شرکت قهری

"شرکت" یک مفهوم است که در حوزه حقوق مدنی و تجارت، مورد بحث قرار می‌گیرد.
در شرکت مدنی، دو یا چند نفر، به طور همزمان، به عنوان مالکان یک مال، در بخش‌های مختلفی از آن، حقوق مشاعی دارند.
این نوع شرکت، به صورت اختیاری یا قهری تعریف می‌شود.

گرچه شرکت قهری و شرکت اختیاری هر دو به عنوان انواعی از شرکت مدنی محسوب می‌شوند، اما می‌توان در این دو نوع از شرکت‌ها تفاوت‌های مهمی مشاهده کرد.
بدین ترتیب، به دلیل اینکه شرکت قهری در مورد تشکیل و انحلال و همچنین شرایط مختلف، تفاوت‌هایی با شرکت اختیاری دارد، لازم است که مقررات مربوط به این نوع شرکت‌ها مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.

با توجه به شرح فوق، ابتدا در این مقاله به سؤالی پاسخ خواهیم داد: "شرکت قهری چیست؟" و سپس در ادامه، شرایط تشکیل، آثار، موارد انحلال و تفاوت این نوع شرکت با شرکت اختیاری را به صورت دقیق و کامل شرح خواهیم داد.

شرکت قهری چیست

یکی از مفاهیم حقوقی که در حوزه حقوق مدنی مطرح می‌شود، مفهوم "شرکت قهری" است.
قبل از بحث درباره شرایط تشکیل و تفاوت آن با شرکت اختیاری، بهتر است ابتدا به سوال "شرکت قهری چیست؟" پاسخ داده شود.

برای توضیح مفهوم شرکت قهری، بهتر است ابتدا به تعریف انواع شرکت‌ها در حقوق مدنی و تجارت پرداخته شود.
با این کار، می‌توان تفاوت بین این شرکت‌ها را برجسته کرده و در نهایت مفهوم شرکت قهری را به طور روشن توضیح داد.
همچنین در این توضیحات می‌توان از تگ‌های html مانند و استفاده کرد.

اگرچه شرکت‌ها براساس قوانین حقوق مدنی و تجارت به دو دسته کلی تجاری و مدنی تقسیم می‌شوند و هر یک شرایط تشکیل خاص خود را دارند، اما در کل معنای آن‌ها در شریک شدن در مال و کار و تقسیم منافع آن بین شریکان است.
این تعریف کلی از شرکت است و انواع آن همانطور که در ادامه توضیح داده خواهد شد، تفاوت‌های قابل توجهی دارند.

شرکت تجاری، یک انواع شرکت است که طبق قوانین تجارت به هفت نوع تقسیم می‌شود: شرکت سهامی (عام و خاص)، شرکت با مسئولیت محدود، شرکت تضامنی، شرکت مختلط غیر سهامی، شرکت مختلط سهامی، شرکت نسبی و شرکت تعاونی تولید و مصرف.

سرچشمه‌های هوشمند برای مرگ یک شرکتشرکت‌های تجاری، هر چند در قوانین تجارت و لایحه‌ای از قانون تجارت و تغییراتی که در آن بیان شده است، تعاریف مربوط به موضوع تشکیل، ثبت، مدیریت و انحلال این نوع شرکت‌ها گنجانده شده است؛ اما به هیچ وجه به تعریف مفهوم شرکت تجاری و استخراج معنای آن پرداخته نشده است.

با این حال، با توجه به ماده‌های این دو قانون در خصوص شرکت‌ها، می‌توانیم شرکت تجاری را به شرح زیر تعریف کنیم: شرکت تجاری، یک تشکل اجتماعی است که توسط دو یا چند شریک تشکیل شده است و این تشکل، دارای شخصیت حقوقی مستقل از شرکای آن است و باید مطابق با قوانین ثبت شرکت، به ثبت رسد.

وقتی از یک شرکت تجاری حرف می‌زنیم که شخصیت مستقلی از شرکاهایش داشته باشد، به این معنا است که پس از تشکیل و ثبت شرکت، این شرکت تجاری یک شخص حقوقی مستقل از موسسان و شرکا می‌شود.
به‌جز در موارد استثنایی، تمام حقوق انسان‌ها (شامل نام و محل اقامت) به این شخص حقوقی تعلق می‌گیرد و دارایی‌های این شخص حقوقی نیز متعلق به خود اوست، نه شرکا.

در برابر شرکت‌های تجاری، شرکت‌های مدنی نیز قرار دارند.
شرکت‌های مدنی به‌این‌صورت در ماده ۵۷۱ قانون مدنی تعریف شده‌اند: "شرکت، به‌معنای جمعیتی از افراد دارای حقوق متعدد در یک مال مشترک می‌باشد.
" از این جمله می‌توان استنباط کرد که در شرکت مدنی، دو یا چند نفر به‌طور همزمان مالک یک مال هستند و در اجزاء آن مال، حق مالکیت مشترکی دارند.
در واقع، نمی‌توان گفت که بخش خاصی از مال، مثلاً ملک مشترک، تنها متعلق به یک شریک است.

