ایام برخورداری از بارداری و وضعیت حاملگی زنان و روزهای پس از آن، باعث می‌شود تا کارگران زن نتوانند از انجام کار استراحت کنند. به همین دلیل، مجوزها و حقوق کاری خاصی برای این گروه از افراد و قائل شده و تحت عنوان مرخصی برای بارداری و وضعیت حاملگی شناخته می‌شوند. این مجوزها با تاکید بر حمایت از کارگران زن، با تداخل و توجه به نیازهای آنها بهبود یافته و مدت زمان مرخصی نیز افزایش چشمگیری داشته است.

به مناسبت فوق، در این مقاله قصد داریم به بررسی این مسئله بپردازیم که چه زمانی برای زنان کارگر باردار مرخصی تعیین می‌شود و چه حمایت‌هایی درباره حقوق و دستمزد آنها در طول مدت استفاده از مرخصی بارداری قرار داده شده است.

مرخصی بارداری قانون کار

ایام بارداری زمانی است که خانم‌ها قادر به انجام کار نمی‌باشند. در این مدت، تعلیق قرارداد کار صورت می‌گیرد. این بدان معناست که تا زمان بهبود وضعیت بارداری، تعهدات قرارداد کار بین کارگر و کارفرما به تعویق می‌افتد. با رفع وضعیت تعلیق، خانم‌ها می‌توانند دوباره به کار خود ادامه دهند.

البته در قانون کار مرخصی بارداری خانم‌ها مورد توجه قرار گرفته و مواردی که ممکن است به تعلیق در آن مرتبط شوند، به طور کامل بررسی نشده‌اند. به هر حال، در برخی مواد قانونی، حمایت‌های شخصی و شغلی برای خانم‌های باردار تدبیر شده است که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.

مدت مرخصی بارداری در قانون

با تصویب قانون کار جمهوری اسلامی ایران در سال 1369، ماده 76 قانون کار به پیش بینی مرخصی بارداری برای خانم‌ها می‌پردازد. بر اساس این ماده، "مرخصی بارداری کارگران زن، جمعاً 90 روز است. حتی الامکان، 45 روز این مرخصی باید پس از وضع حمل مورد استفاده قرار گیرد. برای زایمان توأمان، 14 روز به مدت مرخصی اضافه می‌شود".

همانطور که در این مضمون ذکر شده است، طبق مقررات، مدت مرخصی بارداری خانم‌ها 90 روز است. از این کل مدت، 45 روز به عنوان مرخصی بارداری و 45 روز به عنوان مرخصی زایمان استفاده خواهد شد. با این حال، در سال‌های اخیر و با توجه به سیاست‌های حکومت در راستای حمایت از تولید فرزند و افزایش جمعیت، قوانینی دیگر نیز پذیرفته شده‌اند که بر اساس آن‌ها، مدت مرخصی بارداری برای خانم‌های کارگر تحت حمایت قانون کار افزایش یافته است.

به عنوان یک مثال، مقامات قانونگذاری در زمینه ترویج تغذیه با شیر مادر و حمایت از زنان در دوران شیردهی تصمیم‌های مهمی را اتخاذ کرده‌اند. ماده 3 قانون ترویج تغذیه با شیر مادر و حمایت از زنان در دوران شیردهی را تغییر داده و مدت مرخصی شیردهی از 4 ماه به 6 ماه افزایش داده است. همچنین، طبق تبصره 2 ماده واحده قانون اصلاح قوانین تنظیم جمعیت خانواده، با اجازه دولت، مدت مرخصی بارداری نیز از 6 ماه به 9 ماه افزایش یافته است. این مسائل به تفصیل در مقاله مرخصی زایمان تامین اجتماعی بحث شده است.

حقوق ایام مرخصی بارداری

علاوه بر اینکه در قانون کار برای خانم‌ها مدت زمانی تحت عنوان مرخصی بارداری پیش‌بینی شده است، لزوم پرداخت حقوق و مزایای کارگران زن در ایام مرخصی بارداری و تضمین بازگشت به کار پس از پایان مرخصی بارداری، موضوعات مهمی هستند که نیازمند قانونگذاری ویژه می‌باشند. به موجب تبصره ۲ ماده ۷۶ قانون کار، 'حقوق ایام مرخصی بارداری طبق مقررات تامین اجتماعی پرداخت خواهد شد' و در همین راستا، ماده ۶۷ قانون تامین اجتماعی چنین مقرر داشته است: ""

کمک باروری، معادل دو سوم حقوق بیمه شده یا حداکثر آخرین مزد است که به مدت حداکثر 12 هفته قبل و بعد از زایمان به جمات پرداخت می‌شود، بدون کسر سه روز اول. البته همانطور که اشاره شد، مبلغ کمک باروری یا حقوق زنان در دوران مرخصی بارداری، طبق قوانین جدید به شش ماه یا نه ماه افزایش پیدا کرده است.

"برخلاف نتیجه قرارداد کاری که پس از مدت زمان مرخصی بارداری خاتمه می‌یابد، باید توجه داشت که مرخصی بارداری به عنوان یکی از مواردی که قرارداد کاری معلق می‌کند و نه پایان می‌یابد، نیازمند ذکر است. زنان کارگر پس از اتمام مدت مرخصی بارداری، به کار خود بازگشت می‌کنند و کارفرما نمی‌تواند از لحاظ بازگشت زنان پس از مرخصی بارداری، ممانعت کند. "