ماده 134 قانون مجازات اسلامی

تقسیم بندی مجازات‌ها در حقوق ایران به چهار دسته مختلف انجام می‌شود: حدود، قصاص، دیات و تعزیرات.
جرائم تعزیری دسته‌ای از ممنوعیت‌های شرعی هستند که در شریعت تعیین مجازات برای آنها انجام نشده است، اما قانونگذار اقدام به تعیین آنها به عنوان جرم کرده و برای آن‌ها مجازات تعیین کرده است.

بسیاری از جرائم تعزیری در شرایط مختلف رخ می‌دهند.
یکی از اقسام این جرائم، زمانی است که چندین جرم تعزیری به صورت همزمان و بدون رسیدگی مراجع قضایی اتفاق می‌افتد.
در این حالت‌ها، قاضی محاکم مکلف است براساس قوانین مجازات اسلامی، به خصوص ماده ۱۳۴، تصمیمات قضایی موردنیاز را اتخاذ کند.

در ادامه این مقاله، قصد داریم درباره‌ی ماده ۱۳۴ از قانون مجازات اسلامی صحبت کنیم.
ابتدا، متن کامل این ماده را بیان خواهیم کرد.
در ادامه، تفسیر و شرحی از مفهوم این ماده را ارائه خواهیم داد و در پایان، ملاحظات حقوقی مربوط به این ماده را توضیح خواهیم داد.
برای اطلاعات بیشتر، با ما همراه باشید.

متن ماده 134 قانون مجازات اسلامی

مطابق قانون مجازات اسلامی، موجودیتی به نام تعزیر وجود دارد که در آن عنوان حد، قصاص یا دیه ندارد و برای تجربه محرومیت در صورت ارتکاب محرمات شرعی یا نقض قوانین دولتی بر اساس قانون مجازات اعمال می‌شود.
اجرا، میزان، کیفیت و سایر مقررات مربوط به تخفیف، تعلیق، سقوط و سایر احکام تعزیر توسط قانون تعیین می‌شود.

مفاد مختلفی در قانون مجازات اسلامی وجود دارد که به تشریح احکام، شرایط و مجازات جرایم تعزیری اختصاص دیده شده‌اند.
یکی از مواد این قانون، ماده ۱۳۴ است.
در این ماده، مجازات جرایم تعزیری در صورت تکرار جرم بیان شده و دادگاه موظف به اجرای این مجازات می‌باشد.
متن کامل ماده ۱۳۴ قانون مجازات اسلامی به شرح زیر است:"در صورت تکرار جرایم تعزیری، مجازات به شرح زیر تعیین و اجرا می‌شود:"توجه: در متن فوق از تگ‌های HTML مانند و استفاده نشده است.

الف- هرگاه اعمال مختلفی مورد تحت بررسی قرار نگیرد، تنها یک تنبیه تعیین می‌شود و در این حالت، دادگاه می‌تواند طبق ضوابط مربوطه که برای تعدد اعمال مختلف ذکر شده، تنبیه را تشدید کند.

به طور کلی، همه جرایم مختلف دارای حداقل و حداکثر مجازات قانونی هستند.
اما در صورتی که تعداد جرایم کمتر از سه باشد، مجازات حداقلی هر جرم باید بیشتر از میانگین حداقل و حداکثر مجازات قانونی مقرر شده باشد.
در نتیجه، اگرچه قانون می‌تواند مجازات بیشتری نیز تعیین کند، اما حداقل مجازات حتما بیشتر از این میانگین باید باشد.

با توجه به ارتکاب هر یک از جرایم، اگر تعداد جرائم بیشتر از سه باشد، مجازات هر یک از آنها برابر با حداکثر مجازات قانونی آن جرم است.
در این صورت، دادگاه می‌تواند مجازات هر یک از این جرایم را تا حداکثر یک چهارم مجازات قانونی مقرر شده بیشتر کند.

