نسبت p/e چیست

بسیاری از اشخاصی که در بازار بورس فعالیت می‌کنند ممکن است با اصطلاح "P/E" به طور قابل توجهی آشنا باشند.
این ممکن است به دلیل این باشد که به طور مکرر شاهد توصیفات سرمایه‌گذاران هستیم که می‌گویند P/E سهمی به صورت بالا یا پایین حرکت کرده است، یا اینکه P/E سهم خاصی در یک موقعیت خوب قرار گرفته است.

در واقع، p/e نسبتی است که برای درک بهتر آن، باید به عبارت کامل آن به زبان اصلی توجه کنیم: قیمت / درآمد هر سهم.

با مراجعه به عبارت اصلی، بر اساس معنای فارسی، نسبت قیمت به درآمد را به عنوان "p/e" تعبیر می‌کنیم.
این عبارت به طور عمومی برای توصیف وضعیت سهام استفاده می‌شود و بسیاری از افراد به اشتباه از آن استفاده می‌کنند.
درصورت علاقه به کسب اطلاعات بیشتر درباره مفهوم و کاربردهای "p/e" و همچنین روش محاسبه و انواع آن، در ادامه این مقاله با ما همراه شوید.

نسبت p به e چیست

در واقع استفاده از مفهوم نسبت p/e به عنوان یکی از مفاهیم کاربردی‌ترین در بازار بورس برای ارزش‌گذاری شرکت‌ها رایج است.
این مفهوم از عبارت Price / earning per share گرفته شده و نسبت قیمت سهم به سود پیش‌بینی‌شده در آن نشان می‌دهد.
معمولاً تحلیل‌گران و سرمایه‌گذاران از این مفهوم برای ارزیابی نسبی سهام یک شرکت نسبت به سایر شرکت‌های هم‌گروه خود استفاده می‌کنند، که این مورد در تحلیل‌های بنیادی بسیار کاربردی است.

در تحلیل سهام های مختلف، سرمایه‌گذاران برای پیش‌بینی میزان بازدهی آینده آن سهم، از نسبت p/e استفاده می‌کنند.
این نسبت، به طور کلی نشان‌دهنده میزانی است که هر سرمایه‌گذار برای هر یک واحد بازدهی سهم، چه تعداد واحد سرمایه خود را باید صرف کند.
برای بهتر درک این مفهوم، می‌توان به مثال زیر توجه کرد.

در نظر بگیرید که شما یک میلیون تومان را به عنوان سپرده در یک بانک قرار داده‌اید.
اگر این مبلغ را در بانک سرمایه‌گذاری کنید، بانک هر ساله 20 درصد سود برای شما پرداخت می‌کند.
به عبارت دیگر، برای هر میلیون تومان پولی که در بانک نگه داشته‌اید، سالانه 200 هزار تومان سود دریافت خواهید کرد.
حال برای محاسبه نسبت قیمت به سود (P/E)، باید مبلغ پرداختی را بر سود دریافتی تقسیم کنید: 1,000,000 / 200,000 = 5.

در اینجا سود بانکی برابر با پنج درصد خواهد بود.
به طور ساده، برای هر ریال سودی که بانک به شما پرداخت می‌کند، شما پنج ریال سرمایه گذاری می‌کنید.
به طور معادل، نسبت سود به قیمت (P/E) برابر با پنج نشانگر بازدهی سرمایه شما در مدت پنج سال است.
این مفهوم در بازار سهام هم به همین صورت استفاده می‌شود، به طوری که قیمت حال حاضر سود را نسبت به قیمت پیش بینی شده مورد توجه قرار می‌دهد.

اکنون که آشنا شدیم با "p/e" یا ضریب قیمت به سود چیست و برای چه هدفی استفاده می‌شود، در اینجا می‌توانیم به انواع مختلف آن بپردازیم و کاربردهای این فرمول در بازار بورس را مورد بررسی قرار دهیم.

کاربرد نسبت p/e

همانطور که از قبل به آن اشاره شد، نسبت P/E ارزش سهام را تعیین می‌کند.
برای سرمایه‌گذاران، این نسبت مهم است تا بفهمند که هر سهم چه مقدار ارزش سرمایه‌گذاری دارد و در آینده چقدر بازدهی خواهد داشت.
اما باید به خاطر داشت که نسبت P/E تنها یکی از ابزارهای ارزش‌گذاری سهام است و تحلیلگران از ابزارهای دیگری نیز برای بررسی دقیق‌تر در این زمینه استفاده می‌کنند.

برای توصیف نسبت p/e در بازار سهام، از عبارت "ضریب سهام" نیز استفاده می‌شود.
در واقع، برای ارزیابی ارزش یک سهم، باید از رابطه و فرمولی استفاده کنیم که قبلاً به آن اشاره شد: ضرب نسبت p/e در eps معادل قیمت سهم است.
با استفاده از تگ strong، نسبت p/e را برجسته تر توصیف کردیم.

