شروط ضمن عقد مندرج در سند ازدواج

شروط ضمن عقد

در پاسخ به این پرسش که چه شروطی در سند ازدواج و متن عقدنامه ازدواج دائم قرار می‌گیرد، می‌توان گفت: طبق ماده ۱۱۱۹ قانون مدنی، هر زوج و همسر می‌توانند شرایطی را که با ذات عقد در تناقض نباشد، به عنوان شرط ضمن عقد در سند ازدواج درج کنند.
قراردادن شروط ضمن عقد و پذیرش آن‌ها، حق و تکلیفی را برای طرفین عقد به وجود می‌آورد.

برخی اوقات، ممکن است مرد در اثر افزایش تعداد وسعت اختیاراتی که از طریق عقد نکاح به دست می‌آورد، از حقوق و تسهیلاتی که برای خود در نظر می‌گیرد، سوء استفاده کند و برای زن منجر به مشکلاتی شود.
به منظور تنظیم و محدود کردن این اختیارات، قانونگذار در سند ازدواج، مفادی به عنوان شروط ضمن عقد تعیین کرده که باعث قید و محدودیت نیز می‌شود.
این شروط ضمن عقد معمولاً به عنوان شروط دوازده گانه طلاق شناخته می‌شوند؛ چراکه اگر این شروط در سند ازدواج وجود داشته باشند، زن می‌تواند درخواست طلاق را داشته باشد.

شروط ضمن عقد در سند ازدواج

از سال ۱۳۶۰ به بعد، در سند ازدواج، شروطی به نام "شرط ضمن عقد" وجود دارد که سردفتر ازدواج قبل از بستن قرارداد، موظف است آن را به زوجین خوانده و معنی آن را به آنها توضیح دهد.
توجه کنید که هر طرف می‌تواند شروطی را که با آنها موافق است امضا کند و شروطی را که نمی‌خواهد پذیرفته نکند.
شروط ضمن عقد در سند ازدواج شامل موارد زیر است:- قوانین و مقررات جاری کشور- حقوق و تکالیف زن و مرد در زندگی مشترک- مسئولیت‌های مالی و اموال مشترک- نقش حقوقی پدر و مادر و حقوق صاحبان حضانت بر اساس قوانین جاری- منابع تامین معاش خانواده- مسئولیت‌های خانه‌داری و مراقبت از فرزندان- حق و عدالت در رخصت دادن به فرزندان- عدم انجام وظایف زوجین به شکل معتاد یا خطرناک- مشارکت در فعالیت‌های دینی و اجتماعی- عواطف و احساسات همسرانه و روابط خانوادگیشرط ضمن عقد نکاح در سند ازدواج تقریبا هر موضوعی را شامل می‌شود که برای زوجین مهم است و هر یک از آنها می‌توانند آن را بپذیرند یا رد کنند.

در یک قرارداد ازدواج، همسر می‌تواند شرط بگذارد که در صورتی که خواست طلاق از سوی همسر نباشد و طبق تشخیص دادگاه، درخواست طلاق ناشی از خروج از وظیفه همسری یا نقض اخلاق و رفتار او نباشد، او موظف است نصف دارایی‌ها و مالکیتی که در طول عمر ازدواج با هم بدست آورده است یا معادل آن را بدون هیچ پاداشی به همسر منتقل کند.
(شرط نقل و انتقال دارایی‌ها و مالکیت‌های مرد)

در قرارداد ازدواج، همسر می‌تواند با درخواست به دادگاه و دریافت مجوز آن، حق خود را برای تعیین نوع طلاق مطلقه بندهد.
همچنین، همسر می‌تواند به همسر خود وکالت بلاعزل با حق توکیل به غیر ندهد تا در صورت نیاز، وی می‌تواند آن را بفرماید.
این موارد عبارتند از: - انتخاب نوع طلاق و صدور حکم مطلقه با اجازه دادگاه- قبول نامه‌ای که به صورت رسمی از جانب همسر بذل شده باشددر هر دو مورد، لازم است اجازه و مجوز دادگاه به‌دست آید و تمامی اقدامات به‌موقع و طبق قوانین صورت پذیرد.

