ماده ۲۳ قانون چک

چک، یک سند تجاری مهم برای جایگزینی نقدینگی مالی است که در هر نوع تراکنش تجاری و غیرتجاری قابل استفاده است.
در این سناریو، گیرنده چک، با اعتماد به صحت و معتبر بودن آن و با امید به دریافت وجه مقرر در زمان تعیین شده توسط صادرکننده، آن را به عنوان جایگزین وجه نقد می‌پذیرد.
به همین دلیل، عدم رسیدگی و وصول نشدن چک می‌تواند برای دارنده آن با مشکلات اقتصادی زیادی همراه باشد.

با توجه به زمان زیادی که برای رسیدگی به چک‌های بدون موجودی در حساب و صدور گواهی عدم پرداخت آنها صرف می‌شود، قانونگذار تصمیم گرفته است تا تغییری در فرآیند مطالبه وجه چک‌های خالی بدون موجودی ایجاد کند.
بر اساس این تصمیم، ماده 23 قانون چک به عنوان قسمتی از قراردادها در نظر گرفته شده است.
این اقدام منجر به بهبود فرآیند رسیدگی به چک‌های بی‌وجهی شده و صدور گواهی عدم پرداخت می‌شود.

بنابراین در این مقاله، پس از ارائه متن ماده 23 قانون چک جدید، تشریح و تفسیر آن خواهیم داشت و نکات حقوقی مهم آن را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
علاقه‌مندان به کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه می‌توانند ادامه مطلب را پیگیری کنند.

متن ماده 23 قانون چک

ماده ۲۳ قانون چک با اصلاحی در تاریخ ۱۳۹۷/۸/۱۳، تغییراتی در روش مطالبه وجه برخی از چک‌ها که درباره آن‌ها گواهی عدم پرداخت صادر شده است، به وجود آورده است.
این تغییرات باعث افزایش سرعت پرونده‌های مربوط به این موارد می‌شود.
متن ماده ۲۳ قانون چک با اصلاحی در تاریخ ۱۳۹۷/۸/۱۳ به شرح زیر است:ماده ۲۳: معتبر بودن یک چک تنها تا هنگامی که گواهی عدم پرداخت بر روی آن صادر نشده باشد و تا زمانی که اعلام پرداخت آن صورت نگیرد، وابسته به صورت حقیقی و معتبر پرداخت کننده چک و وابسته به فرآهم کنندگان، تسلیم کنندگان و دریافت کنندگان چک است.
هر چک که بارها به عنوان پول جریمه و تنبیه، به عنوان تضمین و یا به هر عنوان دیگری بکار برود قابل اوراق شدن نیست، مگر این‌که به عنوان جز قرارداد یا دیگر تعهدات قرار گرفته باشد.
تبصره: در صورتی که چک به عنوان مجازات برای پرداخت بدهی صادر شود یا از طریق بانک‌ها و موسسات مالی صادر گردد، ذکر مقصود در این ماده جایگزین مقصود است.
تبصره: در صورتی که چک توسط وکیل، مشاور یا وکالت‌خانه به عنوان صید دستگاه قضایی صادر شود، پس از صدور حکم پرداخت رسمی، آن چک و مکاتبات مربوطه به دادگاه مرجع جهت بررسی جزئیات مطالبه وجه تحویل داده می‌شود.

با توجه به اینکه قسمتی از قانون صدور چک در ماده 23 قرار دارد، برای علاقه‌مندان به کسب اطلاعات بیشتر، توصیه می‌شود مقاله‌ای در مورد قانون چک را حتماً مطالعه کنند.

شرح و تفسیر ماده ۲۳ قانون چک جدید

در مورد تفسیر و توضیح ماده 23 قانون چک جدید، باید بگوییم که اگر فردی چک‌هایی با شرایط مقرر در ماده 23 را در اختیار داشته باشد و قادر به وصول وجه موجود در چک در زمان مقرر نشود به دلیل خالی بودن حساب یا کمبود موجودی حساب، می‌تواند فقط با دریافت گواهی عدم پرداخت، تقاضای صدور اجراییه و دریافت تمام یا برخی از مبلغ چک و هزینه وکالت را از دادگاه صالح داشته باشد.

