تمام افرادی که تصمیم می‌گیرند در یک شرکت یا سازمان به کار بروند، بیشترین توجه خود را به دریافت حقوق و مزایای مربوط به خدمات ارائه شده می‌دهند. همچنین، افرادی که تصمیم می‌گیرند کسی را استخدام کنند، اصلی‌ترین درخواستشان این است که بابت خدمات ارائه‌شده توسط کارمند استخدام شده، حقوق ناشی از زحمتی که آن شخص برای انجام کار صرف کرده، دریافت کنند.

قانونگذار برای حفظ آرامش و ایجاد توازن قانونی در رابطه کارگر و کارفرما، قانونی به نام "قانون کار" تصویب کرده است. این قانون مقرر می‌کند که رابطه کارگری و کارفرمایی باید بر اساس قراردادی به نام "قرارداد کار" شکل گیرد. این قرارداد ضمانت می‌دهد که حقوق و وظایف طرفین به صورت مشخصی تعیین شده باشد و در صورت لزوم، اقدامات قانونی مورد نیاز با آسانی قابل انجام باشد. بدون وجود قرارداد کار، رفع اختلافات کارگری و کارفرمایی به صورت قانونی بسیار مشکل است.

با توجه به توضیحات فوق، در این مقاله، ما قصد داریم درباره مفهوم قرارداد کار و ویژگی‌های آن بحث کنیم. سپس، با توجه به قوانین کار، به شرایط لازم برای اعتبار و اعتلای این نوع قرارداد می‌پردازیم. جهت یافتن اطلاعات بیشتر در این زمینه، با ما همراه باشید.

قرارداد کار چیست

توافق کاری، از جمله توافق کاری دائم یا موقت، یکی از پرکاربردترین قراردادهای حقوقی در حال حاضر است که اکثر افراد آن را در زمان استخدام یا شغلی جدید مورد استفاده قرار می‌دهند. این قرارداد کاری، به دلیل کمک کردن در صورت بروز مشکلات بین طرفین، اهمیت بسیاری دارد. شرایط استفاده از قرارداد کار و ویژگی‌های آن، توسط قانون کار جمهوری اسلامی ایران مشخص شده است.

منبعی برای پاسخ به این سؤالات که قرارداد کار چیست و چه ویژگی‌ها و شرایط صحتی دارد، عبارتند از قانون کار. در قانون کار، در ماده ۷، تعریف قرارداد کار آمده است و در ماده ۱۰ قانون حقوق و دستمزد (یا همان قانون کار)، شرایط این قرارداد ذکر شده است. ماده ۷ می‌فرماید: "قرارداد کار عبارت است از قرارداد کتبی یا شفاهی که به موجب آن کارگر، در قبال دریافت حق السعی، کاری را برای مدت موقت یا مدت غیرموقت، برای کارفرما انجام می‌دهد."

بر اساس این ماده، در پاسخ به این پرسش که چه معنای قرارداد کار است، می توان گفت قرارداد کار به معنای توافقی است که بین کارگر و کارفرما برقرار می شود. در این توافق، کارگر تعهد دارد کاری را برای کارفرما انجام دهد و در مقابل، مزدی دریافت کند. این توافق می تواند به صورت شفاهی یا کتبی بسته شود و حقیقتاً نحوه بسته شدن قرارداد بر تاثیر صحت آن تاثیر ندارد.

از آنجا که قرارداد کار، براساس قانون کار جمهوری اسلامی ایران، شرایط صحت و ویژگی‌های خاصی را دارد و بدون رعایت این شرایط مخصوص و قانونی، اعتبار صحیحی ندارد، اکنون درباره ویژگی‌های قرارداد کار و شرایط صحیح آن صحبت خواهیم کرد.

ویژگی های قرارداد کار

در قسمت قبل، توضیح داده شد که قرارداد کاری بین دو نفر چه معنایی دارد. با امضای قرارداد کار، حقوق و تکالیف کارگر و کارفرما تعیین می‌شود و کارگر برای دریافت حق الزحمه کاری را برای کارفرما انجام می‌دهد. اما در این قسمت، قصد داریم درباره ویژگی‌های قرارداد کار توضیح دهیم. بر اساس قانون، قرارداد کار دارای ویژگی‌های خاصی است که عبارتند از: قرارداد کار دائم و قرارداد کار موقت.

همونطور که ما می‌دانیم، قرارداد کار یک نوع قرارداد مشخص است که قوانین خاص خود را دارد و برای انعقاد آن باید الزامات خاصی رعایت شود. این نوع قرارداد دارای ویژگی‌هایی است که در قانون به طور صریح ذکر شده و در زمان انعقاد آن باید علاوه بر شرایط اصلی معامله مانند صلاحیت، عقل و بلوغ، قوانین مربوطه نیز رعایت گردد.