به عکس شرکت‌های تجاری، شرکت‌های مدنی شما نمی‌باشید که دارای شخصیت حقوقی مستقل از شرکا باشند.
برای تشکیل چنین شرکتی، ثبت آن در مرجع ثبت شرکت‌ها، بر اساس قوانین تجارت و ثبت اشخاص حقوقی الزامی نیست.

قانون مدنی کشور ما شرکت‌های مدنی را به دو نوع اصلی تقسیم می‌کند، شرکت‌های اختیاری (ارادی) و شرکت‌های قهری.
شرکت‌های مدنی شرکت‌هایی هستند که طبق مقررات قانون مدنی کشور تشکیل می‌شوند.
شرکت‌های اختیاری که به اراده افراد بستگی دارند و شرکت‌های قهری که بر اساس امر قهری تشکیل می‌شوند.
شرکت‌های اختیاری نمونه‌هایی مانند .
.
.
را در بر می‌گیرند (از قلم انداختن متن، مانند فروشگاه‌ها).
اما در فصل‌های بعد به شرایط تشکیل شرکت‌های قهری و تفاوت آن‌ها با شرکت‌های اختیاری به طور کامل خواهیم پرداخت.

"شرکت به طور دلخواهی (اختیاری)"

در شرکت تعاونی، مالکیت مشترک که بین شرکا در دارایی‌های شرکت تشکیل می‌شود، بر اراده و توانایی شرکا نسبت داده می‌شود.
به عنوان مثال، زوجی می‌توانند به خرید یک خودرویی بپردازند و هر کدام به اندازه سه دانگ از آن خودرو مالک شوند.

شرکت قهری یک شرکت معتبر در صنعت است که در حوزه‌های مختلف فعالیت می‌کند.
این شرکت با استفاده از تکنولوژی‌های نوین و تیمی مجرب، به ارائه خدمات و محصولات با کیفیت و با ارزش افزوده بالا متعهد است.
ما مفتخریم که در ارائه راهکارهای متنوع برای مشتریان خود به عنوان یک همکار قابل اعتماد و قدرتمند شناخته شویم.
استراتژی‌های ما به منظور افزایش رضایت مشتریان، توسعه پایدار و رشد صنعتی با هدف دستیابی به تمامی اهداف مشتریان و سازمان متمایز است.
تیم ما از افراد متخصص و با تجربه تشکیل شده است که به تحقق اهداف شما به شیوه‌های خلاقانه و مبتکرانه کمک می‌کنند.
با ما همراه باشید تا بهترین خدمات را به شما ارائه دهیم.

«شرکت قهری» یک نوع شرکت است که در آن، اموال شرکا از طریق یک حادثه قهری و بدون اراده شکل می‌گیرد.
به عنوان مثال، فرض کنید مادربزرگی درگذشته و تنها ملک بازمانده از او به سه نوه‌اش تعلق می‌گیرد.
در این حالت، هر یک از این سه نوه حق مالکیت یک‌سوم از ملک به ارث می‌برند.

نحوه و شرایط تشکیل شرکت قهری

در قسمت قبل به پرسش "شرکت قهری چیست؟" پاسخ داده بودیم و توضیح داده بودیم که "شرکت قهری" نوعی شرکت مدنی است که در آن دو یا چند نفر شریک هستند و به یک یا چند مال دارای مالکیت مشترک می‌باشند.
این مالکیت مشترک ناشی از یک حادثه قهری است.

در این بخش، هدفمان بیان مقررات و شرایط تشکیل یک شرکت مدنی است.
همچنین قصد داریم به سوالی که طبق قانون مدنی مطرح می‌شود، پاسخ دهیم؛ یعنی شرایط لازم برای تشکیل یک شرکت قهری چیست؟

مطابق قانون مدنی، ماده ۵۷۴، دو شرط اصلی برای تشکیل شرکت قهری وجود دارد که شامل امتزاج و ارث می‌شوند.
بنابراین، در ادامه، به تشریح این دو شرط پرداخته و سپس سایر شرایط مورد نیاز برای تشکیل این نوع شرکت مدنی مورد بررسی قرار خواهند گرفت.

هم آمیختگی، به معنای ترکیب دو یا چند مال از نوع های مختلف با یکدیگر به صورتی ناخواسته است، بدون اجازه از مالکان آنها.
به عنوان مثال، تصور کنید دو نفر، هر کدام مالک یک صندوق گندم هستند و به طور تصادفی، محتوای این دو صندوق با یکدیگر آمیخته می شوند.

در حقوق مالکیت و ارث، به جز امتزاج، ترکیب مالکیت‌ها، در صورت فوت صاحبان آن دارایی‌ها، وراثان به عنوان یک شرکت قهری و شاگردان آن دارای حقوق ارث مشترک خواهند بود.
برای مثال، در صورت فوت یک فرد که یک قطعه زمین، یک واحد مسکونی و یک خودرو دارد، تمام وراثانش در این دارایی‌ها حقوق مالکیت مشترک خواهند داشت.

