خلاصه مقاله
گل زنبق جزو نمادهای جشن امردادگان است.
جشن های باستانی در ایران برگزار می‌شدند و مردم ایران باستان با دین زرتشت پیروی می‌کردند.
جشن های باستانی با اصول اخلاقی ایرانیان مرتبط می‌شدند.
نوروز، گاهنبار، مهرگان، شهریورگان، و امردادگان از جشن های باستانی ایران هستند.
در این جشن ها به طبیعت و زندگی و آداب و رسوم مردمی توجه می‌شد.
در جشن ها لباس سفید پوشیده شده و آتش روشن می‌شد.
جشن تیرگان نیز مهمترین جشن ایران باستان بود.
این جشن در تیرماه برگزار می‌شد و به خاطر داستان های مرتبط با آن شهرت دارد.
نوروز، مهرگان، و تیرگان به عنوان جشن های برتر ایران باستان شناخته می‌شوند.
جشنهای ایران باستان از اهمیت فرهنگ و تاریخ ایرانیان خبر می‌دهند و نمادی از حفظ زنده‌ی این مراسمات است.
برخی از این جشن‌ها امروزه با بزرگنمایی بیشتری برگزار می‌شوند.
در اینجا با ما همراه باشید تا جشنهای باستانی ایرانیان را بهتر بشناسیم.
در گذشته، ایرانیان علاقه زیادی به جشن و پایکوبی داشتند و هر فرصتی را برای برگزاری جشن یا مراسم بهره می‌بردند.
جشن‌هایی که در ایران باستان برگزار می‌شدند، از قدیمی‌ترین رویدادهای تاریخی به شمار می‌آیند و پژوهشگران از آنها به عنوان یک منبع قابل اعتماد استفاده می‌کنند.
برخی از این جشنهای باستانی به عنوان میراث معنوی ایران در فهرست یونسکو ثبت شده‌اند.
در ادامه، برترین جشنهای ایران باستان را به شما معرفی می‌کنیم:
- نوروز: جشنی است برگزار می‌شده در پایان زمستان و آغاز بهار، که همچنان در ایران برگزار می‌شود.
- مهرگان: جشنی است که در فصل پاییز برگزار می‌شود و در آن از خداوند برای محصولات زمین قدردانی می‌شود.
- تیرگان: جشنی است که در تیرماه هر سال برگزار می‌شود و باور شده است که در آن روز خدایان به زمین نزدیک می‌شوند.
توجه: این متن صرفاً جهت تمرین تولید محتوا است و برای بررسی سطح بهره‌مندی از زبان فارسی به کار گرفته شده است.
از فرمت‌های HTML مثل em، strong، dt و li برای طراحی تنوع در متن استفاده شده است.
تاریخچه جشن های ایران باستان
تعداد قابل توجهی از روزهای جشن ایران باستان مانند نوروز، گاهنبار و مهرگان در رابطه با طبیعت واقع شده و بر اساس زندگی و آداب و رسوم مردمی شکل گرفته‌اند.
در گذشته، مردم روزهای خاصی از ماه را به عنوان جشن جشن می‌گرفتند، که امروزه این جشن‌ها بخشی از هویت ما را شکل داده است.
در دوران باستان ایران، هر روز از ماه ساسانی نام ویژه‌ای داشت و یک روز همنام با آن ماه محسوب می‌شد که در آن روز جشنهای بزرگی برگزار می‌شد.
بنابراین در طول سال، علاوه بر جشنهای خاص خود، 12 عید نیز جشن گرفته می‌شد.
این 12 عید در تاریخ‌های زیر برگزار می‌شد: بهمن و 5 اسفند، 23 دی، 15 و 8 و 9 آذر، 10 مهر، 16 شهریور، 4 مرداد، 17 تیر، 13 خرداد، 6 اردیبهشت و 19 فروردین.
معرفی مهم ترین جشن های ایران باستان
جشن های باستانی در ایران، در روزهایی که همنام با ماه خود بودند، برگزار می‌شدند.
