طلاق صوری چیست

این روزها مفهوم "طلاق صوری" به طور گسترده شناخته می‌شود.
طلاق صوری به معنای یک طلاق غیر واقعی است که فرد هیچ نیتی برای ایجاد تبعات قانونی واقعی از طلاق ندارد و فقط به دلیل بهره‌برداری از منافع شخصی خود اقدام به طلاق می‌کند.
این منافع با وارد شدن قلمرو طلاق در سند شناسایی شخص به وجود می‌آیند.
از این طریق، طلاق صوری معمولاً بین زن و مرد به دلیل بهره‌برداری از مزایایی مانند معافیت فرزند از خدمت سربازی و یا دریافت مستمری بعد از فوت پدر زن رخ می‌دهد.

به مناسبتی که این سوالات ممکن است پیش آیند که در واقع چیست طلاق صوری چه حکمی دارد؟ آیا آنطور که تنها برای بهره برداری از مزایا مانند معافیت فرزندان از خدمت سربازی و یا دریافت مستمری انجام می شود، طلاق صحیح است؟ و اگر مثبت شود که طلاق و جدایی زوجین به صورت صوری رخ داده است، چه تأثیری خواهد داشت؟

برای پاسخ به این سؤالات، ابتدا به شرح مفهوم طلاق مستند می‌پردازیم.
سپس، جزئیات مربوط به دو موضوع طلاق مستند به منظور معافیت فرزند از خدمت سربازی و طلاق مستند برای دریافت مستمری پدر توسط زن را تشریح خواهیم کرد.
در نهایت، به بررسی قاعده و مقام قانونی طلاق مستند خواهیم پرداخت.

طلاق صوری چیست

بطور کلی، طلاق به عملی گفته می‌شود که مرد با انجام آن، قصد دارد به اتمام زندگی مشترک خود با همسرش برسد.
بر اساس قانون، مرد حق دارد هر زمانی که بخواهد، همسر خود را طلاق دهد و زن نیز تحت شرایطی حق طلاق خواهد داشت.
همچنین، زوجین می‌توانند به صورت توافقی برای طلاق اقدام کنند.
با این حال، زمانی که مرد به طلاق همسرش تمایل دارد، باید شرایطی را داشته باشد تا این طلاق به صورت صحیح و قانونی انجام شود و اثرات قانونی خود را بر جای بگذارد.

یکی از شرایط اساسی برای درخواست طلاق این است که شوهر (به عنوان صاحب حق برای اقدام به طلاق) و یا هر دو طرف (برای توافقی) قصد واقعی برای جدایی داشته باشند و قصد حقوقی داشته باشند.
به این معنا که هنگام درخواست طلاق، واقعا قصد داشته باشند که از یکدیگر جدا شوند و به عبارت دیگر، بخواهند رابطه زوجیت خود را پایان دهند و نامحرم شوند.

با توجه به وجود این شرط حائز اهمیت است که اگر برای مثال، یک مرد واقعاً نبود اندازه گیری از رابطه خود را برداشت کند و فقط به علت استفاده از مزایای قانونی برای خود، همسر خود و یا فرزندانش، زن خود را طلاق بدهد، بنابراین یک طلاق مجازی روی داده است که در صورت اثبات این طلاق مجازی، تأثیرات مهمی نیز به وجود می آید.

بنابراین، برای پاسخ به سؤالی که "طلاق صوری چیست" و چه مفهومی دارد، باید بگوییم که اگر قبل از طلاق، فرد به خاطر سوء استفاده از مزایای قانونی مانند معافیت فرزند از سربازی یا دریافت مستمری، و بدون قصد و نیت لازم، و با هدف حفظ رابطه زوجیت میان آنها پس از طلاق، به طلاق صوری روی آورده باشد، طلاق به صورت صوری رخ داده است.

اشاره به این نکته الزامی است که اگر یک فرد واقعا می‌خواهد از همسرش جدا شود و به طلاق اندیشیده است، باید قبل از انجام طلاق توافق کند که بعداً همچنان از مزایای قانونی برخوردار شود.
در اینصورت نمی‌توان گفت که طلاق یک اقدام سطحی بوده است.
برای تعیین طلاق سطحی، مهم است که قبل از انجام طلاق یا اخذ صیغه ۹۹ ساله، طرفین توافق کنند که رابطه زناشویی خود را بازگردانند.
اشاره به این نکته الزامی است که اگر یک فرد واقعا می‌خواهد از همسرش جدا شود و به طلاق اندیشیده است، باید قبل از انجام طلاق توافق کند که بعداً همچنان از مزایای قانونی برخوردار شود.
در اینصورت نمی‌توان گفت که طلاق یک اقدام سطحی بوده است.
برای تعیین طلاق سطحی، مهم است که قبل از انجام طلاق یا اخذ صیغه ۹۹ ساله، طرفین توافق کنند که رابطه زناشویی خود را بازگردانند.