همانطور که در شرح و تفسیر ماده 23 قانون جدید چک آمده است، امکان اعمال شرایط فعلاً فقط وقتی وجود دارد که چک، مشروط به تأمین برخی شرایط باشد.
بنابراین، در ادامه، شرایط قانونگذار برای دریافت اجرای مد نظر بر چک، با دریافت گواهی عدم پرداخت را بررسی می‌کنیم.

متن چک، باید حاوی عبارتی باشد که برای تضمین معامله یا انجام کارهای دیگر استفاده می‌شود.

متن "چک" در برگیرنده عبارتی است که نشان می‌دهد وصول وجه با استفاده از چک، بدون نیاز به برآوردن شرطی، امکان‌پذیر است.

گواهی عدم پرداخت، بدلیل مواردی که در ماده 14 قانون جدید چک ذکر شده است، تا به حال صادر نشده است.
این موارد شامل دستوری است که صادر کننده به بانک می‌دهد تا به دلیل یک چک مفقود، سرقت، جعل یا تحصیل آن توسط دارنده فعلی به واسطه کلاهبرداری، خیانت در امانت یا جرایم دیگری که به صدور دستور عدم پرداخت چک منجر می‌شوند، مبلغ چک را به دارنده نپردازد.

توجه شود که تفسیر ماده 23 قانون چک بر اساس شرح زیر است: اگر یک چک به شرایط مربوط برآورده شده و اجرایی شده باشد و اجراییه به صادرکننده نیز ابلاغ شده باشد، صادرکننده فقط ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ مهلت دارد تا؛

با استفاده از تگ های HTML مانند و ، متن زیر را کاملاً متفاوت در زبان فارسی بازنویسی می کنم:قبض خود را پرداخت نماید یا برای تسویه آن برنامه ای ارائه کند که نیاز به تایید طرف مقابل نیز دارد یا منابع مالی معرفی نماید تا با استفاده از آن، اجرای دستورالعمل امکان پذیر گردد.
در غیر اینصورت، بر اساس درخواست کننده، اجرای دادخواست، توقیف دارایی ها یا صدور حکم جلب در برابر او انجام خواهد شد.

نکات حقوقی ماده 23 قانون چک

بعد از تحلیل و تفسیر توضیحات و تفسیر ماده 23 قانون جدید چک، نکات حقوقی مربوط به این ماده در قانون چک، مورد بررسی قرار می‌گیرند و در این بخش از مقاله به همراه توضیح مختصر مطرح خواهند شد.
در اینجا مفاهیم حقوقی ماده 23 قانون چک را بررسی خواهیم کرد:

یکی از جنبه‌های حقوقی مورد توجه در قانون چک، ماده ۲۳، مربوط به صدور اجراییه است که تنها در مورد مبلغ چک، کسری مبلغ چک و حق الوکاله وکیل (با رعایت تعرفه‌های قانونی) قابل اجرا است.
با توجه به ذکر صریح این دو مورد در متن ماده ۲۳، محاسبه تاخیر تادیه چک یا هزینه‌های دادرسی در این حوزه جایگاهی ندارند و فرد می‌تواند با اقدامات قانونی جداگانه، درخواست صدور حکم مربوط به این مسائل را داشته باشد.

در قانون جدید چک، ماده 23 دارای برخی نکات حقوقی مهم است.
بر اساس این ماده، در صورتی که چک صیاد یا چک های قدیمی که شرایط مقرر در ماده 23 قانون چک را دارا می باشند، اجراییه صادر شود و در همان زمان، صادر کننده یا نمایندگان قانونی وام گیرنده به دلیل بروز مصادیق تعیین شده در ماده 14 قانون جدید چک، که به معنی "شرطی بودن چک یا تضمین بودن آن، یا تحصیل چک از طریق کلاهبرداری یا خیانت در امانت یا جرائم دیگر" است، می توانند درخواست دعوا کنند، اما عملیات اجرایی تحت عنوان اجراییه متوقف نخواهد شد، مگر در موارد استثناهایی که قانون گذار در نظر گرفته است.

موارد استثنای مد نظر قانونگذار که با صدور اجراییه‌ای بر اثر ماده ۲۳ قانون چک، باعث توقف عملیات اجرایی می‌شود، شامل شرایطی است که مرجع صالح قویاً اظهار می‌کند که اجرای عملیات اجرایی درباره چک قدیمی یا چک صیاد، زیان جبران‌ناپذیری خواهد داشت.
در این شرایط، دستور توقف عملیات اجرایی صادر می‌گردد.