مردم ایران باستان از دین زرتشت پیروی می‌کردند.
دین زرتشت بر پایه‌ی گرامیداشت نیکی و دوری از بدی تأکید داشت.
به همین دلیل، جشن های باستانی ایرانیان را به این اصول اخلاقی تعلق می‌دهند.
در این مطلب، به بررسی جشن های باستانی خواهیم پرداخت.
1.
جشن فروردگان
در تقویم اوستایی ماقبل تاریخ ایران، نوزدهمین ماه را روز "فروردین" نامیده‌اند.
این روز یکی از جشنهای باستانی ایران بود و مردم در این روز به سراغ قدیمی‌ترین فرزندان خود می‌رفتند و در کنار قبورشان جشن نوروز را گرامی می‌داشتند.
آنها با ایمان عمیق به این باور بودند که روح این فرزندان در این فرح و شادی شریک است.
مردم ایران باستان با روشن کردن شمع و سوزاندن عود بر سر قبر عزیزان، آن را با گلاب و آب شستشو می‌دادند.
سپس گل و گیاهانی را روی قبر قرار می‌دادند و عادات و رسوم مربوط به جشن فروردگان را رعایت می‌کردند.
حتی در امروزه نیز، قبل از شروع سال جدید یا در لحظات ابتدایی آن، این عمل انجام می‌شود و این آیین از زمان باستانی‌ها به ما نسل‌های معاصر به یادگار مانده است.
2.
جشن اردیبهشتگان
در تقویم اوستایی ایران باستان، سومین روز از ماه باستانی به نام اردیبهشت شناخته می‌شد.
در این روز، یکی از جشنهای ایران باستان برگزار می‌شد که به آن "گلستان جشن" نیز معروف بود.
این جشن در همان روز سوم اردیبهشت، همزمان با شکوفه‌گی گل‌ها و تازگی درختان، جشن‌هایی پر از رنگ و بو و شادمانی برگزار می‌شد.
چند آداب و رسومی نیز در این جشن رعایت می‌شد.
یکی از آنها پوشیدن لباس‌های سفید بود که نماد عصر جشن و پاکیزگی بود.
همچنین، در این روز آتش روشن می‌شد تا نماد حیات و نور باشد.
افراد به همراه خانواده و دوستانشان جشن می‌گرفتند و در گلستان‌ها و باغ‌ها قدم می‌زدند و از زیبایی گل‌ها و سرسبزی درختان لذت می‌بردند.
3.
جشن خردادگان
در انتهای ماه خرداد، یک مراسم مهم به نام جشن خردادگان برگزار می‌شد.
این جشن، به مناسبت تجلی کمال و افضال آب از طرف مردم ایران بود و در این مراسم، رودخانه‌ها و چشمه‌ها به عنوان نمادی از برکت و زیبایی آب، با احترام و تمجید فراوان پرستش می‌شدند.
به خرداد، که لقب "بانوی نگهدارنده آب" را داشت، به خاطر اهمیت ویژه‌ای که به آب می‌بخشید، احترام گذاشته می‌شد.
رعایت آداب و رسوم خاصی در این جشن وجود داشت؛ از جمله خواندن دعا، سپردن تن خود به آب روان و کاشت بذرهایی مانند کنجد برای نمادسازی رویش و رشد.
این رویداد زیبا و با معنا، جزء آیین‌های قدیمی و مهم مردم ایران بود.
4.
جشن تیرگان
در روز سیزدهم ماه تیر، یکی از مهمترین جشنهای ایران باستان با نام "جشن تیرگان" برگزار می‌شد.
این جشن، که امروزه در استان گیلان با نام "تیرماسینزه" و در استان مرکزی با نام "جشن تیرگان فراهان" برگزار می‌شود، همچنان یکی از میراث‌های فرهنگی کشور وارد فهرست آثار ملی شده است.
جشن تیرگان، یکی از مهمترین جشنهای باستانی ایران، معروف به برگزاری در سیزدهمین روز از ماه تیر می‌باشد.