بهترین راه برای حل این مشکل استکاف شوهر است؛ به معنای اینکه وظیفه پرداخت نفقه را به مدت ۶ ماه در هر شرایطی رد کند و شخص نتواند وی را مجبور به ایفای این وظیفه کند.
علاوه بر این، همچنین در صورتی که شوهر سایر حقوق زن را به مدت ۶ ماه ایفا نکند و قوانین اجازهٔ اجبار او به ایفای این حقوق را ندهد، او نیز از ایفای تعهدات خود معاف خواهد بود.

سلوک نادرست یا بدرفتاری زوج، به گونه‌ای که زندگی همسر را ناقابل تحمل سازد، بیش از حد بحرانی می‌شود.

ابتلا به بیماری‌های سخت‌درمانی، زندگی زناشویی یک زوج را به گونه‌ای تهدیدکننده می‌کند که در معرض خطر قرار گرفتن آنها قرار می‌گیرد.

جنون زوج، در شرایطی که قانوناً فسخ ازدواج غیر ممکن باشد، ممکن است رخ دهد.

عدم رعایت دستور دادگاه می‌تواند منجر به نقض ممنوعیت اشتغال زن به یک شغلی شود که طبق نظر دادگاه، با مصالح خانوادگی و حیثیت زوجه در تناقض باشد.

مرد محکوم به حکم قطعی و تحمیل جرم به مدت ۵ سال یا بیشتر یا طرح جرم مکملی که جمعاً به ۵ سال یا بیشتر معادل بازداشت درست می‌کند و حکم مجازات در حال اجراست.
در همه این حالات، زن می تواند درخواست طلاق را به شرط صدور حکم قطعی اعتماد کند که به شوهر محکوم حبس تعلق گرفته باشد و او در زندان باشد.

ابتلای زوج، نتیجه‌ای است که به هرگونه اعتیاد مضری که براساس تشخیص دادگاه، در زندگی خانوادگی خلل‌هایی ایجاد می‌کند و برای زوج همسری دشوار می‌سازد و ادامه زندگی را برای او مشکل می‌کند.

زوج، بدون دلیل موجه، می تواند زندگی خانوادگی را خاتمه دهد (شرط این است که دادگاه این خاتمه را تأیید کند) یا برای مدت شش ماه متوالی، بدون عذر موجه، از نظر دادگاه غایب شود.

"محکومیت قطعی یک زوج به هرگونه مجازاتی، شامل حبس و تعزیر، صرفا در صورت ارتکاب جرمی که با حیثیت خانوادگی و وظایف زناشویی آن زوج تضاد داشته باشد امکان پذیر است.
بررسی اینکه آیا مجازات مورد انتخاب، با حیثیت خانوادگی سازگار است یا خیر، بستگی به وضعیت و شرایط زناشویی و عرف و مقايسه‌ی دیگر دارد و این بازبینی توسط دادگاه انجام می‌شود.
"

"در صورتی که پس از پنج سال، زوجه به دلایل عقیمیت یا مشکلات جسمی دیگر، نتواند بچه داشته باشد، به شوهرش حق انتظار نخواهد داشت.
"

در صورتی که زوج به طور مفقود الاثری ناپدید شود و پس از شش ماه از بازدید زوجه از دادگاه هنوز یافت نشود.

«زوج، در صورت عدم رضایت زوجه، مجاز به انتخاب همسر دیگر یا عدم رعایت عدالت در بین همسران خود، طبق تصمیمی که دادگاه اتخاذ کند، نیست.
»

نپذیرفتن شروط ضمن عقد مندرج در سند ازدواج

ما قبلاً در بحث قبلی به توضیح مفهوم "شرط ضمن عقد" پرداختیم و بیان کردیم که در سند ازدواج، شروط ضمن عقد کدام گونه‌ها هستند.
همانطور که بیان کردیم، تصمیم پذیرش یا عدم پذیرش شروط ضمن عقد در سند ازدواج به عهده زوجین است، و برای هیچ یک از آنها لزومی به قبول و امضای شروط ضمن عقد در سند ازدواج وجود ندارد.