مرخصی استعلاجی قانون کار

تأمین زندگی شایسته برای نیروی کار، اصل اساسی حقوق کار محسوب می‌شود و به همین دلیل، تلاش شده است تا علاوه بر ارتقای کیفیت مادی زندگی کارگران و کارمندان، تسهیلات و مزایای غیرمادی دیگری نیز برای آن‌ها فراهم شود.
در این راستا، انواع و اقسام مرخصی‌ها نیز برای آن‌ها در نظر گرفته شده است که در هر مورد خاص، می‌توان از آن‌ها بهره‌برداری کرد.

یکی از انواع مرخصی‌ها، مرخصی استعلاجی است.
این نوع مرخصی معمولا به کارمندانی که به دلیل بیماری کار نمی‌توانند انجام دهند، به صورت موقت تعلق می‌گیرد و نیاز به درمان و استراحت دارند.
شرایط و روش دریافت مرخصی استعلاجی در قوانین کار و قانون تامین اجتماعی برای افراد مشمول به طور مفصل ذکر شده است.
امور مربوط به مشمولان باید به درستی پیگیری شود.

راجع به این موضوع، در این مقاله به این سؤال پاسخ می‌دهیم که معنای استعلاجی در قانون کار و تامین اجتماعی چیست و چه شرایطی برای استفاده از آن وجود دارد.
در ادامه، حقوق و مزایای استعلاجی برای کارگران و نحوه درخواست و استفاده از این مرخصی را بر اساس قوانین مربوطه بررسی می‌کنیم.

مرخصی استعلاجی در قانون کار

اشخاصی که تحت قانون کار قرار دارند، امتیاز به استفاده از مزایای تعیین شده در این قانون و قانون تامین اجتماعی دارند.
بر اساس این ضوابط، نوع‌ها و اقسام مجوزهای مختلفی وجود دارند که از آن جمله می توان به مجوز زایمان، مجوز استحقاقی، مجوز تحصیلی، مجوز حج واجب، مجوز بدون حقوق و سایرین اشاره کرد.
در صورت وجود شرایط لازم، این مجوزها را می توان استفاده کرد.

اما یکی از نوع‌های مهم مرخصی در قانون کار، مرخصی استعلاجی است.
همانطور که از نامش پیداست، در برخی موارد می‌توان مرخصی استعلاجی دریافت کرد.
این نوع مرخصی برای افرادی است که بنا به دلایلی نیاز به درمان، مراقبت یا استراحت دارند.
ممکن است به دلیل بیماری‌های جسمی یا روحی و یا به دلایل دیگر، افراد نیازمند مراقبت و درمان باشند.
بنابراین، در مقابل مرخصی‌های استحقاقی که برای آن‌ها نیازمندی به دلایل موجهی مانند بیماری نیست، در مرخصی استعلاجی، فرد متقاضی باید بنا به دلایل پزشکی موجه درخواست خود را بنماید.

منافع مرخصی استعلاجی در قوانین کار و تامین اجتماعی تعریف شده است.
بر اساس ماده ۲ بند ۷ قانون تامین اجتماعی، بیماری یا وضعیت جسمانی و روحی که نیاز به خدمات درمانی دارد یا موجب ممنوعیت اشتغال به کار می‌شود، را تعریف می‌کند.
در این شرایط، افراد مشمول می‌توانند از مرخصی استعلاجی برای درمان استفاده کنند.
این مرخصی استعلاجی همچنین برای خانم‌ها شباهت‌هایی با مرخصی بارداری در قوانین کار دارد.

نکته‌ای که درباره مرخصی استعلاجی باید در نظر گرفت، این است که این مرخصی بر اساس قانون کار، می‌تواند جزء سابقه کار فرد محسوب شود و در زمان بازنشستگی کارگران تاثیرگذار است.
بنابراین، اگر سازمان تأمین اجتماعی این مرخصی را تأیید کند، فرد می‌تواند از آن استفاده کند.
در ادامه، شرایط استفاده از مرخصی استعلاجی را بررسی خواهیم کرد.

در برابر قانون تامین اجتماعی، مهم است که به یک نکته توجه کنیم.
طبق ماده ۶۲، هنگامی که فرد از مرخصی درمانی استفاده می‌کند، او می‌تواند حقوق و دستمزد خود را تا یک میزان مشخص دریافت کند.
این حقوق به آن غرامت دستمزد نیز معروف است.
برای دریافت این حقوق، شعب تامین اجتماعی باید مدارکی مانند گواهی پزشک و دفترچه درمانی را ارائه دهید.
البته برای مرخصی‌های کمتر از ۳ روز، که به دلیل بیماری‌های عادی رخ می‌دهد و فرد در بیمارستان بستری نمی‌شود، غرامت دستمزد تعلق نمی‌گیرد.