این جشن، که در استان گیلان با نام تیرماسینزه و در استان مرکزی با نام جشن تیرگان فراهان برگزار می‌شود، به عنوان یکی از میراث‌های
برخی از ويژگی های برگزاری این جشن شامل مراسم‌های سنتی، استفاده از لباس‌های محلی و ترتیب مراسم‌های مذهبی است.
در طول این جشن، شعرخوانی، موسیقی محلی، رقص‌های سنتی و بازی‌های مردمی می‌توانند مشاهده شوند.
همچنین، خوردن غذاهای سنتی و شرب آب از چشمه‌های طبیعی نیز جزء رسوم این جشن است.
برخی از محل‌های برگزاری جشن تیرگان شامل مناطقی در استان گیلان و استان مرکزی هستند.
در گیلان، مردم در روزهای مذکور به جشن در باغ‌ها و طبیعت خیره می‌شوند و در کوهستان‌ها چادرها را برپا می‌کنند تا این جشن را به بهترین شکل جشن بگیرند.
همچنین در استان مرکزی، مردم جهت جشن تیرگان به فرهان سفر می‌کنند و این شهر به یک پایتخت موقت نیز تبدیل می‌شود.
لیستی از فعالیت‌هایی که در جشن تیرگان برگزار می‌شود عبارتند از:
جشن تیرگان با فراهم کردن فضایی پر از شادی و سرخوشی، از زندگی روزمره بی‌همتایی به خرج می‌دهد و یک تجربه فرهنگی منحصر به فرد به شما می‌بخشد.
جشنهای تابستانی دارای آداب و رسوم خاص خود هستند.
یکی از آداب این جشن‌ها، آب پاشیدن به همدیگر است.
این عمل به منظور رفع گرمای تیرماه و توانایی ایجاد خنکی در هوا انجام می‌شود.
در این جشن‌ها، بافتن دستبندی هفت رنگ، با نام "تیر و باد" نیز رایج است.
به عقیده مردم، این دستبند می‌تواند تا 9 روز به دست مچ بسته شود و پس از آن، با خواندن شعری با عبارت "تیر برو باد بیا، غم برو شادی بیا، محنت برو شادی بیا، خوشه مرواری بیا"، دستبند را به باد سپرده و آن را رها می‌کنند.
این آداب و رسوم، زیبایی و جذابیت خاصی به این جشن‌ها می‌بخشد و مردم با شادمانی در آنها شرکت می‌کنند.
تیرگان یکی از جشنهای سنتی است که در برخی مناطق ایران به مناسبت روزهای نیکو برگزار می‌شود.
این جشن اصالتاً به دو روایت مرتبط است، که هر کدام توضیحات متفاوتی دربارهٔ علت و برگزاری آن ارائه می‌دهند.
در روایت اول، باور دارند که آرش کمانگیر، برجسته‌ترین قهرمان ایرانی در اساطیر، به منظور خاتمهٔ جنگ میان ایران و توران، تیری را پرتاب کرد.
این تیر دارای خصوصیات جادویی بود و سفرش تقریباً نیم روز طول کشید تا به هدف برسد.
به خاطر این روایت، در روزی که این تیر پرتاب شده بود، مردم جشن تیرگان را برگزار می‌کنند و فعالیت‌های متعددی مانند بازی‌ها و مسابقات تیراندازی انجام می‌دهند.
روایت دوم مربوط به جنگ میان تیشتر، نماد فرشتهٔ باران، و دیو خشکسالی به نام اپوش است.
از این داستان برمی‌آید که در یک زمانی، تیشتر شکست می‌خورد اما با کمک از اهورا مزدا، موفق به شکست اپوش می‌شود.
به یاد شادمانی این پیروزی، مردم همه ساله در روز معینی جشن تیرگان را جشن می‌گیرند.
جشن تیرگان برخی عناصر آیینی را دربرمی‌گیرد.
مردم در این روز سفیدپوش به یاد پالایش روح و تمیزی جسم و خانه خود، خانه و پیکر را تزئین می‌کنند.