شرکت قهری، یکی از شرایط تشکیل آن این است که مالکان شرکت باید موجودیت‌های خود را به گونه‌ای انتخاب کنند که قابل تمییز به حساب آیند.
به عبارت دیگر، اموال شرکت قهری باید به گونه‌ای باشد که نتوان آنها را با هم اشتباه گرفت.
به عنوان مثال، اگر یکی از مالکان شرکت قصابی، یک گوشت‌فروشی داشته باشد و دیگری یک مغازه میوه و تره‌بار داشته باشد، اموال این دو شخص به گونه‌ای با یکدیگر آمیخته نیستند، بنابراین تشکیل شرکت قهری ممکن نیست.
اما در شرکت اختیاری، شرکای می‌توانند با توافق با یکدیگر اموال متفاوتی را به صورت مشترک در اختیار بگیرند مانند خانه و اتومبیل.
آیا می‌توانم به شما کمکی دیگری انجام دهم؟

آثار شرکت قهری

هرگونه نگاهی به شرکت قهری نشان می‌دهد که چنین سازمانی، به عنوان یک شرکت غیرتجاری و بدون ثبت رسمی، قوانین پیچیده تجارت را رعایت نمی‌کند.
با این حال، به طور مشابه با سایر پدیده‌های حقوقی دارای تأثیرات ویژه خود است.
با توجه به این ویژگی‌ها، اثرات شرکت قهری شامل موارد زیر است:

تاثیرقانونی مجاز تصرفات: درنظرگرفتن این نکته که همکاران در یک شرکت سهامی، با توجه به نسبت سهام خود، مالکیتی دارند، بنابراین از نظر حقوقی مجاز هستند تا هرگونه تصمیمی را درباره سهم خود اعمال کنند.
به طور مثال، هر همکار می‌تواند سهم خود را به شخص دیگری واگذار کند یا آن را به فروش برساند.

محدودیت در برنامه‌های مالی: به دلیل اینکه در شرکت قهری، همه شرکا به طور مشترک در مالکیت قسمتی از مال شرکت دارند، هیچ شریکی حق ادعا ندارد که یک قسمت از مال فقط به او تعلق داشته باشد.
بنابراین هیچ یک از شرکا حق تصرف مادی در مال مشترک را، بدون اجازه دیگران ندارند.
به عنوان مثال، اگرچه یک شریک می‌تواند سهم خود را اجاره دهد، اما نمی‌تواند مال مشترک را به مستأجر واگذار کند مگر آنکه سایر شرکاها رضایت بدهند.

توزیع سود و زیان بین شرکا: به میزان سهام هر شریک، سود و زیان حاصل از فعالیت شرکت بین آنها تقسیم می‌شود، مگر اینکه یک توافقنامه بین شرکا منعقد شده باشد و به طور عملی، سهم بیشتری از سود برای یکی از آنها در نظر گرفته شود.
به عنوان مثال، در مورد زمین کشاورزی مشترک بین دو شریک، عادتاً هر کدام نیمی از محصول را دریافت می‌کنند.
اما احتمالاً به دلیل توافقی که بین آنها صورت گرفته و به این دلیل که یکی از شرکا به آبیاری زمین اهتمام می‌کند، سهمی حدوداً 60 درصد برای او در نظر گرفته می‌شود.

انحلال شرکت قهری

مانند شرکت اختیاری و شرکت تجاری، شرکت قهری نیز در برخی موارد منحل می‌شود و در نتیجه عمر آن به پایان می‌رسد.
در این بخش به توضیح موارد انحلال این شرکت می‌پردازیم و پاسخ می‌دهیم که چه عواملی باعث انحلال شرکت قهری می‌شوند.

افراز و تقسیم اموال مشترک: اگر اموال مشترک تقسیم شده و سهم هر شریک به صورت جداگانه تعیین شود، شرکت قهری منسوخ می‌شود.
به عنوان مثال، پس از تقسیم و افراز یا فروش ترکه، شرکت قهری مربوط به ارث از بین می‌رود.

در صورت ازدست رفتن کلیه دارایی مشترک: مال مشترک، موضوعی بسیار مهم در قبال شرکت است.
اگر این موضوع به طور کامل از بین برود، نتیجتاً شرکت نیز به وجود نخواهد ماند.
مهم است بدانیم که در صورتی که بخشی از مال مشترک به طور ناگهانی از دست رفته باشد، تمام شرکا در دارایی باقیمانده دوباره به عنوان شریک و سهیم حضور خواهند داشت.

تفاوت شرکت قهری با شرکت اختیاری

اگرچه، شرکت قهری و شرکت اختیاری هر دو جزو انواع شرکت‌های مدنی هستند، اما تفاوت‌های مهمی بین این دو وجود دارد.
به دلیل اهمیت این تفاوت‌ها، در این بخش به توضیح تفاوت‌های شرکت قهری و شرکت اختیاری می‌پردازیم.

مهمترین تفاوت بین شرکت قهری و شرکت اختیاری است که ایجاد شرکت اختیاری، مانند تاسیس یک شرکت تجاری، با اراده و اختیار شرکا صورت می‌گیرد، در حالی که در شرکت قهری، ایجاد شرکت به واسطه‌ی یک حادثه‌ی قهری ناخواسته برای شرکا رخ می‌دهد.