خلاصه مقاله
ماده ۳۰ اعلامیه اسلامی حقوق بشر، حقوق کارگران را تضمین می کند که شامل حق دست یافتن به مزد عادلانه برای کاری که انجام می دهند و بهره برداری از مرخصی، پاداش ها و ترفیعاتی که حق آن ها است، می باشد.
همچنین، سازمان بین المللی کار نیز به وسیله ارسال نامه ها و توصیه نامه ها، کارگران را در حفظ عدم بهره برداری و سرمایه گذاری حمایت می کند.
قانون کار جمهوری اسلامی ایران نیز در بخش مربوط به شرایط کار، مقررات جزئی در مورد مزد، مدت کار و مرخصی کارگران را تنظیم کرده است که می تواند به حذف بهره برداری از کارگران در نظام حقوقی ایران کمک کند.
بهره برداری از کار دیگر و سرمایه گذاری از طرف دیگران محدود و ممنوع است و به عنوان حق آزادی انتخاب شغل در نظام حقوقی داخلی ایران ضابطه می شود.
این حق، قانونی برای مقابله با بهره برداری از کار دیگر و سرمایه گذاری است که به منظور تنظیم برنامه اقتصادی کشور در نظر گرفته می شود.
این برنامه باید به گونه ای باشد که بتواند زمان و محتوا و ساعات کار را به موضوعیتی تعیین کند که فرد به علاوه از تلاش و تعهد به شغل خود، فرصت و پتانسیل مناسبی برای توسعه روحی، سیاسی و اجتماعی داشته باشد و در زمینه رهبری کشور و ارتقاء مهارت ها و خلاقیت نیز فعالیت نماید.
بر اساس استانداردهای حقوقی، بهره‌برداری یا سوغات زمانی رخ می‌دهد که افراد یا گروه‌ها، به‌صورت ناعادلانه‌ای و از طرق مختلف مانند کار اجباری، از تلاش‌ها و خدمات افراد یا گروه‌های دیگر بهره‌برداری کنند و از آنان بهره‌برداری نادرست کنند.
به‌دلیل آثار منفی تبعیت از این نوع بهره‌برداری بر جامعه، مستندات مختلف داخلی و بین‌المللی در حوزه حقوق بشر و حقوق کار، به موضوع ممنوعیت بهره‌برداری از طبقات مختلف جامعه، به‌ویژه طبقه کارگران، تاکید دارند.
به همین منظور، در این مقاله قصد داریم به بررسی اساس و اصول ممنوعیت بهره‌برداری یا سوغات کارگران در جامعه بپردازیم و آنها را در قالب نظام حقوقی داخلی کشور و همچنین نظام حقوق بین‌المللی بررسی کنیم.
نفی بهره کشی کارگران در نظام بین المللی
"یکی از مهمترین سند‌های بین‌المللی، اعلامیه جهانی حقوق بشر است که در حوزه منع بهره‌برداری یا استثمار کارگران تنظیم شده است.
در ماده ۲۳ این اعلامیه آمده است که هر فرد حق دارد شرایطی منصفانه و رضایت‌بخش را برای کار خود مطالبه کند، به همین منظور در صورت بیکاری، حمایت باید انجام شود و همه افراد مستقل از تبعیض، در شرایط برابر می‌توانند با دریافت حقوق معادل، زندگی خود و خانواده خود را تأمین کنند و با ارکان بشریت سازگاری داشته باشند.
"
ماده ۳۰ اعلامیه اسلامی حقوق بشر، به جای آزادی انتخاب شغل و منع بهره‌برداری و هر ضرر دیگری، برای افراد اینطور تعیین نموده است: "هر کارگر، مرد یا زن، حق دارد که به مزد عادلانه‌ای برای کاری که ارائه می‌دهد سریعاً دست یابد و از مرخصی، پاداش‌ها و ترفیعاتی که حق آنها را دارد، بهره‌برداری کند.
"
براساس ماده شش میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، دولت‌های عضو میثاق نیز حق کار را به رسمیت شناخته‌اند.
حق کار به معنای انتخاب کاری است که فرد به خواست خود انتخاب کند.
همچنین، ماده هفت این میثاق شرایط منصفانه و ایده‌آل کار را بیان کرده و بر دستمزد منصفانه کارگران، محدودیت ساعت کار کارگران، حق استراحت و فراغت، و مرخصی استحقاقی با استفاده از مزد تأکید دارد.
به غیر از اصول عمومی که در زمینه جلوگیری از بهره‌برداری یا سرمایه‌گذاری از کارگران ذکر شده است، سازمان بین‌المللی کار نیز توسط ارسال نامه‌های مقاولاتی و توصیه‌نامه‌های متعدد، کارگران را در حفظ عدم بهره‌برداری و سرمایه‌گذاری حمایت می‌کند.
برای مشاهده نامه‌های مقاولاتی سازمان بین‌المللی کار کلیک کنید.
