قبل از تحت شدن زمینه قانون فعلی چک، دریافت و آگاهی از سابقه صادرکننده آن ناممکن بود و بنابراین همواره وجود داشت خطر عدم قبول نقد و برگشت چک در معاملات روزانه. اما در سال ۱۳۹۷، قانونگذار قانون جدید چک را تصویب کرد که امکان استعلام چک و مشاهده سابقه صادرکننده و تعداد برگشتی‌های او را با استفاده از آن فراهم می‌کند.

با توجه به قانون جدیدی که به منظور تنظیم معاملات چکی و جلوگیری از برگشت چک‌ها در نظر گرفته شده است، یک سامانه با نام سامانه پیچک بانک مرکزی یا صیاد برای این منظور راه اندازی شده است. طبق این قانون، صادرکنندگان چک ملزم هستند شناسه ۱۶ رقمی موجود روی برگه‌های بنفش رنگ چک را در این سامانه ثبت کنند. در غیر این صورت، چک مورد نظر معتبر نخواهد بود. همچنین تمامی انتقالات چک نیز باید در سامانه پیچک ثبت شوند.

با توجه به اهمیت و کاربرد زیاد چک در معاملات روزمره، در این مقاله به پاسخ دادن به سؤالات زیر می‌پردازیم: تعریف: سامانه ثبت چک پیچک بانک مرکزی چیست و چه خدماتی را ارائه می‌دهد؟ دسترسی و آموزش: نحوه ثبت نام چک در سامانه پیچک و آموزش مربوطه ثبت چک: نحوه ثبت چک در پیچک به صورت تصویری انتقال چک: نحوه ثبت انتقال چک در سامانه پیچک بانک مرکزی به صورت تصویری.

سامانه ثبت چک پیچک بانک مرکزی چیست؟

«قانون اصلاحی مکانیزه سازی چک» به منظور ساماندهی و پیشگیری از برگشت چک‌ها و تضمین اعتبار در انتقال و نقل چک‌ها در سال ۱۳۹۷ تصویب و از سال ۱۴۰۰ به اجرا درآمد. با راه‌اندازی «سامانه پیچک بانک مرکزی» با همین هدف انتظار می‌رود، امکاناتی از جمله استعلام و ثبت انتقال چک در اختیار عموم قرار گیرد. در ادامه مقاله، آموزش ثبت نام چک در سامانه پیچک و دیگر امکانات آن به تفصیل بیان شده است.

طبق تبصره ماده 21 مکرر قانون جدید صدور چک: 'بانک مرکزی مکلف است ظرف مدت دو سال پس از لازم الاجراء شدن این قانون در مورد اشخاص ورشکسته، معسر از پرداخت محکوم به یا دارای چک برگشتی رفع سوء اثر نشده، از دریافت دسته چک و صدور چک جدید در سامانه صیاد و استفاده از چک موردی جلوگیری کرده و همچنین امکان استعلام آخرین وضعیت صادر کننده چک شامل سقف اعتبار مجاز، سابقه چک برگشتی در سه سال اخیر و میزان تعهدات چکهای تسویه نشده را صرفا برای کسانی که قصد دریافت چک را دارند، فراهم نماید. سامانه مذکور به نحوی خواهد بود که صدور هر برگه چک مستلزم ثبت هویت دارنده، مبلغ و تاریخ مندرج در چک برای شناسه یکتای برگه چک توسط صادرکننده بوده و امکان انتقال چک به شخص دیگر توسط دارنده تا قبل از تسویه آن با ثبت هویت شخص جدید برای همان شناسه یکتای چک امکان پذیر باشد. مبلغ چک نباید از اختلاف سقف اعتبار مجاز و تعهدات چکهای تسویه نشده بیشتر باشد.'

با توجه به قوانین جدید، اجازه صدور چک در وجه حامل به‌طور کامل ممنوع شده است. در صورتی که افراد قصد دارند چک خود را به دیگری منتقل کنند، علاوه بر پشت نویسی، این انتقال باید به وسیله سامانه مربوطه ثبت شود. به همین دلیل سامانه پیچک (پیگیری مبادلات چک) طراحی و ایجاد شده است تا افراد بتوانند وضعیت اعتبار چک خود را بدانند و با استفاده از این سامانه، اطلاعات وضعیت چک ها را دریافت کنند.

آموزش نحوه ثبت چک در سامانه پیچک بانک مرکزی

مطابق قانون جدید، در هنگام عدم ثبت چک در سامانه پیچک، امکان دریافت مبلغ آن وجود نخواهد داشت و الزاما باید چک‌ها در این سامانه به ثبت رسیده باشند. استفاده از امکانات سامانه پیچک نیاز به ثبت نام اولیه در آن ندارد و می توانید به راحتی از امکانات این سامانه بهره‌برداری نمایید.