تعداد جرائم درجه هفت و درجه هشت بسته به هر حالت، طبق قوانین مربوطه، به صورت جداگانه تحت پیگرد قرار می‌گیرند.
هرچند، تجمع جرایم درجه هفت و درجه هشت با جرایم درجه شش و بالاتر، به تشدید مجازات جرائم اخیر منجر نمی‌شود.
در صورتی که این جرایم به تعدادی از جرایم درجه شش و بالاتر تجمع یابند، مجازات هر جرم به صورت مجزا، طبق این قانون تعیین می‌شود و به هر حال، مجازات مشروع و اجراپذیر است.

در هر یک از بندهای فوق، فقط مجازاتی که در دادنامه قابل اجرا ذکر شده است، اجرا خواهد شد و اگر این مجازات تحت تأثیر یکی از علل قانونی کاهش یابد یا تغییر یابد، مانند اتفاقی مشابه گذشت شاکی خصوصی، لغو مجازات قانونی یا سپری شدن زمانی که اجرای مجازات غیرممکن است، مجازات بعدی اجرا خواهد شد و در این صورت میزان مجازات قبلی که اجرا شده است، در اجرای مجازات بعدی محاسبه خواهد شد.
آزادی مشروط، تعلیق اجرای مجازات و عفو همگی در حکم اجرا قرار دارند.

د- در صورتی که تنبیه قانونی بدون حداقل یا مقدار ثابت تعیین شده باشد، دادگاه مجاز است در صورتی که تعداد جرایم ارتکاب شده کمتر از سه باشد، تا یک ششم و در صورتی که تعداد جرایم بیشتر از سه باشد، تا یک چهارم آن را به صورت تاکیدی اعمال نماید.

با وجود وارد شدن به فهم جرایم تعزیری، هرگاه رفتار تخریبی متعدد در یک واحد و زیان‌های متعدد ناشی از آن رخ دهد، فرد پذیرفته به عنوان مرتکب جرم بزرگ‌تر محسوب و مورد مجازات قرار می‌گیرد.

هرگاه در فصل قانون برای جرمی یکی از مواردی که مجازات‌های تعیین شده در ماده ۲۳ یا ۲۶ این فصل هستند نیز مندرج شود، این مجازات در هر صورت اعمال می‌شود، حتی اگر با مجازات اصلی مربوطه توافق نداشته باشد.
همچنین، در صورتی که مجازات اصلی مطابق با ماده ۲۵ این قانون برخوردار از تبعیضات و مجازات خفیف‌تر باشد، به‌ علاوه از مجازات اصلی، مجازات تبعی نیز اجرا می‌شود.

در صورت وجود جهات تخفیف، در تعدد جرم، مجازات برای هر یک از جرایم، مطابق ماده ۳۷ و ۳۸ این قانون اجرا می‌شود.

اگر مجموعه‌ای از جرایم در یک قانون خاص مندرج شده باشد، دیگر تعدد جرم مدنظر نخواهد بود و متخلف باید مجازاتی را که در قانون تعیین شده است بپذیرد.

مانند آنچه در بخش بالا مشاهده می‌شود، قانون‌گذار جرایم تعزیری مختلف را در شرایطی که این جرایم گوناگون هستند یا تعداد آن‌ها از سه جرم بیشتر است و همچنین در صورتی که درجات متفاوتی داشته باشند، مستقل از هم تعریف می‌کند و مجازات‌ها و روش اجرای آن‌ها را تعیین می‌کند.

تفسیر ماده ۱۳۴ قانون مجازات اسلامی

در قسمت قبلی درباره‌ی متن ماده ۱۳۴ قانون مجازات اسلامی توضیحاتی ارائه شد و آمده است که در صورتی که دادگاه با تعدادی جرم تعزیری مواجه شود، باید مجازات تعزیری را براساس متن ماده ۱۳۴ اعمال کند.
در این بخش از مقاله قصد داریم به شرح و تفسیر ماده ۱۳۴ قانون مجازات اسلامی بپردازیم.

