ارائه قرارها تشکیل دهنده‌ی بخش مهمی از تصمیماتی است که در دادگاه‌ها عمده‌اش صادر می‌شوند و با تصمیمات قضایی متفاوت هستند. طبق قانون آیین دادرسی مدنی، قرارهایی که توسط دادگاه ها صادر می‌شوند، در دسته‌های مختلف قرار می‌گیرند.

یکی از تصمیم‌هایی که ممکن است دادگاه در رسیدگی به یک دعوا صادر کند، تصمیم مربوط به "ابطال درخواست دادخواهی" است. این تصمیم جزء تصمیمات قاطع دعوا به حساب می‌آید. در این مقاله، به بررسی مفهوم درخواست دادخواهی و چرایی ابطال آن، مواردی که انجام آنها منجر به ابطال درخواست دادخواهی می‌شود و همچنین تأثیرات حاصل از ابطال درخواست دادخواهی خواهیم پرداخت.

قرار ابطال دادخواست چیست

یکی از انواع قرارهایی که در دادگاه صادر می‌شود، قرار ابطال دادخواست است. بر اساس آیین‌نامه دادرسی مدنی، در وقوع مواردی که برای صدور حکم، خواست‌هایی از سوی خواهان لازم است ولی او از انجام این خواست‌ها منصرف می‌شود، با صدور قرار ابطال دادخواست مواجه می‌شود.

در ضمن، در شرایطی دیگر هم ممکن است خواهان بخواهد دادخواست خود را که قبلاً به دادگاه ارائه کرده بود، بازیابی کند. در این صورت، دادگاه قرار خواهد داد که دادخواست را باطل کند. باید توجه داشت که این قرار تنها توسط دادگاهی که به این دعوا رسیدگی می‌کند و نه مدیر دفتر، صادر می‌شود. با صدور این قرار، پرونده از دادگاهی که به این دعوا رسیدگی می‌کند، بازیابی خواهد شد.

موارد صدور قرار ابطال دادخواست

از بین جملاتی که به صدور قرار ابطال دادخواست اشاره می‌کنند، می‌توان به مواد 95، 96، 256 و 259 قانون آیین دادرسی مدنی اشاره کرد. بنابراین، این مقررات مهمی هستند و باید به آن‌ها توجه کنیم.

براساس ماده ۹۵، در شرایطی که دادگاه نیاز به دریافت توضیحاتی از خواهان داشته باشد و خواهان در جلسه حاضر نشود و با دریافت توضیحاتی از خوانده نیز دادگاه قادر به صدور رای نباشد، همچنین در صورتی که هیچ یک از اصحاب دعوا با دعوت قبلی حاضر نشوند و دادگاه نتواند در ماهیت دعوا بدون دریافت توضیح صادر کند، درخواست ابطال دادخواست صورت می‌پذیرد.

همچنین، در صورتی که یکی از طرفین در یک اختلاف قضایی حاضری نداشته باشد یا نتواند در دادگاه حضور داشته باشد، خواهان می‌تواند اصل اسناد خود را به وکیل یا نماینده خود بدهد تا آنها را در دادگاه ارایه دهد و طرف مقابل نیز بتواند آنها را مورد ملاحظه قرار دهد. در صورتی که اصالت اسناد مورد تردید قرار گیرد و خوانده باشد، طرف مقابل نمی‌تواند با استناد به آنها دفاع کند. همچنین، اگر دادخواست خوانده باشد و شامل دلایل دیگری برای ابطال نباشد، آنگاه دادخواست مورد قبول قرار می‌گیرد.

علاوه بر این، طبق ماده ۲۵۶، عدم تهیه وسیله برای اجرای قرار معاینه یا تحقیق محلی یکی از دلایل ممکن برای ابطال آن است. پس، در صورتی که به دلیل نداشتن وسیله، اجرای این قرار امکان پذیر نباشد و دادگاه نتواند بدون آن رأی صادر کند، درخواست ابطال به مرحله بدوی منتقل می‌شود.

به طور اضافه، به علاوه از این که قبلاً گفته شده است، با استرداددادخواست تا قبل از جلسه دادگاه اولیه و استرداد دادخواست تا قبل از پایان دادگاه، می توان قرار ابطال دادخواست را صادرکرد.

آثار قرار ابطال دادخواست

تأثیر ابطال یک درخواست حقوقی، مانند تأثیر رد یک ادعا است. اگر شاکی در این درخواست با شکست مواجه شود، صدور قرار ابطال آن در نتیجه قضایی اعتباری نخواهد داشت و امکان ارائه مجدد ادعا بدون مانعی وجود دارد. در نتیجه، با صدور قرار ابطال درخواست، ارائه مجدد درخواست و ادعا مجدد ممکن است. با این حال، نکته مهم این است که طبق مواد ۳۶۷ و ۳۶۸ قانون مدنی، قرار ابطال درخواست از جمله قرارهای قابل اجرا تلقی می‌شود.