شرکت تجاری چیست

یک شرکت یا کمپانی به معنای یک انجمن یا بنگاه است که در قانون مدنی و قانون تجارت ایران وجود دارد.
شرکت، طبق تعریف قانون مدنی ایران، به معنای اجتماع حقوق مالکان متعدد در یک واحد است.
هر یک از شرکا مالک آن چیزی است که به آن شرکت ارائه می‌دهد.
این تعریف شامل مال مشاع و مشترک نیز می‌شود.

با توجه به تعریفی که از قانون تجارت درباره شراکت برداشت می‌شود، شراکت یک قرارداد است که در آن افراد حقیقی و حقوقی با یکدیگر تعاون کرده و سود حاصل از سرمایه را طبق نوع شرکت و نام آن بین خود تقسیم می‌کنند.
در قوانین ایران، شرکت‌ها شخصیت حقوقی دارند و گاهاً قابلیت fقراردادی است که به قوانین موجود تطبیق می‌یابد.
افرادی که علاقه‌مند به تشکیل یک شرکت هستند یا به عنوان شریک در یک شرکت هستند، ممکن است سوالی درباره نوع شرکت تجاری و تفاوت آن با شرکت مدنی داشته باشند.

"شرکت‌ها در قانون مدنی و قانون تجارت، اقسام مختلفی دارند.
در این نوشتار، در کنار تعریف شرکت تجاری، انواع مختلف آن نیز مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
"

شرکت تجاری چیست

در قانون تجارت ایران، تعریف دقیق و خاصی از شرکت تجاری صورت نگرفته است.
با وجود اینکه در ماده 20 قانون تجارت، اقسام مختلف شرکت تجاری ذکر شده، اما تعریف دقیقی از آن ارائه نشده است.
بررسی ماده های قانونی بعدی نیز به تعریف این انواع شرکت ها پرداخته است.

با توجه به توصیفات متعددی که در زبان حقوق دانان برای تعریف یک شرکت تجاری ارائه شده است، می‌توان به این صورت توضیح داد: یک شرکت تجاری در واقع یک شرکت با قراردادی است که به منظور انجام فعالیت‌های تجاری و به دست آوردن سود با استفاده از سرمایه ای که مشخص شده، برمبنای قوانین تجاری و مالی تشکیل می‌شود و از طریق آن شخصیت حقوقی در حوزه حقوق خصوصی شکل می‌گیرد.

هر زمانی که دو یا چند نفر به منظور انجام فعالیت‌های تجاری، با سرمایه‌گذاری مشترک و تقسیم سود و زیان طبق قراردادی که تنظیم شده است، به توافق می‌رسند، یک شرکت تجاری شکل می‌گیرد.
به طور مشخص، فعالیت‌های تجاری ناشی از ورود سرمایه شرکا به شکل تودیع، که همراه با تقسیم سود و زیان طبق قرارداد انجام می‌شود، زمینه‌ساز شکل‌گیری شرکت تجاری است.

تاجر شخصیت حقوقی است که با تأسیس شرکت‌های تجاری به وجود می‌آید.
هر فعالیتی، اگر صرفاً از نظر شکل یا حقوقی تجاری باشد یا اگر به صورت‌های فعالیت‌های تجاری انجام شود، به شمار می‌آید.
انواع مختلفی از شرکت‌های تجاری در ماده 20 قانون تجارت ذکر شده است.
شرکت‌های تجاری، شرکت‌هایی هستند که برای امور تجاری تشکیل می‌شوند، مثل شرکت‌های تضامنی، نسبی، مختلط، و همچنین شرکت‌های دارای مسئولیت محدود.
این شرکت‌ها نقش مهمی در اقتصاد و تجارت دارند و برای توسعه و رشد اقتصادی کشورها بسیار حیاتی هستند.

اما نمونه‌هایی از شرکت‌ها وجود دارند که فقط در شکل خود تجاری به نظر می‌رسند؛ بدون توجه به اینکه موضوع فعالیت آنها واقعاً تجاری باشد یا خیر؛ مانند شرکت‌های سهامی عام و خاص.
در واقع، زمانی که موضوع فعالیت شرکت سهامی جزو مواردی باشد که در ماده 2 قانون تجارت ذکر شده است، آن شرکت هم از لحاظ موضوع تجاری و هم از لحاظ شکل تجاری در نظر گرفته می‌شود؛ اما اگر شرکت برای امور مدنی تشکیل شود، تنها شکل آن به عنوان تجاری در نظر گرفته خواهد شد.

