عواقب نگه نداشتن عده

عواقب نگه نداشتن عده در نکاح دائم

در بخش قبل، به تحلیل موضوعی پرداخته شد که اگر زنی عده نگه ندارد، عقد ازدواج دوم او باطل است و ازدواج کرده با مرد در طول مدت عده محرم بوده، تا ابد در طول عمر نمی‌تواند با همان مرد ازدواج کند.
اما در این قسمت، تمرکز را بر روی بررسی عواقب قرار می‌دهیم که عدم نگه داشتن عده در ازدواج دائم چه اثراتی دارد و اگر زن پس از پایان عقد دائم خود عده نگاه نداشته باشد، چه اتفاقی می‌افتد؟

به سؤال "اگر زنی عده نگه ندارد، چه تأثیراتی ایجاد می شود؟" پاسخ می‌دهیم.
در قرارداد دائم، زنان در سه حالت باید عده را رعایت کنند.
حالت اول وقتی است که همسر فوت می کند.
در این موارد، زنان باید به مدت چهار ماه و ده روز، عده وفات همسر را رعایت کرده و تا انتهای این دوره نتوانند با مرد دیگری عقد کنند.
در این بازهٔ زمانی، بدون توجه به وقوع رابطه زناشویی، زن ملزم به رعایت عده وفات می باشد و سپس مجاز به ازدواج مجدد خواهد بود.

حالت دوم، در زمانی رخ می‌دهد که عقد نکاح دائم به دلایلی متوقف می‌شود.
در این مواقع، طبق ماده 1153 قانون مدنی، عده فسخ نکاح در عقد دائم سه طهر است.
به این معنا که زن باید به مدت سه دوره قاعدگی و تطهیر از آن، عده فسخ ازدواج را رعایت کند.
البته اگر زن در سن طبیعی قاعدگی باشد، اما به دلایلی قاعدگی نداشته باشد، باید به مدت سه ماه عده فسخ نکاح را رعایت کند.
لازم به ذکر است که زنان یائسه و یا دختران دوشیزه نیازی به رعایت عده فسخ نکاح ندارند و می‌توانند بلافاصله پس از فسخ ازدواج مجدداً ازدواج کنند.

حالت سوم برای زوجین است که ازدواج خود را فسخ می‌کنند.
عده طلاق، مانند عده فسخ نکاح می‌باشد و مدت زمان آن سه دوره حیض است.
اما خانم‌هایی که در سن یائسگی خود طلاق می‌گیرند یا به عنوان دوشیزه یا باکره طلاق می‌شوند، نیازی به نگه داشتن عده طلاق ندارند.

اما، یک سؤال مطرح می‌شود که چه عواقبی دارد اگر یک زن بعد از پایان نکاح دائم، عدهٔ طلاق رجعی، عدهٔ فسخ نکاح یا عدهٔ وفات شوهر خود را نادیده بگیرد و با مرد دیگری ازدواج کند؟ چه تأثیراتی دربارهٔ حقوقی وی رخ می‌دهد؟

"در پاسخ به این پرسش که چه اتفاقی در عواقب حقوقی رخ می‌دهد اگر زنی ازدواج کند در حالی که همچنان به خاطر عده مرد خود وظیفه‌ای دارد، باید اشاره کنیم که طبق ماده 1050 قانون مدنی، ازدواج با زن شوهردار، ممنوع است و عواقب حقوقی ویژه‌ای در پی خواهد داشت.
زیرا طبق این قانون، حصر زن در دوران عده به عنوان همسر شوهردار اعمال می‌شود و اجرای این ماده برای زنانی که در طول دوران عده با مرد دیگری ازدواج می‌کنند نیز تضمین می‌شود.
"

بر اساس این دستور، افرادی که با آگاهی از وابستگی زن به شوهر، مقدس بودن ازدواج و شرایطی مانند طلاق یا فوت در یک زن، با همان آگاهی، اقدام به ازدواج با خود آن زن کنند، این ازدواج باطل است و آن زن به طور کامل برای این فرد تحریم ابدی می‌شود.

با توجه به این تبصره، در صورتی که زوجی در طول مدت فاصله بعد از طلاق یا درگذشت همسر با یکدیگر ازدواج کنند، این ازدواج بطور قطع باطل خواهد بود.
همچنین، اگر مرد آگاه باشد که همسر در دوران عده قرار دارد و از این‌که ازدواج با زن ممنوع است آگاهی داشته باشد، همسر و او برای همیشه حرام از هم خواهند بود و تا آخر عمر نمی توانند با یکدیگر ازدواج کنند.
البته این شرایط زمانی صدق می‌کند که رابطه جنسی بین زوجین هنوز رخ نداده باشد.

