نحوه واریز دیه

دیه یکی از مجازات‌هایی است که در قانون مجازات اسلامی ذکر شده است.
این مجازات برای جنایات و آسیب‌هایی که قصدا یا عمدا به جان و بدن افراد وارد می‌شود، قرار می‌گیرد.
البته، اجرای مجازات دیه در جنایات عمدی به شرطی است که امکان قصاص وجود نداشته باشد یا خود شاکی، از قصاص صرف نظر کرده و با متهم هماهنگی کند تا دیه را تسویه کنند.
در زمانی که قصاص و تسویه‌گری امکان‌پذیر نباشد، مبلغ دیه توسط مجرم یا مسئول پرداخت تعیین نشده و کاملاً بر اساس توافق بین طرفین قرار می‌گیرد.

از طرف دیگر، هنگامی که افراد درگیر درگیری‌های مالی، به جای انجام انتقام، به توافقی در مورد جبران خسارت می‌رسند، می‌توانند درباره طریقه واریز پول تسویه و مراحل پرداخت آن، با هم توافق کنند.
در صورت عدم توافق، باید طبق قوانین مربوطه رفتار کنند.
قوانین مجازات اسلامی و دیگر قوانین، روش واریز پول تسویه و مراحل پرداخت آن را مشخص کرده‌اند و حتی برای عدم پرداخت در زمان مقرر، تدابیر اجرایی به منظور اجبار صاحب بدهی را پیش‌بینی کرده‌اند.

ما در این مقاله قصد داریم به بررسی روش‌های واریز دیه و نحوه پرداخت آن توسط بیمه بپردازیم.
همچنین به طور کامل مراحل پرداخت دیه را توضیح خواهیم داد.
اگر سوالی درباره این موضوع دارید، با ما همراه شوید.

نحوه واریز دیه چگونه است؟

«دیه» یکی از تنوعات مجازات‌های موجود در قانون مجازات اسلامی است که بر اساس فقه و شرع مقدس تعیین شده است.
برای تعریف دقیق «دیه»، به مقررات قانون مجازات اسلامی مراجعه می‌شود.
ماده ۱۷ این قانون، تعریف «دیه» را به شرح زیر مشخص می‌کند: «دیه» یعنی مبلغی که در شریعت مقدس به عنوان جبران جرم غیر قتلی عمدی و یا جرم قتلی غیر عمدی برای حفظ جان، اعضا و منافع فرد مجنی به جرم تعیین می‌شود.
با توجه به این ماده، «دیه» یکی از تنوعات مجازات است که در صورت جنایت غیر قتلی بر جان، منافع و اعضای بدن فرد یا در صورت جنایت عمدی که امکان قصاص ممکن نباشد، برای مرتکب جرم لحاظ می‌شود.

قانونگذار در مطابقت با قانون مجازات اسلامی، حکمی را درباره مهلت پرداخت دیه تعیین کرده است.
فردی که متعهد به پرداخت دیه است، مکلف است در مدت زمان مقرر اقدام به پرداخت آن کند تا خسارت‌های وارده از جرم را جبران کند.
مهلت پرداختدیه بسته به نوع جرم (عمدی، شبه‌عمدی، خطای محض) متفاوت است.
بر اساس قانون مجازات، در صورتی که اطرافیان دعوا در نحوی دیگر توافق نکرده باشند، مهلت پرداختدیه در یکی از شرایط زیر خواهد بود:

1. در صورتی که دیه به صورت تقسیم شده (تاقسیم) شود.
   
2. در صورتی که پرداخت دیه به صورت اقساطی انجام شود.
   

حالت‌های دیگر مهلت پرداختدیه بسته به نوع وقوع جرم و تراضی اطرافیان دعوا متفاوت است.

در جرائم عمدی، مدت زمانی که از وقوع جنایت می‌گذرد، یک سال قمری است.

در مورد جرائم شبه عمد، به مدت دو سال قمری پس از اتفاق افتادن جنایت، فرد مقصر موظف است در هر سال، نصف مقدار دیه را پرداخت کند.

در یک خطا بسیار خاص، در طول سه سال هجری، فرد متهم می‌بایست در هر سال یک سوم مبلغ دیه را به اندازه‌ی خطای خود تسویه کند.