یکی از تفاوت‌هایی که بین شرکت‌های موضوع قانون مدنی و شرکت‌های موضوع قانون تجارت وجود دارد، آن است که: استفاده از قوانین حقوق مدنی برای تنظیم و حفظ حقوق و تعهدات شرکت‌های موضوع قانون مدنی، به وضوح تأکیدی بر جنبه‌های حقوقی و حقوق افراد دارد.
اما در شرکت‌های موضوع قانون تجارت، استفاده از قوانین و مقررات تجاری، برای تنظیم و حفظ حقوق و تعهدات شرکت‌ها در حوزه تجارت و امور تجاری بوده، و تمرکز بیشتری بر جنبه‌های تجاری و اقتصادی دارد.

در صنعت حقوقی، مفهوم همکاری در شرکت می‌تواند به معنای همکاری در امور تجاری یا غیرتجاری باشد.
همچنین، در شرکت تجاری، فعالیت اصلی شخص حقوقی در زمینه امور تجاری است.

به صورت غیرارادی، یک شرکت مدنی ممکن است شکل گیری کند، بدون آنکه اراده مستقیم شرکای آن لازم باشد.
در حالی که شرکت‌های تجاری باید حتماً به منظور کسب سود تشکیل شوند.

مسئولیت شریکان در یک شرکت تجاری ممکن است بسته به نوع شرکت به چندین نحو باشد.
می تواند بر اساس سهم در سرمایه باشد، محدود به میزان سرمایه باشد یا حتی به صورت ترکیبی باشد.
اما در امور مدنی، هر شریک به صورت جداگانه مسئول است و نمی توان مسئولیت را از دیگر شرکا منتقل کرد.

یک شرکت مدنی نمی‌تواند اقامتگاه و تابعیت داشته باشد، در حالی که یک شرکت تجاری باید اقامتگاه و تابعیت داشته باشد.

کلیه شرکت‌هایتجاری بر اساس قانون تجارت به عنوان شخصیت حقوقی مستقل از شرکا تشکیل می‌شوند، اما در قانون مدنی این امر اجباری نیست.

مطابق ماده ۴۱۲ قانون تجارت، قواعد ورشکستگی در صورت شرکت‌های تجاری و اعسار در صورت شرکت‌های مدنی اجرا می‌شود.
به عبارت دیگر، ورشکستگی همانند آنچه در ورشکستگی تاجر و شخص معمولی رخ می‌دهد، برای شرکت‌های تجاری الزامی است.

بلافاصله پس از تشکیل شرکت‌های تجاری، به عنوان مثال شرکت‌های دانش بنیان، یک شخصیت حقوقی شکل می‌گیرد، در حالی که در شرکت‌های مدنی این امر اتفاق نمی‌افتد.

در شرکت‌های بازرگانی، نظر اکثریت به عنوان نظر قابل اعمال جمع محسوب می‌شود ولی در شرکت‌های مدنی، نظر اکثریت شرکا اعتبار ویژه‌ای ندارد.

یک کاملترین توصیف برای یک شرکت تجاری، به شرح زیر است:یک شرکت تجاری یک مؤسسه است که فعالیت‌های تجاری را برای انجام فعالیت‌های خود انجام می‌دهد.
این نوع شرکت‌ها معمولا با هدف بهبود و تقویت اقتصادی، تولید محصولات و خدمات برای ارزش‌آفرینی مشتریان خود کار می‌کنند.
آنها ممکن است به طور محدود یا بزرگ فعالیت کنند و می توانند در ازای خدمات یا کالاهایی که ارائه می کنند، پول دریافت کنند.
مشخصات اصلی یک شرکت تجاری شامل داشتن نام و ثبت نام قانونی، مالکیت اختصاصی، تعیین محل، هدف اصلی، استراتژی بازاریابی، ساختار سازمانی، تعداد کارمندان، منابع مالی و بودجه و در نهایت میزان سود و زیان است.
این نوع شرکت‌ها می‌توانند در صنایع مختلفی مانند تولید، خدمات، خرده فروشی و تکنولوژی فعالیت کنند.
همچنین، آنها می‌توانند در داخل یک کشور یا حتی به صورت بین المللی فعالیت کنند.