ماده 1051 قانون مدنی بر این اساس است که اگر زن و مرد در طول مدت عده با هم ازدواج کرده و رابطه زناشویی داشته باشند، بدون توجه به آنکه آیا آنها آگاهی داشته یا نداشته‌اند، پیامدهای جدی خواهد داشت و تحریم خواهند شد.

عواقب نگه نداشتن عده در نکاح منقطع

در نوشته قبل، به بررسی تبعات عدم رعایت زن در ازدواج های دائم پرداخته شد.
حال در این قسمت، قصد داریم تبعات عدم نگهداشتن عده در نکاح منقطع را مورد بررسی قرار دهیم.
استفاده از عده در نکاح منقطع باعث ابطال آن می‌شود و بسته به شرایط خاص، ممکن است این اقدام باعث تحریم ابدی بین دو نفر شود.
اما سوالی که ممکن است مطرح شود این است که آیا عواقب نگهداشتن عده در عقد موقت یا صیغه نیز وجود دارد یا خیر.
در این مورد، احکام مربوط به عدم نگهداشتن عده به صورت کامل قابل اعمال است.

قبل از بحث درباره عواقب عدم رعایت نکاح منقطع توسط افراد، بایستی ابتدا درباره عده زن در عقد موقت توضیح دهیم.
به طور کلی در عقد موقت یا صیغه، زن موظف است در سه حالت مشخص عده خود را نگه دارد.
این حالات عبارتند از:1.
عده زن در عقد موقت با فرمان خداوند تعالی مطابقت دارد و از پرواز جسمانی خود به سمت جسمانیت برتر دوری می‌کند.
ادامه عده نگه داشتن باعث فرارسیدن هدف و تشویق است.
2.
عده زن در عقد موقت بر دستور بهرة فحلی شوهر تأثیر نمی‌گذارد و از مطیعان بهرة فحلی در نکاح محسوب نمی‌شود.
3.
عده زن در عقد موقت می‌تواند از قلمرو جوامع مختلف حمایت کرده و در آنها با کشورها و شهرها آشنا شده و تربیت شود، یعنی پیروی از تعالیم رهبری جوهری است.
استمرار عده نگه داشتن بهترین راه است که جهت ترسیم پس از دنیا برای نسل آینده انسان‌ها فراهم شود.

حالت اول، وقتی است که مرد هنگام عقد موقت یا صیغه درگذشت کند.
در این حالت، همسر باید مانند عقد دائم، مجبور باشد به مدت چهار ماه و ده روز مدت عده وفات همسر را نگه دارد و سپس در صورت تمایل می تواند با مرد دیگری ازدواج کند.
در اینجا تفاوتی بین خانم های یائسه، دوشیزه و غیر دوشیزه وجود ندارد و همه باید عده وفات همسر را نگه دارند.

حالت دوم، زمانی است که همسر، تصمیم می‌گیرد که در عقد موقت یا صیغه، زمان محدودی را صرف کند.
زمان محدود در نکاح منقطع یا صیغه به این معناست که مرد، زمان باقیمانده از صیغه را به زن اهدا می‌کند و از عقد موقت منصرف می‌شود.
در این حالت، زن نیز ملزم است، زمان باقیمانده صیغه را نگه دارد.

"وضعیت سوم در زمانی رویداد می‌دهد که مدت زمان عقد موقت یا صیغه به پایان برسد و به اصطلاح، به عنوان تمام شدن مدت عقد موقت یا صیغه مشهور است.
براساس قوانین مدنی، در صورت بذل مدت و همچنین در صورت تمام شدن مدت، زن ملزم است به مدت دو پریود عده نگه دارد.
زنانی که به دلیل سن، قاعدتاً پریود ندارند، باید به مدت ۴۵ روز عده نگه دارند.
ضروری است به زنان منوپوز و دوشیزگان یادآوری شود که از نگه داشتن این عده‌ها معاف می‌باشند.
"

تمرکز این قسمت بر روی پاسخ به سوالی است که دربارهٔ عواقب حقوقی صیغهٔ موقت بدون نگهداشتن عده پیش می‌آید.
بر اساس قانون مدنی، زنانی که در صیغهٔ موقت شرکت می‌کنند و تعهد ندارند که عده را حفظ کنند، به عنوان زن شوهردار تلقی می‌شوند.
بنابراین، عواقبی که مطرح شد برای عدم نگهداشتن عده در ازدواج دائم، در صورت صیغهٔ موقت هم قابل اعمال است.