در حالاتی که درباره پرداخت دیه و عدم تعیین روش و مراحل واریز دیه توافق شده است، زمان پرداخت آن، یک سال از تاریخ توافق مورد نظر می‌باشد.

بعد از صدور حکم مجازات توسط دادگاه و یا از طریق مصالحه بین طرفین دعوا، یک سوال مطرح می‌شود که در مورد پرداخت "دیه" به جای قصاص، نحوه واریز آن و مراحل پرداخت چگونه است؟ به عبارت دیگر، چگونه می‌توان زیان دیده از جرم، دیه را دریافت کرد؟ برای پاسخ به این سوال، باید سه حالت را در نظر بگیریم که عبارت‌اند از:حالت اول: پرداخت دیه به صورت نقدیدر این حالت، زیان دیده مبلغ دیه را به صورت نقدی دریافت خواهد کرد.
این پرداخت می‌تواند از طریق واریز به حساب زیان دیده یا پرداخت مستقیم به وی صورت گیرد.
حالت دوم: پرداخت دیه به صورت اقساطدر این حالت، مبلغ دیه به چند بخش تقسیم شده و به صورت اقساط به زیان دیده پرداخت خواهد شد.
این وصول ممکن است بصورت ماهیانه، سالیانه یا به تفاوت دیگری در مدت زمان باشد که مطابق با توافقات قبلی بین طرفین تعیین خواهد شد.
حالت سوم: پرداخت دیه از طریق تسهیلات بانکیدر این حالت، زیان دیده می‌تواند با استفاده از تسهیلات بانکی، مبلغ دیه را دریافت کرده و در قالب وامی که به وی اعطا می‌شود، آن را بازپرداخت کند.
این سه حالت نشان دهنده روش‌های مختلفی است که یک زیان دیده از جرم می‌تواند دیه خود را دریافت کند.
البته، نحوه پرداخت دیه بستگی به توافقات قبلی و قوانین مربوطه در هر مورد خواهد داشت.

زمانی که طرفین درباره نحوه واریز دیه و مراحل پرداخت آن توافق می‌کنند، نحوه واریز دیه و مراحل پرداخت آن تماماً بر اساس توافق آن‌ها قرار خواهد گرفت.
در این صورت، متهم می‌تواند مبلغ دیه را به شماره حساب شخصی، که توسط زیان‌دیده از جنایت یا نماینده قانونی آن مشخص شده است، واریز کند و نحوه دریافت آن بطور مشابه خواهد بود.

زمانی که دو طرف در یک اختلاف نظر قرار دارند و توافقی درباره نحوه واریز دیه و مراحل پرداخت آن ندارند، در این حالت مسئول پرداخت دیه میبایست به مراجع قضایی مراجعه کرده و با دریافت شماره حساب دادگستری، مبلغ دیه را براساس مهلت‌های پرداخت به حساب دادگستری واریز نماید.
همچنین زیان دیده از جرم نیز میتواند با مراجعه به مراجع قضایی و درخواست شماره حساب، مبلغ واریز شده را دریافت کند.

زمانی که یک جنایت یا آسیب ناخواسته رخ داده، مانند یک تصادف یا اشتباه شخصی، بیمه می‌تواند کمک کند.
در این صورت، بیمه مبلغی به نام "دیه" را پرداخت می‌کند.
برای دریافت این مبلغ، مراحل مربوطه و نحوه پرداخت دیه توسط بیمه، بستگی به ارائه مدارک و تشکیل پرونده به بیمه دارد.
بعد از بررسی مدارک و مشاوره با کارشناس بیمه، مبلغ دیه به حساب زیان دیده، از طریق بانک یا صندوق دادگستری واریز می‌شود.

نحوه واریز دیه توسط بیمه به چه صورت است؟

در بخش قبل، درباره مفهوم "دیه"، زمان‌های "پرداخت" و نحوه پرداخت توسط بیمه به طور خلاصه توضیح داده شد.
همچنین ذکر شد که در مواردی مانند تصادفات که به طور غیرعمدی به جان یا اعضای بدن فردی آسیب وارد می‌شود، اگر مقصر با بیمه بوده باشد، دیه از طریق بیمه پرداخت خواهد شد.
در این بخش، قصد داریم درباره "واریز دیه" و نحوه پرداخت توسط بیمه صحبت کنیم.