تشکیل یک بنیان مستقل با محل تعیین شده، با نام "شرکت" و برخورداری از شخصیت حقوقی مستقل، ایجاد می‌گردد.

همکاری بین دو یا چند نفر به عنوان شریک، یک موضوع مهم و مفید است.
در این همکاری، افراد با تمرکز و هماهنگی برای دستیابی به هدف مشترک خود در کار مشترک، با یکدیگر همکاری می‌کنند.
این همکاری می‌تواند در حوزه‌های مختلفی از جمله تجارت، پروژه‌های تحقیقاتی و حتی فعالیت‌های خیریه اتفاق بیفتد.
در این نوع همکاری، توانایی‌ها، دانش و تجربه‌های هر شخص می‌تواند به صورت تکمیلی به استفاده رفته و تاثیر قابل توجهی بر انجام کارها داشته باشد.
این همکاری می‌تواند بهبود مستمر را در توانایی ها و ایده ها ایجاد کند و باعث افزایش بهره وری و کیفیت کاری گروه شود.
از مزایای همکاری بین نفرات در تشکیل تیم می توان به موارد زیر اشاره کرد: - تقسیم وظایف: با فعالیت در قالب تیم، امکان تقسیم وظایف به طور موثر فراهم می شود.
هر شخص بر اساس تخصص و توانایی خود به عهده بخش خاصی از کارها قرار می‌گیرد.
- تسهیل ارتباط: در همکاری گروهی، ارتباطات بین اعضای تیم بهبود می یابد.
با بیان و گوش دادن به ایده ها و نظرات دیگران، بستری مناسب برای تبادل اطلاعات و افزایش تعاملات ایجاد می ‌گردد.
- تحقیق وتوسعه: همکاری بین افراد می‌تواند در تحقیق و توسعه فعالیت ها تأثیر مثبتی داشته باشد.
ایده های جدید و رویکردهای نوین باعث پیشرفت و نوآوری در گروه می شوند.
در نتیجه، همکاری گروهی به عنوان یک راهکار مؤثر در دستیابی به اهداف مشترک و توسعه فردی و گروهی، اهمیت بسیاری دارد و در بسیاری از زمینه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

افزودن حصۀ یا سهم به نمایندگی از هر یک از شرکا.

انجام دادن فعالیت‌های تجاری

تقسیم سود و زیان میان شرکا در یک تجارت، فرآیندی است که در آن درآمدها و هزینه‌ها بین اعضای شرکت به تساوی تقسیم می‌شوند.
این فرآیند بر اساس نسبت سرمایه‌گذاری هر شریک در شرکت برای تعیین سهم هر شریک در سود و زیان استفاده می‌شود.
با استفاده از تگ محاسبات دقیق، می توان با دقت بیشتری به تقسیم سود و زیان پرداخت.
همچنین، با استفاده از تگ اتفاقات خارج از کنترل شرکا در تقسیم سود و زیان، می توان به مسئله‌هایی مانند عدم انجام تعهدات توسط یکی از شریکان پرداخت.

موجودیت‌های تجاری دارای هویت مستقل از شرکای خود هستند و بطور کامل حقوق و جبران خسارت خود را در روابط با شرکا، اشخاص ثالث و طلبکاران شرکت و طلبکاران شخصی شرکا تحت تأثیر قرار می‌دهند.

انواع شرکت های تجاری

همانطور که قبلاً به آن اشاره کردیم، در قانون تجارت ایران، در ماده 20 تعریف و بر شرکت‌های تجاری تمرکز شده است.
این ماده بر اساس شرایط مختلف، شرکت‌های تجاری را به 7 نوع مختلف تقسیم کرده است.
این شرکت‌ها شامل:

شرکت سهامی و انواع آن تقسیم می‌شود به دو نوع شرکت سهامی عمومی و شرکت سهامی خصوصی.

شرکت تضامنی است.

شرکت با مسئولیت محدود یک شرکت حقوقی است که مسئولیت اعضای آن در محدوده سرمایه سازمان می‌باشد.
این نوع شرکت معمولاً با توجه به ضوابط و مقررات قانونی تشکیل و فعالیت می‌کند.
اعضای شرکت با محدودسازی مسئولیت خود، در صورت بروز خسارت یا بدهی‌های مرتبط با شرکت، معاف از پرداخت دیون و تعهدات شرکت می‌شوند.
این ساختار حقوقی به اعضای شرکت امکان مدیریت و کنترل بیشتری را در محدوده مالی شرکت می‌دهد.