نکته اول در بیان توضیح و تفسیر ماده 134 قانون مجازات این است که این ماده تنها برای جرایم تعزیری قابل اجرا است و قابل اعمال در خصوص جرایم حدی، قصاص و دیه نمی‌باشد.
همچنین، در این ماده لازم است بین دو فرض تمایز قائل شویم، که شامل حالتی است که جرایم تعزیری مشابهی رخ داده و حالتی که جرایم تعزیری مختلفی روی داده‌اند.

با توجه به بند الف، هنگامی که جرایم تعزیری یکسان باشند، تنها یک مجازات تعیین می‌شود.
اما دادگاه می‌تواند طبق قوانین و مقررات آن را تشدید کند.
در صورتی که جرایم تعزیری مختلفی ارتکاب شده باشند، باید ببینیم آیا این جرایم بیشتر از سه جرم هستند یا کمتر.
در صورتی که جرایم ارتکاب شده کمتر از سه جرم باشند، حداقل مجازات هر یک از آن جرایم بیشتر از میانگین حداقل و حداکثر مجازات قانونی است.
اما اگر جرایم ارتکاب شده مختلف، بیش از سه جرم باشند، مجازات هر یک از آن‌ها برابر با حداکثر مجازات قانونی آن جرم است.

ضمن اینکه در شرح و تفسیر این ماده لازم است توضیح داده شود که حکم ماده ۱۳۴ در جایی اعمال می‌شود که تعداد جرایم به تنهایی مجرمانه مستقل نباشد.
بنابراین، در مواردی که مجموع جرایم ارتکاب شده در قانون به عنوان جرم خاص مورد نظر قرار گرفته باشد، قوانین تعدد جرم اعمال نمی‌شوند و مرتکب بر اساس مجازاتی که در قانون تعیین شده است محکوم می‌شود.

نکات حقوقی ماده 134 قانون مجازات اسلامی

در ابتدای بخش‌های قبلی مقاله، تبیین‌هایی درباره مفهوم و متن ماده ۱۳۴ قانون مجازات اسلامی ارائه داده شد و بیان کردیم که این ماده به‌عنوان یکی از مواد قانونی مورد استفاده قرار می‌گیرد تا جرایم تعزیری که به‌صورت متعدد رخ می‌دهند را مجازات بدهد.
در این بخش از مقاله، پس از بررسی دقیق تفسیر و محتوای ماده ۱۳۴، می‌خواهیم درباره برخی نکات حقوقی موجود در این ماده توضیحاتی ارائه دهیم.

اولین نکته از ماده ۱۳۴ قانون مجازات اسلامی این است که بر اساس رای وحدت رویه شماره ۷۳۸ مورخ ۱۳۹۳/۱۰/۳۰ هیات‌ عمومی دیوان ‌عالی ‌کشور، با توجه به اینکه قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب ۱۳۷۶ و اصلاحیه آن در ۱۳۸۹ حکم خاصی در مورد تعدد جرم وضع نکرده، بنابراین ماده ۱۳۴ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ با توجه به آمره بودن آن، در جرایم مواد مخدر نیز حاکم بوده و در تعیین مجازات برای مرتکبین این گونه جرایم، در صورت تعدد بزه‌ های ارتکابی لازم‌ الرعایه است.

به طور افزون بر این، طبق قانون مجازات اسلامی ماده ۱۳۵، در صورتی که جرم تکراری باشد و منجر به حد و تعزیر می‌شود، جمع و ابتدا حد یا تعزیر اجرا می‌شود؛ مگر اینکه حد یا تعزیر، سلامت جان یا حقوق دیگران را به خطر بیندازد و یا به تاخیر اجرای حد منجر شود؛ در این صورت ابتدا تعزیر اجرا می‌شود.