گاهی اوقات، به طور اتفاقی ممکن است به دیگران صدمه جسمی یا جانی وارد شود.
به منظور حفاظت از صاحبان خودروها، قوانینی وضع شده است که بیمه شخص ثالث خودروها را اجباری می‌کنند.
در صورت وقوع حادثه، شرکت‌های بیمه قادر به پرداخت جریمه بر اساس میزان ضرر و زیان به علت تصادف می‌باشند.
بر اساس قوانین بیمه اجباری، هر گونه خسارت وارده به شخص ثالث در نتیجه حوادث رانندگی، مانند شکستگی، نقص عضو، ناتوانی یا حتی فوت، می‌تواند موجب پرداخت جریمه توسط شرکت بیمه شخص ثالث شود.

در پاسخ به این سؤال که چگونه بیمه می‌تواند دیه را واریز کند، باید به قانون بیمه اجباری خسارات وارد شده به شخص ثالث ناشی از حوادث وسایل نقلیه مراجعه کرد.
مواد 34 و 36 قانون بیمه شخص ثالث درباره نحوه پرداخت دیه در موارد فوت و آسیب دیدگی بدنی، تصمیم‌گیری کرده‌اند که بعد از ارائه این دو ماده، نحوه واریز دیه توسط بیمه توضیح داده خواهد شد.

ماده 34 این‌ قانون دارای مفاد زیر است:در صورت وقوع حادثه‌ای که باعث آسیب جسمی به جان نشود، افراد آسیب دیده حق دارند که مطالبه خسارت خود را از مسئولین شرکت بیمه، راهنمایی و رانندگی، پلیس راه و یا کمیسیون جلوگیری از تصادفات راهی و مراکز پزشکی قانونی بکنند.
بر اساس قانون، وسیله نقلیه مسبب تصادف یا بیمه‌گر و صندوق مسئول حادثه موظف هستند حداقل پنجاه درصد دیه تقریبی را به زخمی‌های ثالث پرداخت کنند و بقیه مبلغ دیه را پس از تعیین قطعیت آن، با رعایت مفاد ماده 31 و 32 این قانون پرداخت نمایند.

ماده 36 این قانون نیز به طور صریح مقرر می‌کند که در صورت وقوع حوادثی که منجر به فوت شخص می‌شوند و در صورتی که دعوی دیه نفس توسط اولیاء دم یا قائم مقام متوفی یا درخواست کننده حادثه مطالبه شود، بدون نیاز به تصمیم دادگاه، پس از دریافت گزارش کارشناسی راهنمایی و رانندگی و بررسی های مقام‌های انتظامی و پزشکی قانونی، بیمه‌گر وسیله نقلیه مسبب حادثه و یا صندوق، در صورت لزوم، می‌توانند به ورثه قانونی متوفی خسارت جسمانی پرداخت کنند.
همچنین، در صورت عدم مطالبه، بیمه‌گر می‌تواند بدون نیاز به تصمیم دادگاه، خسارت جسمانی را طبق مفاد ماده 32 این قانون به صندوق واریز کند.

بر اساس این دو ماده در پاسخ به این سؤال که واریز دیه و مراحل پرداخت توسط بیمه چگونه است؟ می‌توان گفت: ترتیب اقدامات پرداخت دیه توسط بیمه، بستگی به عوامل مختلفی دارد.
در ابتدا باید زیان دیده از جرم، پرونده را تشکیل داده و گزارش آن را به مقامات قضایی و مراجع ذیصلاح اعلام کند.
سپس آیا باید درخواست دیه را مستقیماً از شرکت بیمه جرمکار انجام دهد یا خیر تعیین می‌شود.
اگر زیان دیده یا اولیای دم درخواست دیه را صادر کنند، مبلغ آن بدون نیاز به دادگاه به حساب موردنظر واریز می‌شود.
اما در صورت عدم درخواست، مبلغ دیه توسط شرکت بیمه به حساب صندوق دادگستری واریز می‌شود و سپس از صندوق دادگستری قابل دریافت است.

