مرخصی بدون حقوق قانون کار ✅

خلاصه مقاله

به طور کلی، قانون کار جمهوری اسلامی ایران، انواع و اقسام مرخصی رامورد پیش بینی قرار داده است که از جمله مهم ترین این مرخصی ها می توان به مرخصی استحقاقی به مدت یک ماه به ازای هر سال کار و مرخصی استعلاجی در مواقع بیماری اشاره نمود که برای رشد و خود سازی و فراغت مشمولان قانون کار و در صورت بیمار شدن، به آنها تعلق می گیرد.

در قانون کار ایران، مواردی وجود دارد که باعث می‌شود قرارداد کار به حالت تعلیق درآید.
این موارد به عنوان موارد تعلیق قرارداد کار شناخته می‌شوند و از جمله مهم‌ترین آنها، اخذ مرخصی بدون حقوق توسط مشمولان قانون کار است.
به همین دلیل، آشنایی با مفهوم مرخصی بدون حقوق و احکام مربوط به آن طبق قانون کار، ضروری است.

بنابراین، در اینجا می‌خواهیم در ادامه مقاله به موضوع مرخصی بدون حقوق براساس قوانین کاری بپردازیم و سپس احکام مربوط به مرخصی بدون حقوق را شامل مدت زمان، بازگشت به کار و سوابق کارگران را مورد بررسی قرار دهیم.

مرخصی بدون حقوق چیست

بطور کلی، قانون کار جمهوری اسلامی ایران برای مشغولان به کار انواع و اقسام مرخصی را تنظیم نموده است.
این مرخصی‌ها شامل مرخصی استحقاقی و مرخصی استعلاجی می‌شوند.
مرخصی استحقاقی به ازای هر سال کار یک ماه و مرخصی استعلاجی درصورت بیماری به کارکنان تعلق می‌گیرد.
استفاده از این مرخصی‌ها به حفظ سلامتی و رشد شخصی و ایجاد فرصتی برای استراحت مشغولان به کار کمک می‌کند.

علاوه بر تعطیلات مذکور، که عموماً همراه با پرداخت دستمزد و مزایا به کارگران یا کارمندان در طول دوره تعطیلات می‌باشند، در قانون کار تعطیلات نوع دیگری به نام تعطیلات بدون حقوق نیز وجود دارد.
همانطور که از اسمش پیداست، این نوع تعطیلات بدون پرداخت دستمزد و حقوق ماهیانه می‌باشد.
در واقع، تعطیلات بدون حقوق ممکن است به دلایل شخصی یا خانوادگی برای کارگران یا کارمندان برگزار شود تا در دوره تعطیلات بدون حقوق به تامین نیازها و خواسته‌های شخصی خود بپردازند.

مدت مرخصی بدون حقوق قانون کار

مطابق ماده 16 قانون کار، تعیین شده است که کارگرانی که بر اساس این قانون از مرخصی تحصیلی و همچنین سایر مرخصی های بدون حقوق یا حقوق استفاده می‌کنند، در طول دوره مرخصی و به مدت دو سال پرونده کاری آنها به حالت تعلیق در می‌آید.
مرخصی بدون حقوق به همراه مرخصی تحصیلی بر اساس این ماده قانونی قرار می‌گیرد.

بنابراین، فردی که تحت قانون کار قرار دارد می‌تواند برای مدت دو سال از مرخصی بدون حقوق استفاده کند.
البته باید توجه داشت که استفاده از این نوع مرخصی بدون حقوق نیازمند درخواست کارگر و توافق کارفرما است.
طبق ماده ۷۲ قانون کار، مدت و نحوه استفاده از مرخصی بدون حقوق و شرایط بازگشت به کار پس از استفاده از مرخصی، با توافق کتبی بین کارگر/کارمند و کارفرما تعیین خواهد شد.

بازگشت به کار پس از مرخصی بدون حقوق

همان‌طور که در بخش قبل اشاره شد، ترتیب و روش استفاده از مرخصی بدون حقوق و مزد در صورت برقراری توافق کتبی بین کارگر و کارفرما تعیین می‌شود.
اما ممکن است سوالی پیش بیاید که آیا پس از انتهای مدت مرخصی بدون حقوق، امکان بازگشت به کار وجود دارد یا آیا مرخصی بدون حقوق یکی از شروط پایان قرارداد کار محسوب می‌شود؟

با توجه به بند ۱۶ ماده قانون کار، استفاده از مرخصی بدون حقوق یکی از مواردی است که می‌تواند باعث تعلیق قرارداد کار شود.
از این رو، بعد از پایان مدت تعلیق قرارداد و استفاده از مرخصی بدون حقوق، امکان بازگشت به کار وجود دارد و کارگر یا کارمند حق بازگشت به کار را دارد و کارفرما نیز ملزم است او را بازپذیرش کند.