طلاق صوری برای معافیت فرزند از سربازی

یکی از موارد حیاتی که ممکن است باعث جدایی زوج‌ها شده و بهمین جهت، از طلاق نمادین بهره‌گیرند، معافیت فرزند از خدمت سربازی است.
در این حالت، همسران به صورت غیر واقعی از یکدیگر جدا می‌شوند و هدفشان این است که فرزند خود را برای جلوگیری از خدمت سربازی از معاف بیاندازند.
سپس می‌توانند به صورت واقعی دوباره به هم پیوند خورده یا صیغه‌نامهٔ ۹۹ ساله منعقد کنند.

دریافت معافیت از خدمت سربازی برای فرزندانی که والدینشان جدا شده‌اند، مشروط به برقراری شرایطی است.
به عنوان مثال، فرزند باید تنها پسر مادر باشد و حمایت مالی او نیز به عهده فرزند باشد؛ به عبارت دیگر، هزینه‌های زندگی مادر باید توسط پسر تامین شود.
همچنین، پسر باید سن قانونی ۱۸ سال را به دست آورده باشد و مادر باید ازدواج دوباره نکرده باشد.

علاوه بر این، به تازگی یک قانون جدید برای جلوگیری از انتقال طلاق بین والدین به صورت تصویری و همچنین به دنبال کسب معافیت سربازی توسط فرزندان، تصویب شده است.
بر اساس این قانون، برای دریافت کارت معافیت از خدمت، باید بگذرد حداقل سی ماه (دو سال و نیم) از زمان طلاق بین یا طلاق رجعی.
در این سی ماه ابتدا، معافیت به صورت موقت به فرزند تعلق می گیرد و بعد از مدت سی ماه، اگر شرایط مربوطه فراهم باشد، معافیت به صورت دائمی تثبیت می شود.

بنابراین، همانطور که مشاهده می‌شود، برای ارتقاء انضباط و جلوگیری از سوءاستفاده از طلاق‌های ساختگی به منظور افزایش معافیت از خدمت سربازی، دقت و تلاش زیادی صورت گرفته است.
تنها به دست افراد معتبر و پس از مدت ۳۰ ماه از انجام طلاق واقعی و حقیقی، کارت معافیت دائمی اعطا می‌شود.
در صورت تشخیص مبانی طلاق ساختگی، هیچ چیز به فرزند تأثیری نخواهد داشت و وی باید به خدمت سربازی فرستاده شود.

طلاق صوری برای دریافت مستمری

براساس قانون، زنی که پدرش درگذشته باشد، در صورت عدم داشتن شغل و همسر، میتواند از بخش خود از "مستمری پدر" بهره‌مند شود.
اگر این زن قبلاً ازدواج کرده و سپس باطل کرده باشد، همچنان این قانون در مورد او اعمال میشود و با ثابت کردن طلاق و عدم اشتغال به کار، میتواند از "مستمری پدر" خود استفاده کند.

بنابراین، یکی از دلایل دیگری که باعث می‌شود طلاق صوری رخ دهد، به منظور دریافت مستمری تأمین اجتماعی است.
به این صورت که زن برای دریافت مستمری پدر فوت‌شده خود، تصمیم به طلاق صوری از همسرش می‌گیرد.
یا شوهر اقدام به طلاق می‌کند تا زن بتواند از مستمری پدر خود بهره‌مند شود.
بعداً، در صورتی که طلاق رجعی باشد، شوهر پس از مدتی به زن بازمی‌گردد و بدون اینکه در واقع جدا شده باشند، زندگی مشترک خود را ادامه می‌دهند.

