مهریه عقد موقت

یکی از انواع طرق ازدواج که در نظام حقوقی و شرعی ما تأیید شده است، عقد موقت است.
در قانون مدنی ایران، این عقد دارای احکام و شرایط ویژه ای است.
برای صحت عقد موقت، دو شرط اصلی وجود دارد.
تعیین مدت زمان مشخص و پرداخت مهریه، این دو شرط اساسی هستند که در قانون مدنی ایران برای صحت این عقد لازم است.

اصول قانونی مهریه در عقد موقت و عقد دائم به طور کلی مشابه هستند، اما در برخی موارد تفاوت‌هایی نیز وجود دارد.
به عنوان مثال، صحت عقد موقت بستگی به تعیین مبلغ مهریه دارد، اما در عقد دائم این شرط وجود ندارد.
همچنین، تعیین حداقل میزان مهریه در عقد موقت یک مسئله است که زوجین در زمان عقد این نوع ازدواج مدنظر قرار می‌دهند و به آن توجه می‌کنند.

بنابراین، در این مقاله قصد داریم به بررسی "مهریه عقد موقت" بپردازیم و در ادامه به این پرسش پاسخ دهیم که آیا در عقد موقت، مهریه باید تعیین شود و چگونه می‌توان حداقل میزان مهریه عقد موقت را تعیین کرد؟

مهریه عقد موقت

«عقد زمانی» که به عنوان یک صیغه دیگر نیز شناخته می‌شود، در حقوق و جامعه ما به رسمیت شناخته شده است.
در ایران، برای انعقاد عقد نکاح موقت، دو عنصر اساسی الزامی هستند که شامل مهریه و تعیین مدت است.

علت تأکید قانون بر تعیین مهریه عقد موقت به دلیل عدم ثبت آن در اکثر موارد ازدواج موقت، مکتبت نمودن حقوق زوجه است.
حتی در ماده ۱۰۹۶ قانون مدنی، بیان شده است که در صورت فوت زن، مهریه مندرج به قوت خود باقی می‌ماند حتی اگر شوهر با او رابطه نداشته باشد.

لازمی تعیین "رسمیت قرارداد ازدواج موقت" نسبت به قرارداد ازدواج دایم متفاوت است.
در ازدواج دایم، تعیین رسمیت مورد نیاز نیست و زوجین می‌توانند حتی پس از انجام قرارداد نسبت به تعیین رسمیت توافق کنند.
حتی در صورت عدم تعیین آن، هرچند زوجه می‌تواند از احکام مرتبط با "رسمیت مشابه و رسمیت متعه" بهره ببرد.
در حالیکه، تعیین رسمیت و میزان آن در قرارداد موقت ضروری و لازم است و عدم تعیین آن منجر به ابطال قرارداد موقت می‌شود.

آیا تعیین مهریه در عقد موقت الزامی است؟

عقد موقتی: در قوانین مدنی و شرعی، اعتبار حقوقی عقد موقتی تأیید شده است.
اما برای صحت آن، علاوه بر شرایط عمومی قراردادها (مانند قصد و رضایت، اهلیت، موضوع مشخص و مشروعیت هدف)، وجود دو شرط اساسی دیگر الزامی است:

تا بتوانیم درست عمل کنیم، مدت زمان اجرای عقد موقت را باید مشخص کنیم.
قانونگذار این الزام را در ماده‌های ۱۰۷۵ و ۱۰۷۶ قانون مدنی تعیین کرده است.

به طور مداوم، طبق ماده‌ی ۱۰۹۵ قانون مدنی، عدم تعیین مهریه، باعث ناسخ شدن قرارداد ازدواج می‌شود.

با توجه به این واقعیت، می‌توان گفت که "عقد موقت"، نقش مهمی در صحت این قرارداد دارد و تعیین مهریه در آن، اجتناب‌ناپذیر است.
هرچند عقد موقت و عقد نکاح دائم، دو مفهوم مجزا در قوانین است و دارای احکام خاص خود هستند، اما طبق ماده ۱۰۷۷ قانون مدنی، احکام مهریه در عقد نکاح دائم و قطعی، تقریباً یکسان است.
البته، مهریه صیغه نیز احکام ویژه‌ای دارد که عبارتند از:

در قرارداد زناشویی، دو نوع مهر رایج است که صرفاً در حالتی مشخص و معین می‌شوند.
مهر المتعه و مهر المثل، که به زن واگذار می‌شود، به شرطی که مهریه به صورت مقرر در قرارداد زناشویی ذکر نشده باشد و بنا‌به درخواست شوهر، قبل یا بعد از ازدواج، قصد طلاق داشته باشد.
با این‌حال، چون عدم ذکر مهریه در قرارداد زناشویی منجر به ابطال قرارداد می‌شود، دو نوع مهر المتعه و مهر المثل نیز به زن واگذار نمی‌شوند.

با توجه به ماده ۱۰۹۶ قانون مدنی، در صورت فوت زن در طول مدت نکاح منقطع یا عدم برقراری رابطه زناشویی توسط شوهر، مهری که تعیین شده بود باز هم معتبر خواهد بود و صحت آن حفظ خواهد شد.
این قاعده همچنین به نکاح موقت اعمال می شود، به این معنی که حتی در صورت بیان شفاهی شروط نکاح موقت، زن هنوز می تواند مهریه خود را مطالبه کند و در این خصوص با هیچ مانعی مواجه نخواهد شد.

حداقل مهریه عقد موقت

تطبیقاً طبق قانون مدنی، امکان انتخاب هر نوع چیزی به عنوان مهریه قابل قبول نیست.
بر اساس ماده 1078، "هر چیزی که ارزش مالی داشته باشد و قابل تملک باشد، می تواند به عنوان مهر مورد قرار بگیرد.
" بنابراین، در تعیین حداقل میزان مهر نیز باید به ارزش مالی و امکان تملک آن توجه شود تا قرارداد منعقده صحیح و صحیح باشد.
البته، شرط مشروعیت نیز باید رعایت شود.
به عنوان مثال، محمولات الکی نمی تواند به عنوان مهر تعیین شود.
شروط ذکر شده فقط مربوط به قرارداد ازدواج موقت نیست و قرارداد ازدواج دائم نیز بر اساس همین مقررات انجام می شود.

"هماهنگی و توافق طرفین به میزان استفاده از تگ مهریه، تأثیر بیشتری دارد و قانون مدنی، در ماده‌ی 1080 آن را به شرح زیر تعیین کرده است: 'تعیین مقدار مهر، بستگی به توافق طرفین دارد'.
بطور کلی، لازم به ذکر است که آنچه طرفین بر آن توافق می‌کنند، باید متعلق به شوهر باشد و در صورتی که به تملک دیگری از طرفین باشد، رضایت وی یک شرط لازم است.
"

برای درک بهتر تعیین حداقل میزان عقد موقت، یک مثال را در نظر بگیرید؛ فرض کنید یک زن و مرد قصد دارند ازدواج کنند و از طریق عقد موقت به این امر می‌پردازند.
در اینجا، مهمترین معیار برای صحت عقد، تعیین میزان مهریه نیست.
اما قوانین مربوطه بر این است که تعیین مهریه برای این زوج حیاتی است.
بر اساس قانون، آنها باید یک چیزی را که ارزش مالی دارد و می‌تواند به شکل مالکیت به آن‌ها واگذار شود، انتخاب کنند و به آن را به عنوان مهریه تراضی کنند.
به عنوان مثال، ممکن است شاخه‌ی شاخ گل نرگس یا یک جلد کتاب باشد.