شرکت ترکیبی غیراهدای سهام است.

شرکتی با مشارکت سهام دارد!

شرکت نسبی.

مجموعه تولیدی و مصرفی تعاونی

شرکت‌های تجاری با توجه به میزان مسئولیت اعضای تشکیل دهنده آن که همان شرکا هستند، می‌توانند به چهار دسته تقسیم شوند:١.
شرکت‌های سهامی عام: در این نوع شرکت، مسئولیت شرکا تنها به سرمایه‌های واریز شده توسط آنها محدود می‌شود.
٢.
شرکت‌های سهامی خاص: در این نوع شرکت، شرکا در میزان مسئولیت خود محدودیتی قائل نمی‌شوند و مسئولیت‌های خود را به صورت کامل در قبال بدهی‌ها و تعهدات شرکت برعهده می‌گیرند.
٣.
شرکت‌های با مسئولیت محدود: در این نوع شرکت، مسئولیت شرکا محدود به سرمایه واریزی توسط آنها است که تعیین شده است.
٤.
شرکت‌های تضامنی: در این نوع شرکت، مسئولیت شرکا به صورت مشترک و به نسبتی است که در قرارداد تشکیل شرکت تعیین شده است.
همچنین، می‌توان هر نوع شرکت را با استفاده از تگ‌های strong و em نمایش داد.

شرکتهای سرمایه‌ای تجاری: شرکتهای سرمایه ای تجاری

در این نوع شرکت، تعهدات شرکا به صورت واضح و مشخص تعیین می‌شود و محدود به مبلغ سرمایه‌گذاری هر شریک در شرکت است.
بنابراین در شرکت‌های سرمایه‌ای، سقف تعهد شرکا به میزان سرمایه‌شان محدود است و هرگونه مسئولیت بیشتر از آن به عهده شرکا نیست.
شرکت‌های سهامی و شرکت‌های با مسئولیت محدود به عنوان انواع شرکت‌های سرمایه‌ای شناخته می‌شوند.

شرکت‌های تجاری خصوصی:➔ شرکتهای تجاری خصوصی

در این نوع شرکت‌ها تعهدات و مسئولیت‌ها به طور نامحدود بر تمامی شرکا گسترش می‌یابد و شرکا حق دارند در صورت ورشکستگی شرکت، از هر یک از شرکاها برای استرداد بقیه مطالبات خود استفاده کنند.
در واقع، طلبکاران می‌توانند در صورتی که دارایی شرکت برای پرداخت مطالباتشان کافی نباشد، به هر یک از شرکاها مراجعه کنند.
شرکت‌های تضامنی و شرکت‌های نسبی به عنوان بخشی از شرکت‌های شخصی محسوب می‌شوند.

شرکت‌های تجاری مختلط از جمله شرکت‌هایی هستند که به‌صورت همکاری و تعاونی از ترکیب سهام دولتی و شرکت‌های خصوصی تشکیل می‌شوند.
این شرکت‌ها هدف دارند که از مزایای و سرمایه‌گذاری‌های هر دو نوع شرکت (دولتی و خصوصی) بهره‌برده و نقاط ضعف هر ساختار را تقویت کنند.
شرکت‌های تجاری مختلط با اصولی از دو جانب عمل نیز می‌کنند و همچنین می‌توانند در جذب سرمایه، تجهیزات مورد نیاز و تکنولوژی بهره‌مند شوند.
این نوع شرکت‌ها نه تنها به توسعه اقتصاد کشور کمک می‌کنند بلکه فرصت‌های بیشتری برای اشتغال و ارتقای توانمندی‌های محلی ایجاد می‌کنند.

در شرکت‌های ترکیبی، بعضی از شرکا مسئولیت محدود داشته و بعضی دیگر مسئولیت نامحدود یا همان تضامنی دارند.
شرکایی که مسئولیت آن‌ها در شرکت تنها محدود به سرمایه‌شان است به عنوان شریک محدود شناخته می‌شوند، و شرکایی که مسئولیت آن‌ها نامحدود است، به عنوان شریک ضامن شناخته می‌شوند.
شرکت‌های ترکیبی شامل شرکت‌های ترکیبی سهامی و غیرسهامی هستند.