ثبت چک به صورت آنلاین در بانک مرکزی و سایر سامانه‌های مانند صیاد و پیچک، امکان پذیر است. با استفاده از ابزارها و برنامه‌هایی مانند تارنمای بانک، نرم‌افزارهای همراه بانک یا برنامه‌های موبایلی در حوزه پرداخت، می‌توانید از امکانات این سامانه‌ها استفاده کنید. برای این منظور، مراحل ثبت چک در این سامانه‌ها به طور مشابه و روشنی انجام می‌شود. با دانلود و نصب برنامه پیچک، می‌توانید از امکانات این سامانه بهره‌مند شوید. در اپلیکیشن آپ، آموزش ثبت نام چک در سامانه پیچک برای شما فراهم شده است.

پس از وارد شدن به اپلیکیشن آپ، در صفحه اصلی آن، گزینه "چک" را با استفاده از برچسب قوی انتخاب کنید.

پس از آن، به شما توضیحاتی درباره سامانه پیچک بانک مرکزی ارائه می‌شود که پس از خواندن آن، روی گزینه 'بعدی' کلیک کنید.

پس از باز شدن یک صفحه مشابه نمونه زیر، بر روی عبارت "ثبت چک" کلیک کنید.

سپس، انتخاب کنید که بانک صادر کننده چک کدام است و شماره 16 رقمی چک را در قسمت مربوطه وارد کرده و به مرحله بعد بروید.

سپس، یک صفحه برای تأیید هویت به نمایش در می‌آید که نیازمند وارد کردن اطلاعات کارت بانکی شما است. پس از وارد کردن اطلاعات، دکمه استعلام را فشار دهید.

اگر می‌بینید که پیام زیر برای شما نمایش داده شده، این بدان معناست که ثبت چک شما با موفقیت انجام شده است.

پس از ثبت، این چک در سامانه قابل ردیابی است و می‌توانید از آموزش استعلام از سایت بانک مرکزی در بخش بعد استفاده کنید. همچنین، امکان ثبت چک در سایر برنامه‌های پرداختی نیز وجود دارد.

نحوه استعلام چک در صورت ثبت چک در سامانه پیچک بانک مرکزی

پس از اینکه آموزش ثبت نام چک در سامانه پیچک را ارائه دادیم و شما چک خود را در این سامانه ثبت کردید، اکنون میتوانید با استفاده از این سامانه، از وضعیت چک خود استعلام بگیرید. به صورت آنلاین و از طریق سایت بانک مرکزی و سامانه پیامکی، امکان استعلام چک برای چک‌هایی که در سامانه پیچک ثبت شده‌اند وجود دارد. شما می‌توانید از دستوراتی که در آموزش استعلام از سایت بانک مرکزی به صورت تصویری ارائه شده است استفاده نمایید.

در مرورگر خود، عبارت "بانک ملی" را جستجو کنید، سپس پس از باز شدن صفحه، به لینک اول که آدرس آن cbi.ir است وارد شوید.

از منوی نظام‌های پرداخت و زیرساخت ها، بر روی گزینه "استعلام وضعیت اعتباری چک" کلیک کنید.

پس از باز شدن یک صفحه مشابه صفحه زیر، لطفاً شماره 16 رقمی چکی را که در اختیار دارید، در کادر شناسه چک وارد کنید. سپس پس از جمع اعداد، روی دکمه استعلام چک کلیک کنید.

علاوه بر سایت بانک مرکزی، به وسیلۀ ارسال پیامک نیز می‌توانید از سامانه 701701 برای استعلام چک استفاده نمایید. جهت انجام این عمل، کافیست دستور ' 1*1*شناسه 16 رقمی چک ' را به این شماره ارسال کنید.

نحوه ثبت انتقال چک در سامانه پیچک بانک مرکزی

بر اساس قوانین جدید، صاحب چک می‌بایست تمامی انتقالاتی که بر روی چک اعمال می‌شود را در سامانه مربوطه ثبت نماید. بدون نیاز به تایید نویسنده، این انتقالات به وسیله صندوق ثبت می‌شوند. ثبت انتقال چکبا استفاده از سامانه بانکی و برنامه‌های حوزه پرداختی قابل امکان است. برای کسانی که مایلند نحوه ثبت انتقال چک در سامانه پیچک بانک مرکزی را به صورت تصویری مشاهده نمایند، می‌توانند از اپلیکیشن آپ با استفاده کنند.

پس از باز شدن برنامه آپ، از صفحه اصلی آن گزینه چک را به عنوان انتخاب خود انتخاب کنید.

پس از آن، در یک صفحه شبیه به صفحه زیر، گزینه "انتقال چک" را با استفاده از تگ انتخاب کنید.