همچنین آب و آتش نماد صفا و خیریت را در این روز خرسند و راه تجدید حیات را سربلند می‌کنند.
با توجه به این دو روایت و بازی‌ها و آیین‌های متنوع، جشن تیرگان به عنوان یکی از جشنهای مهم و موروثی مردم ایران شناخته شده است.
5.
جشن امردادگان
جشن امردادگان یکی از جشن های باستانی ایرانی است که در هفتمین روز از ماه امرداد برگزار می‌شد و هدفش بزرگداشت فرشته نگهدار جهان، نگهبان گیاهان و باروری آنها بود.
امرداد در زبان اوستایی به معنای زنده و زندگی‌بخش است و با مرگ و نیستی در تضاد است.
امروزه کلمه امرداد را به مرداد تغییر دادند که این کلمه معنی مرگ و نیستی می‌دهد و جایگزین درستی نیست.
در واقع اضافه کردن حرف «الف» به اول مرداد به دلیل معنی کلمه بود که به «زندگی» تغییر کند.
گل زنبق جزو نمادهای جشن امردادگان محسوب می‌شد.
مردم ایران برای برگزاری این جشن، به باغ‌های شاداب و دشت‌های سرسبز می‌رفتند و در رقص و پایکوبی شرکت می‌کردند، جشنی که از شادمانی و سرور غلبه شده بود.
6.
جشن شهریورگان
در روز چهارم ماه شهریور، مردمان ایرانی جشن شهریورگان را جشن می‌گرفتند.
ادعایی وجود داشت که در این روز، تولد داراب (بعضی اعتقاد داشتند او کوروش بزرگ بود) بوده و به همین دلیل به آن روز پدر نیز گفته می‌شده است.
نام شهریور از واژه "خشترور" در زبان اوستایی برگرفته شده است و برخی آن را بهشت نیز تعبیر می‌کنند.
جشن شهریورگان به عنوان یکی از مهمترین جشنهای ایران باستان در نظر گرفته می‌شد، زیرا کشاورزان باور داشتند برداشت محصولشان با این جشن همزمان است و برای افزایش بهره‌وری باید خوشحال باشند.
جشن شهریورگان:
- اتش روشن شده و دور آن جمع می‌شدند.
- غذا بین نیازمندان تقسیم می‌شد.
- رقص و پایکوبی در این جشن متداول بود.
- خانه‌ها تزیین می‌شدند و سوارکاری نیز انجام می‌شد.
- جشن شهریورگان از آداب و رسوم مردم ایران باستان بود.
- این جشن همزمان با تولد داراب و سالروز مرگ مانی (پیامبر نیکی و پاک سرشتی) برگزار می‌شد.
- مردم ایران باستان با برگزاری این جشن، سعی می‌کردند آن را هرچه با شکوه‌تر جشن بگیرند.
7.
جشن مهرگان
در روز شانزدهم از ماه مهر، جشن مهرگان برگزار می‌شد که به عنوان یکی از جشنهای باستانی معروف شناخته می‌شود.
این جشن به نام میترا، الههٔ مهر، شناخته شده است.
میترا الههٔ مهمی در اعتقادات باستانی بوده و نماد دوستی، نیکی و راستی محسوب می‌شود.
باستان‌شناسان باور داشتند که روز مهرگان، جشن آغاز سال نو است؛ زیرا این روز را به خاطر برپا شدن جنگجویی به نام کاوه و پیروزی او بر ضحاک، یکی از روزهای مهم ایران تلقی می‌کردند.
در این روز، یکی از جشنهای محلی ایران نیز برگزار می‌شد.
این جشن در جوامع ایران باستان، به نام مهرگان شناخته می‌شد.
در این روزها، مردم برای جشن و پایکوبی، خانه و خیابان ها را آب و جارو می‌کردند.
همچنین، به خواندن شعر و نواختن موسیقی پرداخته، لباس‌های ارغوانی به تن می‌کردند.
سپس به تدارک سفره مهرگان می‌پرداختند.
