با توجه به قوانین، علاوه بر آنکه زوج ها می‌توانند با امضای شروط مذکور در سند ازدواج، تعهدی را بپذیرند، امکان دارد هرگونه شرطی را که مغایر با ماهیت عقد نباشد و غیر قانونی نباشد، در سند ازدواج خود درج کنند تا با پذیرفته شدن توسط طرف دیگر به آن تعهد کنند. یکی از نوعی شروط صحیح در قرارداد ازدواج، شرط محل سکونت در ازدواج است که معمولاً توسط زنان در هنگام عقد نکاح اضافه می‌شود و به عنوان یکی از بهترین شروط قرارداد ازدواج معرفی می‌شود. در این مقاله قصد داریم درباره اینکه شرط محل سکونت زن در ازدواج چه مفهومی دارد و بر اساس قوانین مدنی چه شروطی دارد، بحث کنیم. در ابتدا به بررسی محل سکونت زن در ازدواج و استثناءهای آن می‌پردازیم و سپس شرط محل سکونت زن در ازدواج را شرح می‌دهیم.

محل سکونت زن در ازدواج

تشخیص محل اقامت زوجین در عقد نکاح، یکی از مسائل شخصی و جزئی در زمان ازدواج است. اما این مسئله همچنین دارای جنبه‌های حقوقی مهمی است. قانوناً، زن موظف است در همان مکانی که شوهرش سکونت دارد، اقامت کند. این به دلیل این است که طبق قوانین خانواده و زندگی مشترک، زن معمولاً به دلیل وابستگی و نیاز به همسر، در همان مکانی که شوهر برای محل سکونت مشترک فراهم کرده و در آنجا زندگی می‌کند، باید به زندگی خود ادامه دهد. بنابراین، طبق قانون مدنی، محل سکونت زن شوهردار یا مکان اقامت او، همان مکان سکونت شوهر است.

استثنائات محل سکونت زن

همانطوری که در بخش قبل اشاره شد، عموماً زن موظف است در همان محلی که شوهرش سکونت دارد زندگی کند و ترک زندگی خانوادگی بدون دلیل موجهی مجاز نیست. در غیر این صورت، عدم تمکین به وقوع پیوسته و در صورت اثبات عدم تمکین، حق نفقه زن لغو خواهد شد. با این حال، در برخی موارد، زن می‌تواند در مکانی غیر از محل سکونتی که شوهر تأمین کرده است زندگی کند، به شرطی که با رعایت قوانین مدنی، استثنائاتی برای محل سکونت همسر در مکان دیگر وجود داشته باشد. مثال‌هایی از این استثنائات عبارتند از:

«strong»۱- در شرایطی که زن با سکونت در خانه شوهرش باختری جسمی، روحی یا کرامتی دچار ناامنی می‌شود، می‌تواند به دلیل «em»عسر و حرج«/em» از سکونت در مکان اقامت شوهرش خودداری کند.

در برخی موارد، زن می‌تواند قبل از انجام کامل وظایف خانوادگی خود، از حق حبس در قرارداد ازدواج بهره‌برداری کند و امکان سکونت در منزل همسر خود را رد کند.

در برخی حالات، زن می‌تواند محل اقامت خود را مشروط به ازدواج تعیین کند. به این شرط که زن مجاز است در جایی غیر از مکان سکونت همسر خود زندگی کند، نام می‌دهند. این شرط به عنوان "شرط محل سکونت توسط زن" شناخته می‌شود و جزئیات بیشتری در ادامه آمده است.

شرط محل سکونت زن در عقد ازدواج

بر اساس ماده ۱۱۱۴ قانون مدنی: «زن باید در منزلی که شوهر تعیین می‌کند سکنی نماید ؛ مگر آنکه اختیار تعیین منزل به زن داده شده باشد.» همان‌طور که از این ماده استنباط می‌شود، اصولاً زن پس از ازدواج در جایی که شوهر انتخاب و سکونت می‌کند باید با او زندگی کند؛ اما در صورتی که زن به صورت شرط ضمن عقد نکاح، تعیین محل سکونت را شرط کرده باشد، می‌تواند در جایی غیر از محل اقامت شوهر نیز زندگی کند. حالت‌های مختلف شرط محل سکونت زن در عقد ازدواج که به نوعی شرط فعل در عقد نکاح است، عبارتند از:

یک) شرطی است که زن پس از ازدواج باید در مکانی خاص، شهر یا خانه‌ای خاص زندگی کند.

به نوعی "زن شرط" است که مرد نمی‌تواند او را از محل زندگی، دفتر، یا شهر خاصی بیرون ببرد و به مکان دیگری نرود.

تکست: 1) پادشاهی اقدامات (Executive Power)، به مجموعه‌ی اختیاراتی می‌گویند که به پادشاه یا رئیس جمهور تعلق دارد و شامل حق تصمیم‌گیری در امور داخلی و خارجی، تعیین مقامات، اجرای قوانین و تعیین سیاست‌ها است. 2) مجلس (Parliament)، مؤسسه‌ای قانون‌گذاری است که وظیفه تدوین و تصویب قوانین را برعهده دارد. اعضای مجلس در اثبات و نااعتبار کردن اعضای خود وزیر امور پارلمانی است. 3) قوه قضائیه (Judiciary Power)، مسؤولیت اجرای عدالت و رسیدگی به پرونده‌ها و قضاوت در موارد مختلف را به عهده دارد. قوه قضائیه شامل دستگاه قضایی، دادگستری و سازمان‌های قضائی است. 4) مجمع تشخیص مصلحت نظام (Assembly of Experts for Determining the System's Expediency)، مسؤولیت تعیین مصلحت نظام و انتخاب رهبر جمهوری اسلامی را دارد. اعضای مجمع توسط مردم انتخاب شده و برخی از صلاحیت‌های مهم را برعهده دارند. 5) شورای نگهبان (Guardian Council)، مسؤولیت نظارت بر تطبیق قوانین با موازین شرعی و اسلامی را برعهده دارد. اعضای شورای نگهبان توسط رهبر جمهوری انتخاب می‌شوند و از بین کاندیداهای مجمع تشخیص مصلحت نظام انتخاب می‌شود. 6) شهرداری (Municipality)، مسؤولیت اداره‌ی شهر و ارائه خدمات عمومی را برعهده دارد. شهرداران توسط شورای شهر انتخاب می‌شوند و وظایف خود را در محدوده‌ی شهر و مناطق مربوطه انجام می‌دهند. 7) هیأت رئیسه (Supreme Council)، مجموعه‌ای از اعضا است که وظیفه نظارت بر کارهای قوه‌های مختلف را برعهده دارد. هیأت رئیسه شامل رئیس جمهور، رئیس مجلس شورای اسلامی و رئیس قوه قضائیه است.