قرارداد کار یک توافق غیرتشریفاتی و مبتنی بر رضایت است. این به این معناست که بر خلاف قراردادهایی که مانند عقد نکاح تشریفاتی هستند و باید به صورت رسمی به ابتدا به لفظ عربی خوانده شوند، در قرارداد کار تشریفات خاصی لازم نیست و می‌توان آن را به صورت شفاهی یا نوشتاری منعقد کرد. در واقع، شکل انعقاد قرارداد کار تأثیری در اعتبار قانونی آن ندارد.

«قرارداد کار» به معنای یک «مکاتبه معاوضه‌ای» است. این نوع قرارداد به این معناست که «کارگر» حق الزحمه خود را به ازای انجام «فعالیت‌های کاری» دریافت می‌کند و در عوض، «کارفرما» متعهد است که به هر کسی که برای او «کار» انجام می‌دهد، پرداخت کند. به عبارت دیگر، «فعالیت‌های کاری» که توسط «کارگر» انجام می‌شود و مقابل آن «پاداش»ی که به اوسط «کارفرما» پرداخت می‌شود، عناصر تشکیل‌دهنده «قرارداد کار» محسوب می‌شوند.

بعد از توضیح ویژگی‌های متعلق به قرارداد کار، لازم است به این نکته اشاره کنیم که با توجه به صدور قانون کار و تأثیراتی که قوانین قرارداد کار از آن می‌گیرند، حداقل مزد روزانه کارگر نمی‌تواند کمتر از ۱۳۹ هزار تومان باشد که بر اساس نرخ بودجه سال ۱۴۰۱ تعیین شده است.

شرایط صحت قرارداد کار

در بخش قبل، بررسی کردیم که قرارداد کار چیست و ویژگی‌های آن که شامل قرارداد کار معین و مشخص و قرارداد کار موقت یا غیرموقت هستند. در این قسمت، قصد داریم در مورد شرایط صحت قرارداد کار صحبت کنیم. شرایط صحت قرارداد کار، بر اساس ماده 9 قانون کار، شامل موارد زیر می‌شوند: - توافق حقوقی وجود داشته باشد که به صورت کتبی، شفاهی یا ضمن عمل انجام شده باشد. - طرفین قادر به ابراز رضایت خود باشند و توانایی قرارداد کردن داشته باشند. - موضوع قرارداد داری اعتبار قانونی باشد و با قوانین و مقررات جاری کشور سازگاری داشته باشد. - قرارداد با شرایط و ضوابط کار قابل اجرا و اجرا شود. لازم به ذکر است که این شرایط در قانون کار برای صحت قرارداد مشترک قابل اعمال است.

``` معنای "مشروعیت مورد قرارداد": این شرط از شرایط صحت قرارداد، به این معنا است که موضوعی که کارگر و کارفرما برای انجام آن قصد انعقاد قرارداد را دارند، باید مشروع و قانونی باشد. به عنوان مثال، انجام قرارداد درباره ساخت مشروبات الکلی به دلیل عدم مشروعیت موضوع قرارداد، غیر صحیح است و باعث بطلان قرارداد کار می‌شود. اما انجام قرارداد مشاوره برای مشاوره مدرسه، صحیح و دارای اثر حقوقی خواهد بود. ``` ``` معنی "مشروعیت مورد قرارداد": این شرط از شرایط صحت قرارداد، به این معنا است که موضوعی که کارگر و کارفرما برای انجام آن قصد انعقاد قرارداد را دارند، باید مشروع و قانونی باشد. به عنوان مثال، انجام قرارداد درباره ساخت مشروبات الکلی به دلیل عدم مشروعیت موضوع قرارداد، غیر صحیح است و باعث بطلان قرارداد کار می‌شود. اما انجام قرارداد مشاوره برای مشاوره مدرسه، صحیح و دارای اثر حقوقی خواهد بود. ```

موضوع "مشخصیت قرارداد": این شرط وضع می‌شود تا در هنگام انعقاد قرارداد کار، موافقت بین کارگر و کارفرما درباره موضوع و وظیفه‌ای که طرفین قرار است به آن‌ بپردازند، به صورت دقیق و مشخص باشد. به عنوان مثال، نوع کاری که انجام خواهد شد و حدود توقعاتی که از کارگر وجود دارد، باید به طور صریح و واضح مشخص شود.