شرایط گرفتن مرخصی استعلاجی

در قسمت قبل، مطالعه ای به ویژگی ها و موارد استفاده از "مرخصی استعلاجی" در نظام تامین اجتماعی صورت گرفت.
همچنین در مقاله جداگانه ای نیز، انواع مرخصی های کارمندان دولت مورد بررسی قرار گرفت.
اما افرادی که قصد دارند از "مرخصی استعلاجی سازمان تامین اجتماعی" استفاده نمایند ممکن است به شرایط دریافت این مرخصی برای تسکین بیماری خود علاقمند باشند.

به این سؤال پاسخ داده‌شود، لازم است بگوییم که "شرایط دریافت مرخصی استعلاجی" در قانون تأمین اجتماعی، در ماده ۵۹ تعیین شده است.
بر اساس این ماده، افرادی که به معالجه یا درمان‌های توانبخشی نیاز دارند و به‌صورت موقت نمی‌توانند کار کنند، می‌توانند با تأیید سازمان تأمین اجتماعی و در صورت داشتن بیمه تأمین اجتماعی، از حقوق مرخصی استعلاجی یا غرامت دستمزد استفاده کنند.

یکی از شرایط لازم برای دریافت مرخصی استعلاجی این است که فرد بیمه‌شده در طول دوره مرخصی استعلاجی به هیچگونه شغلی مشغول نباشد و به عبارتی به عنوان کارمند درآمدی دریافت نکرده باشد.
همچنین یکی از سایر ملاحظات به‌دست آوردن یک مرخصی استعلاجی این است که فرد بیمه‌شده نباید بنا به دلایلی مانند بیکاری، بازخرید یا اخراج از شغل در تعطیلات استعلاجی‌اش باشد.

همچنین، شرایط دریافت مرخصی درمانی بر اساس ماده مذکور به این صورت است که فرد بیمار، به دلیل حادثه‌ای که ناشی از کار یا بیماری‌های حرفه‌ای است، نیازمند درمان شده باشد.
همچنین، اگر به دلیل بیماری و با توجه به تأیید پزشک خود، نیازمند استراحت مطلق یا بستری شدن باشد و در تاریخ اعلام بیماری در حال انجام کار یا مرخصی استحقاقی باشد، می‌تواند از مرخصی درمانی خود استفاده کند.

به ذکر واضح است که در صورت بیمه شدن و در صورت بروز بیماری، اگر فرد موردنظر نیاز به بستری شدن در بیمارستان نداشته باشد، ماده ۶۲ قانون تأمین اجتماعی اقتضا می‌دهد که غرامت دستمزد از روز چهارم محاسبه و پرداخت شود.
به همین خاطر، در مواقعی که مدت مرخصی درمانی کمتر از سه روز باشد، هیچ غرامتی محاسبه نمی‌گردد و تنها در صورت برقراری شرایط لازم، حقوق مرخصی درمانی پرداخت خواهد شد.

حقوق و مزایای کارگر در مرخصی استعلاجی

در بخش‌های قبل، به تنوع نوع‌های مرخصی در قانون کار، نظیر مرخصی استحقاقی، پرداخته شد و به سؤالی پاسخ داده شد که معنی مرخصی استعلاجی در قانون کار چیست و شرایط دریافت آن توضیح داده شد.
یک سؤال دیگر که درباره مرخصی استعلاجی مطرح می‌شود، آن است که وضعیت حقوق و مزایای کارگر در طول مرخصی استعلاجی چگونه است؟ به عبارت دیگر، آیا کارگر در طول مرخصی استعلاجی حقوق و مزایای خود را دریافت می‌کند یا نه؟

بخش ۶۲ از قانون تامین اجتماعی، به سؤالی درباره وضعیت حقوق و مزایای کارگران در مرخصی استعلاجی پاسخ می‌دهد.
طبق این بخش، سازمان تامین اجتماعی و با شرایطی، حقوق و مزایای کارگر در مرخصی استعلاجی را پرداخت می‌کند.
نحوه و مقدار پرداخت این حقوق و مزایا به صورت زیر است:1.
حقوق و مزایای کارگر در مرخصی استعلاجی بر اساس شرایط و مقررات تعیین شده توسط سازمان تامین اجتماعی پرداخت می‌شود.
2.
میزان هزینه مرخصی استعلاجی بر اساس درآمد کارگر محاسبه می‌شود.
3.
در صورت تأیید پزشک، حقوق و مزایای کارگر در مرخصی استعلاجی باید بطور کامل پرداخت شود.
4.
درصورت عدم پرداخت درست و به‌موقع، کارگر میتواند اعتراض خود را اعلام کند و از خدمات حقوقی استفاده کند.
توصیه می‌شود برای جزئیات بیشتر درباره مواردی همچون کارگران غیر مستقل، مقررات تعیین حد پرداخت و سقف مرخصی استعلاجی، با سازمان تامین اجتماعی مراجعه کنید.