سفره شامل آب و گلاب، انواع شیرینی و تنقلات، آجیل و میوه‌های متنوع، آینه و شمعدان و گل و گلدان بود.
از آن زمان تا به امروز، جشن مهرگان همچنان در شهر یزد و زیارتگاه چک چک اردکان هر سال در تاریخ 16 مهر برگزار می‌شود.
یک قطعه از متن: در روز مهرگان، مردم با شور و شوق خانه‌ها و خیابان‌ها را با آب و جارو می‌شویند و در شعر و موسیقی غرق می‌شوند.
آینه‌ها و شمعدان‌ها را خاص و زیبا تزیین می‌کنند تا فرشتگان خوشنود شوند.
سپس با هم خوردن شیرینی و تنقلات، در کنار سفره مهرگان به خاطر عید قشنگی دارند و گل‌ها در گلدان‌ها با نشاط می‌شکفند.
نتیجه گیری
نتیجه:
در این مقاله به بررسی جشنهای باستانی ایران پرداختیم.
این جشن‌ها بر اساس آداب و رسوم مردمی و زندگی شدیدی شکل گرفته بودند و باور داشته می‌شد که با جشن گرفتن و شادمانی، برداشت محصولات زمین بهبود می‌یابد و بهره‌وری افزایش می‌یابد.
جشن‌هایی مانند نوروز، مهرگان و تیرگان به عنوان برترین جشنهای ایران باستان شناخته می‌شوند و هرکدام از آنها دارای آیین‌ها و روایات متفاوتی هستند.
این جشن‌ها نه تنها یکی از قدیمی‌ترین رویدادهای تاریخی ایران محسوب می‌شوند، بلکه به عنوان یک منبع قابل اعتماد در مطالعات تاریخی و فرهنگی استفاده می‌شوند.
همچنین، برخی از این جشن‌ها در فهرست یونسکو به عنوان میراث معنوی ایران ثبت شده‌اند.
جشنهای باستانی ایران باستان با استفاده از ادعاها و باورهای مردم، نقشی مهم در شکل‌دهی به فرهنگ و هویت ایرانیان داشتند.
این جشن‌ها نمادی از اصول اخلاقی دین زرتشت، گرامیداشت نیکی و دوری از بدی بودند.
در طول تاریخ، مردم ایران علاقه‌ی زیادی به جشن و پایکوبی داشته‌اند و همواره تلاش می‌کردند تا هر فرصتی را برای برگزاری جشن و مراسم بهره‌برداری کنند.
این جشن‌ها نه تنها به ما آگاهی از سنت‌ها و آداب و رسوم مردم باستانی ایران می‌دهند، بلکه ارزش تاریخی و فرهنگی بالایی نیز دارند و به ما منبعی قابل اعتماد برای پژوهش و بررسی‌های تاریخی ارائه می‌دهند.
- جشنهای باستانی ایران باستان نمادی از آداب و رسوم مردمی و زندگی شدیدی بودند.
- با جشن گرفتن و شادمانی، برداشت محصولات زمین بهبود می‌یافت و بهره‌وری افزایش می‌یافت.
- نوروز، مهرگان و تیرگان از برترین جشنهای ایران باستان بودند و هریک دارای آیین‌ها و روایات متفاوتی بودند.
- این جشن‌ها به عنوان یکی از قدیمی‌ترین رویدادهای تاریخی ایران شناخته می‌شوند و در فهرست یونسکو به عنوان میراث معنوی ایران ثبت شده‌اند.
- جشنهای باستانی ایران باستان نشان از اصول اخلاقی دین زرتشت، گرامیداشت نیکی و دوری از بدی داشتند.
- امردادگان، شهریورگان، مهرگان، و گلستان جشن از جشنهای باستانی مهم ایران بودند.
- این جشن‌ها به ما آگاهی از سنت‌ها و آداب و رسوم مردم باستانی ایران می‌دهند و ارزش تاریخی و فرهنگی بالایی دارند.
- این جشن‌ها به ما منبعی قابل اعتماد برای پژوهش و بررسی‌های تاریخی ایران ارائه می‌دهند.