مجازات و اقدامات تامینی نوجوانان بین 15 تا 18 سال

قانون گذار در رعایت نکات و مسائل مختلف به منظور اعمال مجازات‌های مختلف، اهمیت بسیاری قائل است.
این مجازات‌ها همچنین به منظور جبران خسارت‌ها و ضررهای متعدد قربانیان و همچنین با هدف اصلاح مجرمان و آرامش جامعه تعیین می‌شوند.
با این حال، در مواقعی تعیین مجازات بسیار دشوار است، به ویژه زمانی که جانشین تقصیر، نوجوانی در سن 15 تا 18 سال باشد.
زیرا مجازات‌هایی مانند حبس می‌توانند تأثیرات منفی زیادی روی شخصیت و تحولات بزرگسالی چنین فردی بگذارند.

از این رو، قانونگذار به منظور مقابله با جرائم اطفال و نوجوانان، تدابیری متنوع و جهت‌دهی‌های تربیتی و تامینی را در نظر گرفته است.
باید توجه کرد که نوع اقدامات تامینی و تربیتی که برای مجازات نوجوانان در بازه سنی ۱۵ تا ۱۸ سال در نظر گرفته می‌شود، کاملاً متناسب با نوع جرم ارتکابی و طیف ضرر و زیانی است که بر اثر ارتکاب جرم ایجاد می‌شود.

در این مقاله قصد داریم به بحث درباره "مجازات و اقدامات تامینی نوجوانان در رده سنی 15 تا 18 سال" بپردازیم.
همچنین به بیان مسئولیت کیفری فرد زیر 18 سال می‌پردازیم.
در ادامه به بررسی "مجازات چاقوزنی کودکان زیر 18 سال"، "مجازات شراب‌خواری افراد زیر سن قانونی" و "مجازات کودکان کمتر از 15 سال" خواهیم پرداخت.

مجازات و اقدامات تامینی نوجوانان بین 15 تا 18 سال

برای بررسی وضعیت تامینی نوجوانان در بازه سنی 15 تا 18 سال، می‌توان به ماده ۸۸ و ۹۱ قانون مجازات اسلامی جدید مراجعه کرد.
این قانون در سال ۱۳۹۲ تصویب شده و در سال ۱۳۹۹ برخی تغییرات را تجربه کرده است، که منجر به کاهش مجازات حبس تعزیری شده است.
بر اساس این قوانین، مجازات‌ها و اقدامات تامینی برای نوجوانان در بازه سنی ۱۵ تا ۱۸ سال، در جرایم تعزیری و جرایمی که باعث حد و قصاص می‌شوند، به شرح زیر است:

نگهداری در کانون اصلاح و تربیت نوجوانان، به مدت دو تا پنج سال:

در صورت ارتکاب جرایم سنگین در دسته‌بندی مجازات‌های تعزیری درجه یک تا سه، به این معنی است که جرایمی که بر اساس ماده ۱۹ قانون مجازات محکوم به حبس بیش از ۲۵ سال، حبس بیش از ۱۵ تا ۲۵ سال یا حبس بیش از ۱۰ تا ۱۵ سال باشند، به علاوه جریمه نقدی بیش از ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون ریال یا جریمه نقدی بیش از ۱ میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال تا ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون ریال، و همچنین جریمه نقدی بیش از ۱ میلیارد ریال تا ۱ میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال دارند.

یک تا سه سال، نگهداری در کانون اصلاح و تربیت نوجوانان:

در قوانین جرم موجب مجازات های تعزیری درجه چهار، به عبارت دیگر جرایمی که طبق مقررات قانون مجازات، حبس بیش از ۵ تا ۱۰ سال و جزای نقدی بین ۵۰۰ میلیون تا ۱ میلیارد ریال دارند، مشمول می‌شوند.

مدت زمانی که فرد برای تربیت و اصلاح نوجوانان در کانون مربوطه نگهداری می‌شود، بین سه ماه تا یک سال است.
در صورت عدم ارائه خدمات تربیتی و اصلاحی، شخص می‌تواند به دو روش دیگر مجازات شود؛ اولاً پرداخت جریمه نقدی از ۱۵ میلیون ریال تا ۶۵ ریال، و یا انجام خدمات عمومی رایگان به مدت ۱۸۰ تا ۷۲۰ ساعت.