نفی بهره کشی از کارگران در حقوق ایران
همانطور که در بخش قبل بحث شد، استفاده نامناسب از نیروی کار یا سوءاستفاده از آنان، به تصویب استانداردهایی در سیستم حقوق بین‌المللی منجر شده است.
این مسئله در سیستم حقوق داخلی ایران نیز بسیار حائز اهمیت است، به طوری که قوانین اساسی و قوانین مربوط به کار، به حفاظت از کارگران در زمینه جلوگیری از سوءاستفاده از آنان می‌پردازند.
در ادامه به بررسی این موضوعات می‌پردازیم.
محدودیت بهره‌برداری از کار دیگر و ممنوعیت آن یکی از اصول کلیدی است که در بند ۴ ماده ۳۳ قانون اساسی به عنوان حق آزادی در انتخاب شغل آمده است.
این اصل را می‌توان به عنوان یک قانون برای مقابله با بهره‌برداری از کار دیگر و سرمایه‌گذاری در نظر داشت که به منظور تنظیم برنامه اقتصادی کشور استفاده می‌شود.
این برنامه باید به نحوی باشد که شکل، محتوا و ساعات کار به گونه‌ای تعیین شود که هر فرد علاوه بر تلاش و تعهد به شغل خود، فرصت و پتانسیل مناسبی برای توسعه روحی، سیاسی و اجتماعی داشته باشد و در زمینه رهبری کشور و ارتقاء مهارت‌ها و خلاقیت نیز فعالیت نماید.
علاوه بر ضابطه مذکور در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، فصل سوم قانون کار نیز تحت عنوان شرایط کار، ضمن مواد ۳۴ الی ۸۴ مقررات مفصلی را در زمینه های مختلف همچون مزد کارگران، مدت کار، تعطیلات و مرخصی های کارگران پیش بینی کرده است که در صورت اجرای صحیح این موارد، تا حدود زیادی می‌توان به از بین رفتن استثمار و بهره‌برداری از طبقه کارگر در نظام حقوقی داخلی ایران رسید.
سوالات پر تکرار
- در نتیجه، می‌توان نتیجه‌گیری کرد که دادگاه‌های موجود در حقوق مدنی و دیگر زمینه‌های حقوقی، با توجه به موضوعات و دعاوی مختلف، به صورت ویژه و عمومی تقسیم شده‌اند.
دادگاه صالح نام داده می‌شود به دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به دعاوی را دارد.
همچنین، مراجع قضایی براساس صلاحیت‌های خود به تعدادی بخش تقسیم می‌شوند و هر بخش از دادگاه‌ها به صورت خودگردان و با قضات متفاوت فعالیت می‌کند.
پس برای تضمین حقوق مردم و حل اختلافات، لازم است به دادگاه‌های صالح با تقسیم‌بندی صلاحیت‌ها مراجعه کنیم.
نتیجه گیری
نتیجه قوی:با توجه به ماده ۳۰ اعلامیه اسلامی حقوق بشر، هر کارگر، زن یا مرد، حق دارد که به مزد عادلانه‌ای برای کاری که ارائه می‌دهد دست یابد و از مرخصی، پاداش‌ها و ترفیعاتش بهره‌برداری کند.
بر اساس اصول عمومی، جلوگیری از بهره‌برداری یا سرمایه‌گذاری از کارگران مورد حمایت قرار می‌گیرد.
سازمان بین‌المللی کار نیز ارسال نامه‌های مقاولاتی و توصیه‌نامه‌های متعددی را برای حفظ عدم بهره‌برداری و سرمایه‌گذاری پشتیبانی می‌کند.
قانون اساسی و قانون کار جمهوری اسلامی ایران نیز در زمینه‌های مختلف مانند مزد کارگران، مدت کار، تعطیلات و مرخصی‌های کارگران مقررات مفصلی را تعیین کرده است.
اگر این مقررات به درستی اجرا شوند، استثمار و بهره‌برداری از طبقه کارگر در سیستم حقوقی ایران به طور قابل توجهی کاهش خواهد یافت.
محدودیت بهره‌برداری از کار دیگر و ممنوعیت آن یکی از اصول کلیدی است که در قانون اساسی به عنوان حق آزادی در انتخاب شغل آمده است.
این اصل می‌تواند به عنوان یک قانون برای مقابله با بهره‌برداری از کار دیگر و سرمایه‌گذاری در نظر گرفته شود.
برنامه اقتصادی کشور باید به نحوی باشد که شکل، محتوا و ساعات کار به گونه‌ای تعیین شوند که هر فرد بتواند به علاوه‌بر تلاش و تعهد به شغل خود، فرصت و پتانسیل مناسبی برای توسعه روحی، سیاسی و اجتماعی داشته باشد و در زمینه رهبری کشور و ارتقاء مهارت‌ها و خلاقیت نیز فعالیت نماید.