زمانی که شخصی به دادگاه مراجعه کرده و ادعایی علیه فردی که درگذشته است را مطرح می‌کند، با توجه به اینکه متوفی در حالت زندگی قرار ندارد و امکان دفاع از خود را ندارد، باید با ارائه دلایل مناسب و قوی، سوگندی بخورد تا حق تقاضای خود را ثابت کند. این چنین سوگندی را در فقه "سوگند استظهاری" می‌نامند، که یکی از انواع سوگند یا قسم محسوب می‌شود. برای اینکه این سوگند استظهاری قابل قبول باشد، یکی از شرایط مهم آن این است که دادگاه در هنگام برگزاری جلسه دعوای مربوطه، اطلاعات کافی را دریافت کند و از مدعی بخواهد سوگند استظهاری را بیان کند. در صورتی که مدعی از ادای سوگند استظهاری خودداری کند، حق او ساقط می‌شود. پس به منظور کسب اطلاعات بیشتر درباره سوگند استظهاری و شرایط لازم برای اجرای آن، ادامه مقاله را مطالعه نمایید.

اتیان سوگند استظهاری

با توجه به ماده ۱۳۳۳ قانون مدنی، در صورتی که حقی که ثابت شده است، به صورت دائمی معتبر نباشد، دادگاه می‌تواند از مدعی خواستار دادن قسم برای برقراری حق خود شود. در این صورت، مدعی علیه قسم را رد نمی‌کند. طبق اصل ۲۷۸ قانون آیین دادرسی مدنی، در خصوص سوگند استظهاری نیز آمده است که "پس از اقامه بینه، خواستار نیز موظف به سوگند استظهاری است و در صورت عدم دادن سوگند، حق وی ساقط می‌شود". بنابراین در همه مواردی که حق علیه شخص متوفی مطالبه می‌شود، مدعی باید در دادگاه سوگند بخورد و به این سوگند را سوگند استظهاری می‌گویند. البته طبق قانون، در صورتی که شخص مدعی با استناد به یک سند رسمی در دادگاه ادعایی علیه شخص متوفی مطرح کند، نیازی به اتیان سوگند استظهاری از سوی وی نمی‌باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره سوگند استظهاری و موارد آن، اینجا را کلیک کنید.

قرار اتیان سوگند استظهاری

در قسمت قبل، توضیح کوتاهی درباره سوگند استظهاری ارائه شد. اما در صورتی که دعوایی رسیدگی شود، دادگاه ملزم است قرار اتیان سوگند استظهاری را صادر کند. در این بخش، می‌خواهیم به بررسی شرایط صدور قرار اتیان سوگند استظهاری بپردازیم.

یکی از شرایط اساسی برای صدور قرار اتیان سوگند استظهاری این است که این قرار یا قیود قرار دادی از جانب دادگاه صادر شود و بنابراین نیازی به درخواست کننده یا خود کننده ندارد. این موضوع یکی از تفاوت‌های مهم سوگند استظهاری با سوگند بتی و تکمیلی است. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره سوگند بتی و سوگند تکمیلی، اینجا کلیک کنید.

اینکه قرار اتیان سوگند استظهاری صادر شود، لازم و ضروری است. زیرا از یک سو باید موضوع سوگند مشخص شود تا مدعی بتواند ادعای خود را بفهمد. همچنین، پیامدهای قرار اتیان سوگند استظهاری و خودداری از اتیان سوگند استظهاری نیازمند صدور قرار اتیان سوگند استظهاری و اطلاع رسانی به مدعی است. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد توان اثباتی سوگند، برروی لینک کلیک کنید.

"بعد از اعلام صدور امر قسمت‌خوانی استدلالی به ادعا کننده، وی می بایست قسمت‌خوانی را انجام داده و نمی تواند آن را رد کند. اگر ادعا کننده در جلسه دادگاه حاضر باشد، در همان جلسه و در غیر اینصورت، در جلسه ای که برای همین هدف تعیین می‌شود، باید قسمت‌خوانی استدلالی صورت دهد. از جمله شرایط قسمت‌خوانی استدلالی آن این است که باید با استفاده از اصطلاح جلاله یا نام خداوند در زبان‌های دیگر به انجام برسد. برای مشاهده شرایط قسمت‌خوانی استدلالی روی اینجا کلیک کنید."

مهم است به ذکر نماییم که اگر یک شخص مدعی از تقدم بیان دعا خودداری کند، دعای او لغو خواهد شد. البته تصمیمی که دادگاه صادر می‌کند (به طوری که دعا لغو شود یا به جرم بی‌حق بودن مداعی محکوم شود) قابل بازنگری و قطعیت است. بنابراین، به عنوان مثال، اگر مدعی در مرحله اولیه از ادای دعا خودداری کند و دعای او لغو شود، در صورتی که تصمیم قابل بازنگری باشد، می‌تواند در مرحله بازنگری پس از صدور قطعیت دعا و ادای دعا، آن را ترمیم کند؛ زیرا در مرحله بازنگری، دلایل جدید قابل قبول هستند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد احکام قابل بازنگری و احکام قطعیت، اینجا کلیک کنید.