در جرایمی که مستوجب مجازات های تعزیری درجه پنج هستند، به معنای جرایمی که بر اساس ماده 19 قانون مجازات، مجازات حبس بیش از دو تا پنج سال و جزای نقدی بیش از دویست و چهل میلیون ریال تا پانصد میلیون ریال دارند، قوانین سختگیرانه اعمال می شود.

٭ ارائه خدمات عمومی به صورت کاملا رایگان به مدت 60 تا 180 ساعت و یا پرداخت جریمه نقدی با مبلغ بین 3 تا 25 میلیون ریال:

با توجه به ماده 19 قانون مجازات، وقوع بعضی جرایم ممکن است منجر به محکومیت به حبس تعزیری با مدت بیش از 6 ماه تا 2 سال و پرداخت جریمه نقدی بین 60 تا 240 میلیون ریال شود.
این نوع جرایم به عنوان جرایم مستوجب تعزیرات درجه شش محسوب می‌شوند.

مبلغی تا سه میلیون ریال به عنوان جریمه نقدی برای پرداخت محکوم شده است.

در جرایمی که موجب مجازات های تعزیری درجه هفت و هشت می‌شوند، یعنی جرایمی که بر اساس ماده ۱۹ قانون مجازات، حبس از نود و یک روز تا شش ماه یا حبس تا سه ماه و جزای نقدی بیش از سی میلیون ریال تا شصت میلیون ریال یا جزای نقدی تا ۳۰ میلیون ریال دارند.

در بخش ارائه خدمات عمومی، ساعت کار حداکثر در یک روز به 4 ساعت محدود است.
با این حال، قاضی در برخی موارد، مجاز است تصمیم بگیرد که در بجای صدور فرمان برای نگهداری از نوجوان در کانون اصلاح و تربیت، فرمانی را بدهد تا نوجوان در خانه بماند ولی برای مدت زمان مشخصی، در آخر هفته به کانون اصلاح و تربیت مراجعه کند.

با توجه به ماده ۹۱ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، در برخی از جرائم مانند قتل عمد یا مصرف مشروبات الکلی، تنها در صورتی که فرد مرتکب از جمله نوجوانان باشد، مجازات اعمال قصاص نخواهد شد و یا حتی حد مجازات در نسبت به او اجرا نخواهد شد.
در آن صورت، برای اثبات میزان فهم و آگاهی فرد متهم، قاضی می‌تواند از طریق استعلام از پزشکی قانونی یا روش‌های دیگر، تحقیقاتی انجام دهد.
اگر نوجوانی به شرط سن ۱۵ تا ۱۸ سال، بتواند ماهیت جرمی که انجام داده است را درک نکرده باشد، یا شبهه‌ای در حد کافی از لحاظ عقلی و رشد وجود داشته باشد، از اجرای مجازات عقیمی خارج می‌شود.

مسئولیت کیفری افراد زیر 18 سال

پس از تبیین درباره اقدامات تامینی تربیتی و مجازات‌های نوجوانان در رده سنی 15 تا 18 سال، همگی مطابق با قوانین کشور، در صورت ارتکاب جرم‌های مشمول مجازات‌های تعزیری و حد و قصاص، در این قسمت از مقاله قصد داریم درباره مسئولیت کیفری افراد زیر 18 سال صحبت کنیم.
مسئولیت کیفری به معنای این است که شخص در اعمال خود مسئول است و در صورت ارتکاب جرم باید مجازات خود را پذیرا باشد.