در اینجا باید تاکید کنیم که طبق قانون حمایت خانواده، در صورتی که مردی همسر خود را به طلاق بدهد و بعداً به زن بازگردد، باید رجوع از طلاق را ثبت کند؛ در غیر این صورت احتمالاً متجاوز به جرم عدم ثبت رجوع از طلاق محکوم خواهد شد.
همچنین، اگر طلاق از نوع طلاق بائن باشد و مرد نتواند در مدت زمان معینی به زن بازگردد، زوجین در آینده می‌توانند با صیغه موقت طولانی‌مدت به زوجیت بازگردند.

همچنین باید به این نکته اشاره کنیم که اینگونه اقدامات، علاوه بر اینکه خلاف قانون است و حقوق دیگران را تضییع می‌کند، ممکن است برای خود زن و مرد نیز مشکلات و معضلاتی ایجاد کند.
زن با این‌کار به‌طور عملی حقوق قانونی خود که از طریق ازدواج دائمی به او تعلق می‌گیرد، را از بین می‌برد.
به‌این ترتیب با ازدواج موقت، رابطه توارث بین زن و شوهر برقرار نمی‌شود و اگر مرد فوت کند، زن دیگر از او ارث نمی‌برد.

"علاوه بر این، سازمان تامین اجتماعی مستمری برای زنانی برقرار می‌کند که واقعاً شاغل نباشند و درآمدی نداشته باشند.
همچنین، این سازمان ممکن است با استفاده از روش‌هایی، صحت جدایی احراز شده را تأیید کند، به عنوان مثال، با تحقیقات محلی بررسی کند که آیا واقعاً زن و شوهر از هم جدا شده‌اند یا طلاق به صورت فرمی صورت گرفته است.
"

در این مسیر، اگر مشخص شود که طلاق برای دریافت مستمری پدر فوت شده به صورت رسمی انجام شده است، مستمری زن قطع می‌شود و حتی زن ممکن است محکوم به بازپرداخت مستمری شود که با طلاق رسمی و به طور غیرقانونی به او تعلق گرفته است؛ زیرا طلاق رسمی هیچ تأثیری ندارد.

حکم طلاق صوری

در بخش ابتدایی، به توضیح مفهوم "طلاق نمادین" پرداخته بودیم و اشاره کردیم که معیار شناخت طلاق نمادین، عدم تمایل واقعی زوجین به طلاق است و در نتیجه، آن‌ها توافق می‌کنند که پس از طلاق، رابطه زناشویی خود را به‌صورت موقتی و یا با بازگشت از طلاق ادامه دهند.
اما سوال مهمی که ممکن است در این مورد پیش آید، حکم طلاق نمادین چیست؟ آیا طلاق نمادین باطل است؟ در صورت بروز طلاق به‌صورت نمادین، چه حکمی دارد و چه تأثیراتی بر جای می‌گذارد؟

بطور کلی باید گفت که حکم طلاق صوری و ازدواج صوری در قانون بیان نشده است.
همچنین نمی‌توان ماده قانونی مشخصی که مجازات طلاق صوری را تعیین کرده باشد، را پیدا کرد و به آن استناد کرده و گفت حکم طلاق صوری چیست.
با این حال، در قانون مدنی، از معامله صوری به طور کلی صحبت شده است که براساس ماده 218 قانون مدنی، هر گاه معلوم شود که معامله با قصد فرار از دین به‌طور صوری انجام شده، آن معامله باطل است.

برای تشخیص "حکم طلاق صوری" می‌توان از ماده ۱۱۳۶ قانون مدنی استفاده کرد که بنابر آن، طرف دهنده طلاق باید بهبود یافته، عادل و قصد و مفهوم داشته باشد.
بنابراین، اگر طرف دهنده طلاق (مرد و یا هر دو طرف) واقعاً قصد طلاق را نداشته و تنها به دلیل بهره‌برداری از برخی منافع مذکور، طلاق صوری را انجام داده و دوباره با هم زندگی کنند، قانوناً نمی‌توان طلاق آنها را تایید کرد.

در اصطلاح دیگر، طلاق نمادی به توسط یک فرد که هیچ نیتی برای جدایی ندارد مانند شخصی است که در وضعیت خماری یا مستی اقدام به طلاق می‌کند، اما واقعاً هیچ نیتی برای جدایی ندارد.
بطوریکه طلاق نمادی، هیچ تأثیر قانونی ندارد.
اگرچه در شرایط فعلی، اثبات نمادی بودن طلاق دشوار است، اما از نظر شرعی نیز باید گفت که طلاق نمادی بدون نیت و اراده، باطل و بی‌اثر است.