می‌پردازد.

رسیدگی به دعوای ورود ثالث بر اساس ماده 22 آیین نامه اجرایی قانون شوراهای حل اختلاف، در این مرجع قابل قبول است و به همان شکلی که در دادگاه‌های دیگر رسیدگی به دعاوی انجام می‌گیرد، مورد بررسی قرار می‌گیرد.
در عین حال، ثالث موظف است برای ورود به این دعوا، مبلغی را مطابق با هزینه دعوای اصلی که در شورای حل اختلاف مطرح شده، پرداخت نماید.

ورود ثالث در دیوان عالی کشور

دیوان عالی کشور، یک مرجع حقوقی است که افراد به آن مراجعه می‌کنند تا برای نهایی کردن و اعتراض به رأی قطعی صادر شده از دادگاه تجدید نظر در مورد جرائمی مانند قتل، زنا و سایر جرائم مشابه اقدام کنند.
علاوه بر این، دیوان عالی همچنین وظایف دیگری از جمله ایجاد واحدیت در عملکرد دستگاه‌های قضایی و حل اختلافات بین دادگاه‌ها را بر عهده دارد.

رسیدگی به دعاوی در دیوان عالی کشور، تنها به معنای بررسی ماهیت اختلافات نیست وظیفه آن نیز است تا از صحیح و عادلانه بودن اجرای قوانین در دادگاه‌ها اطمینان حاصل کند.
بنابراین، در این مرحله ثالث (طرف سوم در دعوا) راهی برای ورود به دعاوی ندارد.
با این حال، در صورتی که دیوان عالی رایی را نقض کرده و پرونده باید مجدداً در دادگاه مورد بررسی قرار گیرد، ثالث می‌تواند در این مرحله به دعاوی وارد شود.

ورود ثالث در دیوان عدالت اداری

استفاده از راه‌های مختلف برای حل و فصل اختلافات و مشکلات میان مردم و مقامات دولتی و حتی در قبال قوانین و آیین‌نامه‌ها، نیاز به وجود یک نهاد اداری عالی دارد.
در دیوان عدالت اداری به عنوان این مرجع، شکایات مردم مورد بررسی قرار می‌گیرد.
هر فردی که خود را متضرر یا ذی‌نفع در موضوع خاصی درنظر داشته باشد، می‌تواند به این نهاد مراجعه کرده و شکایت خود را ثبت نماید.
برنامه‌ای به نام "سامانه ساجد ثبت دادخواست دیوان عدالت اداری" تازهٔ اخیر راه‌اندازی شده است که این امکان را برای ثبت دادخواست‌ها به‌صورت الکترونیکی و بدون نیاز به حضور حضوری فراهم می‌سازد.
در این سامانه، مانند دیگر نمونه‌های قضایی، با تقدیم یک دادخواست، رسیدگی به موضوع مورد نظر آغاز می‌شود.