در بررسی مسئولیت کیفری افراد زیر ۱۸ سال، ابتدا باید به تقسیم کودکان و نوجوانان به چهار گروه مختلف پرداخته شود.
این گروه‌ها شامل کودکان زیر ۹ سال، کودکان ۹ تا ۱۲ سال، کودکان ۱۲ تا ۱۵ سال و نوجوانان ۱۵ تا ۱۸ سال می‌شوند.
سپس قوانین ۹۱ و ۸۸ و ۸۹ قانون مجازات اسلامی را مطالعه کنیم که پس از تصویب کنوانسیون حقوق کودک در مجلس، تصویب شده‌اند.
در ادامه، باید با توجه به جرم مورد بررسی، آیا مستوجب تعزیر است یا مستوجب حد و قصاص.

ماده ۹۱ قانون مجازات اسلامی، شرایط و ضوابطی را برای محکومیت افراد بالغ کمتر از هجده سال در جرایمی که موجب حد یا قصاص می‌شوند تعیین می‌کند.
این قانون مقرر می‌کند که در صورتی که این افراد ناشناخته‌ای به ماهیت جرم انجام شده و یا حرمت آن را درک نکنند و یا در رشد و کمال عقل آنان، شبهه وجود داشته باشد، بر اساس سن آن‌ها به مجازات‌های پیش‌بینی شده در این فصل محکوم می‌شوند.
در صورت نیاز، دادگاه می‌تواند برای تشخیص رشد و کمال عقل، نظر پزشکی قانونی رااستعلام کرده و یا از هر طریق دیگری که ملایمت آن را پیدا کند، استفاده کند.

صدر ماده ۸۸ و ۸۹ قانون مجازات، بر اساس آنکه جرمانگاران که تحت پوشش سنی ۱۵ سال تا پایان سن شمسی هستند، موظف به اجرای تصمیمات مندرج در ماده ۸۸ هستند.
همچنین، تحت پوشش سنی ۱۵ تا ۱۸ سال تمام شمسی، مجازات‌های ارائه شده در ماده ۸۹ باید اجرا گردد.
به طور کلی، مسئولیت کیفری افراد زیر ۱۸ سال به شرح زیر است: ماده ۸۸: درباره اطفال و نوجوانانی که مرتکب جرایم تعزیری شده‌اند و سن آن‌ها در زمان ارتکاب، نه تا پانزده سال تمام شمسی است، حسب مورد، دادگاه یکی از تصمیمات مندرج در این ماده را اعمال می‌کند.
ماده ۸۹: درباره نوجوانانی که مرتکب جرم تعزیری شده‌اند و سن آن‌ها در زمان ارتکاب، بین پانزده تا هجده سال تمام شمسی است، مجازات‌های مندرج در این ماده اعمال می‌گردند.
بنابراین، بر اساس این قوانین، مسئولیت کیفری افراد زیر ۱۸ سال به شکل زیر است:

کودکان زیر نه سال بر اساس قوانین جرم و جنایت، در هر صورتی، مسئولیت کیفری ندارند.
اما در صورت وقوع خسارت مالی یا زیان به دیگران، ضرورت جبران آن وجود دارد.
پس از بروز چنین خسارت‌هایی، شخص مسئول موظف است این ضررها را جبران نماید.

کودکان در بازه سنی 9 تا 12 سال، نیاز به توجه و مراقبت ویژه دارند.
در این مرحله از رشد، کودکان به طور فعال در فرایند یادگیری و توسعه شخصی خود شرکت می‌کنند.
آنها در این سن نیاز به آموزش‌های آمادگی برای زندگی دارند تا بتوانند مسئولیت‌ها و وظایف ساده را درک کرده و به طور مستقل با آنها برخورد کنند.
کودکان در این بازه سنی قادر به درک و استفاده از مفاهیم پیچیده‌تر می‌شوند.
آنها در فرایند یادگیری خود، نیاز به تحمل مسئولیت دارند و بایستی مورد تشویق و تحسین قرار گیرند.
همچنین، نیاز به حمایت و الگویی را در حل مشکلات خود دارند تا بتوانند مهارت‌های ارزشمندی را در زندگی بخود پرورش دهند.
با توجه به این فعالیت‌ها و نیازهای کودکان میانسال، اجرای اقدامات تامینی خفیف درباره آنها الزامی است.
این اقدامات می‌تواند شامل تعلیم و تربیت مناسب، فراهم‌آوری محیط‌های امن و حمایتی، تشویق به خود مدیریتی و همچنین ارائه فرصت‌های یادگیری و بازی مناسب باشد.
با اهمیت دانستن کودکان و نیازهای رشدی آنها، می‌توان به آنها کمک کرد تا به شکلی سالم و متعادل به بزرگسالی پیش رود.