سوابق کارگر یا کارمند در مرخصی بدون حقوق

پس از بیان جزئیات مربوط به مرخصی بدون حقوق در قانون کار، لازم است تا به این سوال نیز پاسخ دهیم که آیا مدت مرخصی بدون حقوق به عنوان قسمتی از سابقه کاری شمارش می‌شود یا خیر؟ طبق مقررات حقوق کار، پاسخ این سؤال منفی است؛ به این معنا که مدت استفاده از مرخصی بدون حقوق در قانون کار به عنوان سابقه کاری محسوب نمی‌شود و تنها در صورتی که شخص مجدداً به کار بپردازد، سابقه کار خود را ادامه داده و محاسبه می‌شود.

سوالات پر تکرار

کارفرما موظف است تا زمانی که تکلیف کارگر از سوی مراجع ذیل مشخص نشده باشد، حداقل پنجاه درصد از درآمد ماهیانه کارگر را به خانواده‌اش پرداخت نماید تا نیازهای معاشی آنان برطرف شود به طوری که به عنوان معافیت موقت برای کارگر عمل کند.
توقیف یا بازداشت کارگرانی که تحت قانون کار قرار دارند، یکی از موارد تعلیق قرارداد کار محسوب می‌شود.
وقتی یک کارگر دستگیر می‌شود و در حین دادرسی کیفری، تا صدور حکم محکومیت یا آزادی، در توقیف یا بازداشت باقی می‌ماند، این امر باعث می‌شود که کارگر نتواند به کار خود ادامه دهد.
به طور معنایی، قرارداد کاری کارگر به حالت تعلیق در می‌آید.
در چنین شرایطی، باید توجه داشت که اگر کارگر توقیف یا بازداشت شود، مسئولیت پرداخت حقوق او در این دوران به عهده کارفرما نمی باشد.
در واقع، مسئولیت مالی و جبران خسارات ناشی از این توقیف یا بازداشت بر عهده فرد، مقام یا نهادی است که آن را انجام داده است و در صورت لزوم می‌توان به طریق قانونی از ایشان خسارت خواست.
همچنین، لازم به ذکر است که مدت زمان توقیف یا بازداشت کارگر به عنوان بخشی از سابقه کار او به حساب می آید.
با توجه به این واقعیت، در صورتی که کارفرما محکوم شود، توقیف کارگر بر اساس قانون کار منجر به پرداخت حقوق و مزایای کارگر، جبران خسارت‌های وی و همچنین احتساب سابقه خدمت می‌شود.
به عبارت دیگر، در صورتی که کارگر در دادگاه محکوم شود، او می‌تواند تعهد نموده که مبالغی را که قبلاً به خانواده خود پرداخت کرده است، بازپرداخت نماید؛ به عبارتی دیگر، نصف حقوق و مزایای کارگر که به صورت غیر قانونی به خانواده وی پرداخت شده است.
در بخش قبلی، بر طبق ماده 18 قانون کار، بحث شد که در صورتی که کارگر در یک حادثه خارج از شکایت کارفرما مورد توقیف یا بازداشت قرار گیرد.
با این حال، در برخی موارد، اتفاق ممکن است که کارفرما به دلیل بر هم زدن نظم و امنیت کارگاه یا انجام عملی که به عنوان جرم محسوب می‌شود، شکایت کننده کیفری بر خلاف کارگر شود.
در این صورت احتمالاً کارگر به دلیل شکایت کارفرما مورد توقیف، بازداشت و یا حتی زندانی قرار می‌گیرد.
این حقیقت در ماده 18 قانون کار تعیین شده است.
نکته مهمی که باید توجه کنید این است که از تگ‌های `` و `` در این متن استفاده شده است.

نتیجه گیری

با توجه به بررسی‌های انجام شده در این مقاله، می‌توان نتیجه گرفت که قانون کار جمهوری اسلامی ایران اقسام مختلفی از مرخصی را تنظیم کرده است.
علاوه بر مرخصی استحقاقی که به ازای هر سال کار یک ماه تعلق می‌گیرد، مرخصی استعلاجی هم برای کارکنان در صورت بیماری فراهم شده است.

استفاده مناسب از این مرخصی‌ها برای حفظ سلامت و رشد شخصی و ایجاد فرصتی برای استراحت و تجدیدنظر در کار مشغولان بسیار مهم است.

همچنین، در قانون کار تعیین شده است که کارگرانی که از مرخصی بدون حقوق استفاده می‌کنند، پرونده کاری آنها به حالت تعلیق در می‌آید و این مرخصی به همراه مرخصی تحصیلی در سابقه کاری آنها محاسبه می‌شود.

در صورت برقراری توافق کتبی بین کارگر و کارفرما، ترتیب و روش استفاده از مرخصی بدون حقوق و مزد تعیین می‌شود.

لذا، به عنوان نتیجه‌ای قاطع، قانون کار جمهوری اسلامی ایران براساس تعیینات دقیق و واضح، حقوق و تعهدات مربوط به مرخصی بدون حقوق را تنظیم نموده است و این موارد باید به دقت و در چارچوب قانون کار، اجرا شوند.