نکته مهمی که باید به آن توجه کرد، این است که طبق تبصره ماده ۳۶ قانون مذکور، در صورتی که بیمه گر، با دریافت گزارشات، تصمیم به واریز دیه به صندوق دادگستری نگیرد و آن را تحت تأثیر رای دادگاه قرار دهد، او موظف است دیه را برابر با قیمت یوم الادا پرداخت نماید.

مراحل پرداخت دیه چگونه است؟

در بخش‌های قبلی، درباره روش پرداخت دیه و نحوه پرداخت توسط بیمه توضیح داده‌ایم.
همچنین، اشاره کردیم که در صورتی که بیمه دیه را پرداخت کند، می‌تواند به دو شکل انجام شود: واریز به صندوق دادگستری یا واریز به حساب زیان دیده از جرم.
در این قسمت، قصد داریم درباره روند پرداخت دیه در شرایط مختلف بحث کنیم.
با توجه به مطالبی که در قسمت‌های گذشته بیان شد، مراحل پرداخت دیه شامل موارد زیر می‌شود:۱.
درخواست پرداخت دیه توسط زخمی: اولین مرحله در پرداخت دیه، ارسال درخواست توسط زخمی بوده و باید مدارکی نظیر تشخیص پزشکی و گزارش حادثه را به شرکت بیمه ارائه دهد.
۲.
بررسی درخواست: بعد از دریافت درخواست پرداخت دیه، شرکت بیمه اقدام به بررسی مستندات و مدارک ارائه شده می‌کند و در صورت تایید، مبلغ دیه را تعیین می‌کند.
۳.
ثبت و تسویه حساب: مرحله بعدی، ثبت مبلغ دیه و تسویه حساب است.
در این مرحله، شرکت بیمه مبلغ دیه را به ازای زخمی پرداخت می‌کند.
۴.
انتقال وجه: پس از تسویه حساب، وجه دیه به یکی از دو صورت زیر به زخمی واریز می‌شود: - واریز به صندوق دادگستری: وجه دیه به صندوق دادگستری واریز می‌شود تا در صورت نیاز برای تحقیقات قضایی استفاده شود.
- واریز به حساب زیان دیده از جرم: وجه دیه به حساب زخمی واریز می‌شود تا او بتواند از آن برای تغطیه هزینه‌های درمان، خسارات جانبی و سایر نیازهای خود استفاده کند.
در اینگونه روند پرداخت دیه، به ترتیب مراحل بالا پیش می‌روند تا زخمی بتواند حق دیه خود را دریافت کند.

درصورتی که برای انجام یک جرم عمدی یا جرم غیر عمدی (به غیر از تصادفات)، حکمی صادر شود که شامل پرداخت دیه باشد، به اعضا و جان مجنی علیه تحمیل می‌شود.
برای انجام این پرداخت، مراحل زیر را باید دنبال کرد: 1.
مرتکب جرم باید پس از صدور حکم توسط دادگاه، به اداره اجرای احکام دادگستری مراجعه کرده و شماره حساب مربوط به صندوق دادگستری را دریافت کند.
2.
سپس مرتکب جرم باید در زمان مقرر، وجه دیه را به اداره اجرای احکام دادگستری واریز کند.
در صورتی که اصحاب دعوا با یکدیگر توافق کرده‌اند، مراحل پرداخت دیه بر اساس این توافق صورت می‌پذیرد.

در صورتی که تصادفی رخ داده و باعث آسیب به صورت غیرعمدی شده باشد و دیه بر اثر این تصادف از طریق بیمه پرداخت شود، مراحل پرداخت دیه توسط بیمه به شرایط زیر بستگی دارد: شخص آسیب‌دیده، پس از تکمیل مدارک، مستقیماً از بیمه‌گر متهم به این تصادف، درخواست پرداخت دیه برای آسیب‌های مختلف مانند دیه تورم، شکستگی و سایر موارد را می‌دهد یا نمی‌دهد.
در صورت درخواست، مبلغ دیه به حساب شخص واریز خواهد شد.
اگر درخواستی ارسال نشود، بیمه موظف است مبلغ دیه را به حساب دادگستری واریز کرده و فیش واریز را دریافت کند.