کودکان دوازده تا پانزده سال، حتی در صورت رسیدن به سن بلوغ، در جرایم جدی همچنان مسئولیت قانونی ندارند.
اما در مواردی که جزئی از عملکرد حد و قصاص قضایی است، برای آنها تدابیر احتیاطی کمتری نیز اتخاذ می‌شود.
این تدابیر شامل اخذ تعهد نوشتاری یا نگهداری‌شان در مراکز اصلاح و تربیت می‌شود.

اقدامات کیفری نوجوانان در رده سنی 15 تا 18 سال بستگی به نوع جرم و جرمانی‌های متعدد دارد.
براساس قسمت‌های 89 و 91 قانون مجازات، در صورت ارتکاب جرایم تعزیری، مسئولیت آنها از لحاظ حقوقی روی نمی‌آورد.
در این موارد، تنها تحت تأثیر اقدامات اصلاحی و جرمانی ملایم قرار می‌گیرند.
این جرمانی‌ها می‌تواند شامل جریمه‌های مالی و سایر تحدیدکننده‌ها باشد.
اما در صورت ارتکاب جرایم جدی و مستوجب قصاص، مسئولیت قانونی به این نوجوانان تعلق می‌گیرد.
البته، در شرایطی که عدم رشد و درک آن‌ها نسبت به جنبه‌های جرم و ناپاکی آن اثبات شود، ممکن است از ماده 91 استثنا بشود.

مجازات چاقو کشی کودکان زیر 18 سال

با توجه به استفاده برخی از کودکان زیر 18 سال از چاقو، یک سوال مطرح می‌شود که مجازات استفاده کودکان زیر 18 سال از چاقو چیست؟ پاسخ به این سؤال متفاوت بوده و بسته به شرایط مختلف، ممکن است شامل ضرب و جرح عمدی با چاقو، ایجاد وحشت و تهدید با استفاده از چاقو و یا اخاذی و زورگیری با این وسیله باشد.

برای توضیح درباره مجازات کودکان زیر 18 سالی که چاقو را به طور جدی استفاده می‌کنند، مانند ضرب و جرح هدفمند، تهدید یا ارتکاب جنایت با استفاده از چاقو، باید ابتدا درباره مجازات‌های این اعمال صحبت کنیم.
سپس قوانین مجازات مربوطه را بر اساس سه گروه سنی (تا 9 سال، 9 تا 15 سال و 15 تا 18 سال) با استفاده از مواد 146 تا 148 قانون جرم‌بازرسی و مواد 88، 89 و 91 قانون جرم‌بازرسی را بررسی و تشریح خواهیم کرد.

در صورتی که کودک کمتر از 9 سال داشته باشد، هیچ گونه مجازاتی برای او در نظر گرفته نمی‌شود.

با توجه به سن بین 9 تا 12 سال کودک، او معاف از مجازات می‌باشد.
در این صورت، ماده ۸۸ قانون مجازات به وسیلهٔ قاضی می‌تواند اقداماتی اصلاحی مانند نصیحت کردن به کودک یا گرفتن تعهد از والدین برای کوشش در تربیت و اصلاح کودک، را اعمال نماید.

در شرایطی که یک فرزند با سن بین 12 تا 15 سال دچار جنحه‌ای شود، قانوناً مجازات جسدی با استفاده از چاقو یا هر اسلحه دیگری برای او لازم نیست.
با این حال، اگر شخصاً عمداً به کودک ضربه وارد کند یا از چاقو به طور قصدی استفاده کند، بر اساس قانون جزای قصاص، مجازاتی باید اعمال شود.
در اینصورت، شخص تابع قانون از طریق تبصره 1 ماده 88 مکلف به اخطار و هشدار دادن به کودک است و از وی می‌خواهد که تعهد کتبی ارائه دهد، و یا در صورت تشخیص قاضی، برای مدتی بین سه ماه تا یک سال در یک مرکز تربیت و تأدیب نگهداری شود.

