معمای رازآمیز نگاه مونالیزا حل شد

در مورد رازنمایی مرموز نگاه مونالیزا، بسیارکثیر صحبت شده و شهرت دارد که هنگامی که راگریز کننده در سراسر اتاق حرکت می کند، چشمان مونالیزا او را دنبال می کند.
این پدیده به عنوان "اثر مونالیزا" شناخته می شود.
با این حال، تحقیقات جدید این ادعا را رد می کند.

لئوناردو داوینچی:نقاش بزرگ ایتالیایی، خلق کننده صدها اثر هنری است.
از این میان، معروف‌ترین آثار او تابلوی «مونالیزا» یا «لبخند ژکوند» است.
این اثر برای دیدارکننده‌ها دارای جاذبه‌ای ویژه است.
بسیاری ادعا کرده‌اند که چشمان مونالیزا در هر جای اتاقی که شما به سمت آن حرکت می‌کنید، شما را دنبال می‌کنند.
این اثر با نام «اثر مونالیزا» شناخته شده است.
اما تحقیقات جدید این ادعا را رد می‌کنند.
طبق مطالعات اخیر که در مجله‌ی I-Perception منتشر شده‌اند، ثابت شده است که «اثر مونالیزا» ارتباطی با خود اثر ندارد و در واقع نگاه مونالیزا همیشه به سمت راست مخاطب اشاره می‌کند.
نویسندگان این تحقیق آورده‌اند:

پیش از همه، باید بگویم که درباره وجود "اثر مونالیزا" هیچ تردیدی وجود ندارد.
با این حال، یک نکته مهم وجود دارد که این پدیده در خود تابلو حضور ندارد.

تحقیقی در دانشگاه بیلیفلد آلمان با استفاده از روبات‌ها و آواتارها بر روی روابط انسانی انجام شده است.
در این تحقیق، بررسی شده است که در طراحی آواتارهای بازی یا کنشگران مجازی، استفاده از نگاه به عنوان یکی از راه‌های ارتباطی مهم می‌تواند «توجه» را نشان دهد.
فرضیه این تحقیق این است که نگاهی که جهت خاصی را دنبال کند، می‌تواند بازیکن یا کاربر را به سمت اشیای مورد نظر هدایت کند.

undefined

تحقیق حاضر توسط سباستین لوث، نویسنده همکار، انجام شده است.

وی، با استفاده از روبات‌ها و آواتارها، «اثر مونالیزا» را چندین بار مشاهده کرده است.

نتیجه این تلاش‌ها را وی به شدت قوی، غیر قابل انکار و قابل اثبات می‌داند.

اثر «مونالیزا» به طرز قابل ملاحظه‌ای هم تأثیرگذار است.

به صورت شگفت‌انگیز، نیازی نداریم نزدیک تصویر بایستیم تا تخیل کنیم چشمان مونالیزا به سوی ما هدایت شده است.
با اینکه در سمت چپ، سمت راست و در مکان‌های مختلف ناحیه‌ای از تابلو بایستیم، این احساس حاکم می‌شود که نگاه مونالیزا بر ما تمرکز کرده است.

با توجه به توصیفات نویسنده همکار پژوهش، گرنونت هورستمن، که تخصص خود را در زمینه حرکت چشم و مسئله توجه دارد، می‌توان دریافت که او یک کاوشگر ماهر در این حوزه است.

نظریه روانشناسی ادراکی و تمرکز بر توجه به دیگران

سال‌های ۱۹۶۰ بعد، بازاریابان با مطالعه‌ی روانشناسانی، به یافتن راهی پیرامون این عمل پرداختند.

واژه‌ی «توجه» به‌ویژه در حالتی که فردی در مقابل ما قرار می‌گیرد، نقش مهمی در روابط انسانی دارد.
به‌عبارتی دیگر، آن‌ها یاد گرفتند که وقتی کسی به ما نگاه می‌کند، خیلی خوب درک می‌کنیم که مورد نظر او قرار داریم.
قوه‌ی توجه به این چهره، حتی وقتی با او آشنایی نداریم، به‌طور شگفت‌آوری قوی است.

خواست برتری؛ یک عامل مهم در نظام اجتماعی‌مان

واضح است که مردم تمایل دارند در مرکز توجه دیگران قرار بگیرند.
حتی در صورتی که افراد را شناسایی نمی‌کنند، این واقعیت شگفت‌انگیز تاثیر می‌گذارد.
پدیده‌ی توجه و پزشک از مقام خاصی برخوردار است.

