رسیدگی به جرایم اطفال و نوجوانان، به دلیل شرایط خاص ویژگی‌های متهمان، در قالب یک روند وارد شده است، و قانون نیز نحوه رسیدگی ویژه به اینگونه جرایم را در نظر گرفته است. در این روند، از سازمان‌های وابسته مانند دادسرای ویژه اطفال و نوجوانان که نمونه هایی از دادسراهای تخصصی هستند، و همچنین دادگاه ویژه اطفال و نوجوانان استفاده می شود. بزهکاران اطفال و نوجوانان در حقوق کیفری از مزایایی مانند عدم مسئولیت کیفری به دلیل شرایط سنی در زمان ارتکاب جرم برخوردار هستند، همچنین در آیین دادرسی کیفری برای آنها ارفاق‌ها و مزایا در نظر گرفته شده است که تاثیرگذاری خاصی در فرآیند رسیدگی به جرایم اطفال و نوجوانان دارد. به همین دلیل، در این مقاله به بررسی نحوه رسیدگی به جرایم اطفال و نوجوانان و مزایا و ارفاق‌هایی که برای آنها در نظر گرفته شده، مانند تشکیل پرونده شخصیت، اخذ تامین مناسب، تعیین وکیل تسخیری، حضوری بودن رای، قابل تجدیدنظر بودن آراء و تصمیمات دادگاه اطفال و الزامی بودن حضور مشاور، می پردازیم.

تشکیل پرونده شخصیت

یکی از اطلاعات مهم درباره یک متهم، "پرونده شخصیت" است. این پرونده، جدا از پرونده کیفری مرتبط با جرم مورد نظر، برای بیشتر شناختن از متهم تشکیل می‌شود و بخشی از فرآیند رسیدگی به جرم است. تأکید بیشتری بر تشکیل پرونده شخصیت در جرایم اطفال و نوجوانان صورت می‌گیرد که قانونگذار در فرآیند رسیدگی به این جرایم، به آن توجه خاصی داشته است.

اخذ تامین متفاوت

در رسیدگی به جرایم اطفال، شرایط ویژه‌ای وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد. از جمله این شرایط می‌توان به تامین‌های مختلف اشاره کرد. برای افرادی که سنشان بین پانزده تا هجده سال است، قرارهای کفالت، قرارهای وثیقه، قرارهای نگهداری موقت در کانون اصلاح و تربیت، و قرارهای التزام به حضور به منظور تضمین حضورشان در دادگاه اخذ می‌شود. قرارهای نگهداری موقت مشابه قرار بازداشت موقت هستند، اما باید به این نکته توجه کرد که برای افراد زیر پانزده سال فقط یک قرار صادر می‌شود. این قرار به تعهد حضور کودک یا نوجوان در مرجع قضایی مربوطه مربوط می‌شود. در صورتی که والدین، اولیاء یا سرپرست قانونی امکان حضور را نداشته باشند یا از پذیرش آن امتناع کنند، می‌توان این التزام را از هر شخص حقیقی یا حقوقی که قاضی مناسب دانست، اخذ کرد.

تعیین وکیل تسخیری

مطابق با ماده 415 قانون آیین دادسرایی جرائم کیفری، در صورتی که جریمه مورد بحث در حوزه صلاحیت دادگاه کیفری سطح اول قرار داشته و یا اگر مبلغ دیه یا جزء آن بیش از پنجم میزان کامل دیه باشد، دادسرا و دادگاه اطفال و نوجوانان باید متهم را به ولی یا سرپرست قانونی ابلاغ کنند و تعیین وکیل برای او الزامی است. از این رو، یکی از امتیازات رسیدگی به جرائم اطفال و نوجوانان، تعیین وکیل تسخیری در دادگاه یا دادسرای اطفال و نوجوانان می باشد.

حضوری بودن رای

یکی از نکات مهم که قانون در حوزه "رسیدگی به جرایم نوجوانان" به آن توجه کرده است، ضرورت صدور رای حضوری در دادگاه اطفال و نوجوانان است. این موضوع با وجود آن که در جلسات رسیدگی می‌تواند برخی مواقع به دلایل مهمی و مصلحت‌های خاص، حتی در صورت ضرورت بر پیشرفت صحیح فرآیند دادرسی اطفال و نوجوانان تاثیر منفی داشته باشد.