در صورتی که فردی در بازه سنی 15 تا 18 ساله با چاقو به طور عمدی دیگری را زخمی کند، و اگر قابلیت تفکر و آگاهی او نسبت به جرمی که ارتکاب کرده است، به طور قاطع ثابت گردد، مجازات به او تعلق خواهد گرفت و در غیر اینصورت، مجازات انتقام جویی نسبت به او اجرا نمی‌شود.
همچنین، اگر نوجوان در این بازه سنی فقط به طور تهاجمی از چاقو استفاده کند، مجازات‌های اصلاحی از قبیل جریمه مالی یا انجام خدمات عمومی رایگان، به عنوان مجازات، برای او تعیین خواهد شد.

مجازات شرب خمر برای افراد زیر سن قانونی

پس از بررسی تاثیر مجازات چاقوزنی بر افراد زیر 18 سال، در این قسمت از مقاله، قصد داریم روش اجرای مجازات شرب خمر که به میزان 80 ضربه شلاق محدود است را در مورد اشخاصی که زیر سن قانونی هستند، مورد بررسی قرار دهیم.
همانند بخش‌های قبلی مقاله، در این بخش نیز کودکان را بر اساس گروه‌های سنی مختلف تقسیم می‌کنیم، به عنوان مثال کودکان تا 9 سال، کودکان 9 تا 12 سال، کودکان 9 تا 15 سال و کودکان 15 تا 18 سال، و درباره اعمال مجازات با مراعات مواد 88 و 89 و 91 قانون مجازات توضیح خواهیم داد.

کودکان زیر نه سال، از تحمل هرگونه مجازات محروم هستند.

کودکان بین 9 تا 12 سال، طبق ماده 88 از قانون مجازات اسلامی، مستثنا از مجازات هستند و به جای آن، برخی اقدامات تربیتی اعمال می‌شود.
این اقدامات می‌تواند شامل نصحیت و راهنمایی توسط قاضی باشد.

گروه سنی 12 تا 15 سال به عنوان دسته‌ای جوانان، مطابق با تبصره ۱ ماده ۸۸ قانون مجازات اسلامی، ممکن است متوجه خطراتی شوند که احتمالاً می‌توانند به ارتکاب جرم منجر شوند.
در این صورت، اقداماتی مانند اخطار، تذکر و حتی درخواست تعهد کتبی به جهت جلوگیری از تکرار جرم انجام خواهد شد.
به‌علاوه، اگر جرم انجام شده جدی باشد، ممکن است به مدت سه ماه تا یک سال در مراکز اصلاح و تربیت نگهداری شوند.

کودکان در رده سنی 15 تا 18 ساله، بدون توجه به جنسیت، ممکن است مطابق با ماده ۸۸ قانون مجازات و ماده ۹۱ این قانون، مورد مجازات قرار گیرند، به جز آنکه در صورتی که قاضی متوجه شود کودک متهم، با ماهیت خلاف شرع بودن مصرف الکل یا حرام بودن آن، آگاه نبوده است یا میزان بالقوه ذهنی آن به تکامل نرسیده است.

مجازات کودکان کمتر از 15 سال

برای بررسی مجازات کودکان زیر 15 سال، بایستی به ماده 88 قانون مجازات توجه و بین جرایم تعزیری و جرایم دارای مجازات قصاص یا حد، تفکیک صورت پذیرد.
همچنین، منطبق بر بازدهی سنی، کودکان را به سه بازه سنی مختلف تقسیم کرده و آن ها را به عنوان کودکان زیر 9 سال، کودکان 9 تا 12 سال و کودکان 12 تا 15 سال دسته بندی کنیم.

قانونگذار، کودکان زیر 9 سال را نه در جرایم تعزیری و نه در جرایم مستوجب حد یا قصاص، مانند شراب خوردن یا جرم قتل عمد، مسئول نمی‌داند و تحت هیچ عنوانی مجازات نخواهند شد.