این تمایل ادراکی در انسان، شدیداً شکل می‌گیرد که زمانی که سوژه‌های نقاشی یا عکس به طور مستقیم به بیرون از قاب نگاه می‌کنند و زاویه نگاهشان بین 0 تا 5 درجه قرار دارد، احساس می‌کنیم که آن سوژه دقیقاً به سمت ما خیره شده است.

در حالی که تعدادی مطالعه نشان داده است که نقاشی مونالیزا واقعاً توجه مخاطب را به خود جلب می‌کند، محققان در یک پژوهش اخیر ادعا می‌کنند که این مطالعات قادر به پیدا کردن شواهد قانع کننده درباره این پدیده نشدند.
بنابراین، آنها تصمیم گرفتند خودشان آزمایشی را انجام دهند.
از آنجا که اندازه‌گیری مستقیم جهت واقعی این نظریه به طور عملی امکان‌پذیر نیست، هوستمن و لوث آزمایش خود را بر اساس اندازه‌گیری خط فرضی و قابل درک از نگاه مونالیزا به سمت مخاطب تمرکز کردند.

در این مطالعه کوچک، تنها ۲۴ نفر در آزمایش شرکت کردند.
تمامی شرکت‌کنندگان تصمیم گرفتند تا تصویری با رزولوشن بالا از نقاشی مونالیزا را در یک مانیتور کامپیوتر مشاهده کنند.
سپس با استفاده از یک خط کش انعطاف پذیر، فاصله بین چشم شرکت‌کنندگان و تصویر ردیابی شد.
افراد می‌توانستند این نقطه تلاقی خط کش با تصویر مونالیزا را مشخص کنند.
محققان بخشی از پرتره معروف مونالیزا را انتخاب کردند؛ از تصویر کامل تا تصاویری از چشم و بینی او.
سپس آن‌ها این تصاویر را به صورت تصادفی سه بار به شرکت‌کنندگان نشان دادند.
همچنین، فاصله خط کش در نیمه مسیر تغییر می‌کرد.

بر اساس بیش از ۲۰۰۰ بار ارزیابی فردی، این تیم تحقیقاتی هیچ مدرکی دال بر «اثر مونالیزا» در این شاهکار لئوناردو نیافتند.
نویسندگان نوشتند:

مطابق با بررسی‌های فردی بیش از ۲۰۰۰ بار، این تیم تحقیقاتی هیچ مدرکی برای اثبات وجود «اثر مونالیزا» در این شاهکار لئوناردو نیافت.

نتایج ارزیابی‌های بیش از ۲۰۰۰ نفر نشان می‌دهد تحقیقات انجام شده توسط این تیم هیچ سندی برای اثبات وجود «اثر مونالیزا» در آثار لئوناردو پیدا نکردند.

ما نشان دادیم که مونالیزا از سمت چپ خود (سمت راست بیننده) از فاصله 35.
5 سانتیمتر در داخل فضای تصویری و از طرف راست روبروی بیننده در فضای واقعی 14.
4 درجه نگاه می‌کند.
بنابراین، معلوم می‌شود که فرضیه «اثر مونالیزا» درست نیست و در واقع مونالیزا به کسی خیره نشده است.

تا به حال بارها دانشمندان بررسی کرده‌اند که چگونه نقاشی مونالیزا بر روی تماشاگران تاثیر می‌گذارد.
در سال ۲۰۱۵، دانشمندان دانشگاه شفیلد هالم در بریتانیا در یک مقاله در نشریه Vision Research اعلام کردند که رمز و راز لبخند شگفت‌انگیز مونالیزا را کشف کرده‌اند.
این لبخند بسیار جالب است؛ آنقدر که می‌توانید در لحظه‌ای آن را ببینید، اما در لحظهٔ دیگر نمی‌توانید آن را دریابید.
این توهم بصری با استفاده از تکنیک sfumato و با ایجاد سایه‌های سبک و تیره در اطراف دهان به‌طور آگاهانه توسط لئوناردو هنرمند به وجود آمده است.

برخی از تماشاگران، هنگام تمرکز بر روی چشمان شخصی که در فاصله‌ای دور قرار دارد (یا وقتی که تصویر دیجیتالی آن تار است)، می‌توانند یک لبخند کوچک را که به آن "لبخند ژکوند" می‌گویند، ببینند.
با این حال، این لبخند در فاصله‌های نزدیک ناپدید می‌شود یا اگر بیننده تنها بر روی دهان شخص تمرکز کند، دیگر نمی‌تواند آن را مشاهده کند.
تیمی در شفیلد نیز این تأثیر مشابه را در تابلوی قدیمی به نام "لا بلا پرنسیپسا" از نقاش لئوناردو داوینچی پیدا کردند.