با توجه به این که شاهد هستید، برای استفاده از این فرمول باید مشاهده کنید که قیمت سهم در بازار از قیمت محاسبه شده توسط شما بیشتر یا کمتر است.
اگر قیمت سهم در بازار بیشتر از این عدد باشد، به این معنی است که سهم ارزش زیادی ندارد.
اما اگر قیمت سهم در بازار کمتر از این مقدار باشد، به این معنی است که سهم ارزش سرمایه‌گذاری دارد و احتمال رشد در آینده وجود دارد.
با این حال، باید به یاد داشته باشید که ضریب p/e (سود به قیمت) باید به دقت و به درستی اندازه‌گیری شود تا به درستی وضعیت آینده سهم را برای شما توضیح دهد.

نحوه محاسبه نسبت p/e

سرمایه‌گذاران و تحلیل‌گران بازار بورس برای تحلیل وضعیت سهم و ارزیابی هم‌خوانی قیمت با سود پیش‌بینی شده از فرمول زیر استفاده می‌کنند:

برای به دست آوردن نسبت P/E، احتیاج داریم قیمت فعلی سهم را بر سود هر سهم (EPS) تقسیم کنیم.
می توانید به یکی از سایت های مالی مربوط به بازار بورس مراجعه کنید و ارزش روزانه هر سهم را مشاهده کنید.
این نسبت نشان دهنده مقداری است که سرمایه گذاران برای خرید سهام باید پرداخت کنند.

در واقع EPS به صورت دو نوع اصلی تعریف می‌شود.
نوع اول، به نام "TTM"، که به معنای "آخرین ۱۲ ماه" است و به طور خلاصه نشان می‌دهد که شرکت در سال گذشته چه عملکردی داشته است.
دیگر استفاده از این نسبت، برای پیش‌بینی درآمد آینده شرکت استفاده می‌شود.
به عبارت دیگر، هر شرکت به همراه راهنمایی EPS، تخمینی از سودی که ممکن است در سال جاری پرداخت کند را طبقه‌بندی می‌کند.

بعضی از تجزیه و تحلیل کنندگان و سرمایه‌گذاران هنگام محاسبه نسبت P/E از معیارهایی مانند P/E 10 یا P/E 30 استفاده می‌کنند.
این معیارها در واقع یک نگاه بلندمدت به وضعیت سهام دارند و میانگین درآمد 10 تا 30 سال گذشته را نمایش می‌دهند.

انواع نسبت p/e

در اینجا، به موضوعی که قبلاً اشاره شده است، اشاره می‌کنیم.
نسبت p/e به صورت مختلفی وجود دارد، از جمله نسبت p/e دنباله‌ای و نسبت p/e برآوردی.
هرکدام از این انواع نسبت p/e یک مفهوم منحصر به فرد دارند که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

نسبت p/e دنباله دار با ساده‌ترین شکل، ساده‌ترین شکل نسبت p/e است که در بخش‌های قبل به آن پرداختیم.
در محاسبه این نوع از نسبت p/e، قیمت روز هر سهم بر میزان سود آن تقسیم می‌شود.
این نسبت در واقع نمایش دهنده این امر است که سرمایه‌گذاران به ازای هر یک ریال سود شرکت، حاضر به پرداخت چند ریال خواهند بود.
بنابراین، با تغییر قیمت سهام، این نسبت نیز در نتیجه تغییر خواهد کرد.

در روش پیشتاز یا تحلیلی ارزش‌گذاری سهام به نسبت P/E اشاره می‌شود.
در این روش، سرمایه‌گذاران و تحلیل‌گران از فاکتورهای متنوعی نظیر نرخ رشد سود شرکت، نرخ بهره بانکی و تورم برای محاسبه این نسبت استفاده می‌کنند.
در واقع، نسبت P/E برای ارزش‌گذاری سهام به کار می‌رود.
بعد از محاسبه این نسبت، می‌توان این عدد را با سود برآوردی سال آینده شرکت ضرب کرد تا ارزش آن شرکت نمایش داده شود.
به طور کلی، اگر تحلیل‌گر برای محاسبه نسبت، سود شرکت را نیز تجزیه و تحلیل کند و از سود اعلامی شرکت استفاده نکند، در نتیجه به نحو کامل‌ترین روش ارزش‌گذاری P/E دست‌خواهد یافت.

می توان گفت تفاوت اساسی میان این دو نسبت (نسبت p/e دنباله دار و نسبت p/e برآوردی) در این است که نسبت p/e دنباله دار حال حاضر سهم را در نظر می‌گیرد، در حالی که نسبت p/e برآوردی در آینده برای سهم انتظار می‌رود محاسبه شود.

مفهوم p/e بالا و p/e پایین

در بازار بورس، برای برخی از سهام، نسبت قیمت به سود (با نماد p/e) بالاست و برای برخی دیگر پایین است.
وقتی نسبت قیمت به سود بالا است، به آن سهام با "p/e بالا" اشاره می‌کنیم و وقتی که این نسبت پایین است، به آن سهام با عبارت "p/e پایین" اشاره می‌کنیم.

وقتی نسبت p/e برای یک سهم بالاست، این نشانگر است که بازار انتظار دارد سود شرکت مربوطه در سال آینده افزایش یابد.
در صورتی که انتظارات درست باشند و سود شرکت رشد کند، مقدار مخرج فرمول محاسبه نسبت p/e بزرگتر شده و نسبت p/e سهم متعادل می‌شود.