با توجه به حالت بیمه، اگر شخص بیمه‌شده دارای همسر، فرزند یا پدر و مادری تحت تکفل خود باشد، سه چهارم آخرین مزد یا حقوق روزانه خود را دریافت خواهد کرد.

در صورتی که فرد بیمه‌شده فاقد همسر، فرزند یا پدر و مادر تحت تکفل باشد، می‌تواند معادل دو سوم آخرین مزد یا حقوق روزانه خود را دریافت نماید.
این مبلغ برای او پرداخت می‌شود.

در شرایطی که فرد بیمه شده و بی واسطه است و نیاز به بستری شدن در تسهیلات درمانی دارد، سازمان خدمات درمانی میزانی معادل یک دوم آخرین حقوق یا دستمزد روزانه او را پرداخت می کند.
این پرداخت توسط سازمان انجام می شود و هزینه های درمانی شامل آن می شوند.

در صورتی که شخص بیمه شده با بیماری مواجه شود ولی نیاز به بستری شدن در بیمارستان نداشته باشد، بر اساس ماده ۶۲ قانون تامین اجتماعی، متخلف به پرداخت غرامت دستمزد محاسبه شده از روز چهارم مواجهه با بیماری مجبور خواهد شد.
در نتیجه، در این شرایط، در صورت کوتاه‌تر بودن مرخصی استعلاجی از سه روز، حقوق و مزایای کارگر در طی این مدت پرداخت نخواهد شد و فقط بعد از آنکه شرایط لازم فراهم شود، حقوق مرخصی استعلاجی پرداخت خواهد شد.

لازم به ذکر است که براساس ماده 74 قانون کار، اگر مرخصی استعلاجی با تأیید سازمان تأمین اجتماعی تأیید شود، زمان این مرخصی برای کارگران و کارمندان تحت پوشش قانون کار، به عنوان بخشی از تجربیات کاری و بازنشستگی آن‌ها محسوب می‌شود.

نحوه گرفتن مرخصی استعلاجی

در بخش‌های قبل، توضیحاتی درباره مفهوم و شرایط گرفتن "مرخصی استعلاجی" ارائه شد.
اما هنگام بروز بیماری، برخی افراد ممکن است این سوال را مطرح کنند: "روش دریافت مرخصی استعلاجی چگونه است؟" به ویژه، درباره "مرخصی استعلاجی کمتر از سه روز"، سوالی پیش می‌آید که: "روش دریافت مرخصی استعلاجی در این حالت چگونه است؟"

اولین نکته ای که درباره روش های گرفتن مرخصی برای استعلاج باید به آن اشاره کنیم، این است که مرخصی استعلاجی نظیر مرخصی تحصیلی یا مرخصی حج واجب، زمان مشخصی ندارد.
به دلیل اینکه مدت بیماری فرد متفاوت است، هیچ مدت زمان مشخصی برای استفاده از مرخصی استعلاجی وجود ندارد.
در نتیجه، افرادی که به بیماری مبتلا شده اند و قصد دارند درمان مربوطه را انجام دهند، می توانند درخواست مرخصی خود را به کارفرما ارائه دهند.

موضوع مهمی که درباره‌ی "رعایت نحوه گرفتن مرخصی استعلاجی" باید دقت شود، این است که فرد متقاضی بتواند از حقوق مرخصی استعلاجی و در صورت لزوم، غرامت دستمزد استفاده کند.
به همین دلیل، بعد از دریافت مرخصی استعلاجی، فرد متقاضی باید مدارک و اسناد مربوط به بیماری خود را به شعبه تامین اجتماعی ارائه دهد تا بتواند از غرامت دستمزد در زمان بیماری استفاده نماید.
همچنین، مدت بیماری نیز باید به عنوان بخشی از سابقه‌ی لازم برای بازنشستگی تامین اجتماعی در نظر گرفته شود.
مدارک لازم شامل دفترچه بیمه و گواهی پزشکی می‌باشند.