خلاصه مقاله
قانون مدنی ایران صیغه موقت یا عقد نکاحی را به تبعیت از فقه شیعه تعریف کرده و حقوق مرتبط با آن نیز مشخص شده است.
در شرایطی که افراد امکان برقراری یک عقد دائم را ندارند و تصمیم به ازدواج نمیگیرند، توصیه میشود از صیغه موقت استفاده کنند.
در عقد موقت، فرزندان پسر نیازی به اجازه یا رضایت پدر خود ندارند و میتوانند حتی بدون کسب اجازه از آنان ازدواج کنند.
اما برای دختران برای ازدواج موقت نیاز به رضایت پدر یا نائب پدری دارند.
اگر پدر یا نائب پدری مخالفت کنند، دختر میتواند با رعایت قوانین و مقررات مربوطه قانونی ازدواج کند؛ حتی اگر پدر مخالفت کند، دختر میتواند با مراجعه به دادگاه اجازه ازدواج بگیرد.
یکی دیگر از شرایط صیغه موقت بدون اجازه پدر، اجازه گرفتن از دادگاه است.
قصد داشتن ازدواج دائم و پایدار و نسل برآورده کردن نیازهای جنسی افراد توسط مذهب شیعه توصیه شده است.
برای جلوگیری از فریب در ازدواج موقت، ضروری است که این ازدواج با رضایت پدر یا جد پدری دختر صورت بگیرد.
"ایجاد تفاوت مطلق بین عقد موقت و عقد دائم""عقد موقت، به عنوان یکی از انواع عقد نکاح، با عنوان صیغه نیز شناخته میشود.
این نوع عقد برای یک مدت زمانی معین و محدود منعقد میشود و پس از اتمام این مدت، ازدواجی بین زوجین به پایان میرسد.
در قوانین مدنی ایران، عقد موقت همراه با عقد دائم مورد بررسی قرار گرفته و احکام و تاثیرات متعلق به آن مشخص شده است.
"
با توجه به شیوه برگزاری مراسم عقد در جامعه ما، معمولاً یکی از شرایط اساسی برای ازدواج دختران دوشیزه یا باکره، دریافت رضایت پدر یا نائب پدری است.
به همین دلیل، ازدواج بدون اجازه این اشخاص تقریباً غیر ممکن است، مگر آنکه دختران بتوانند با رعایت قوانین و مقررات مربوطه، به صورت قانونی ازدواج کنند؛ حتی اگر پدر یا نائب پدری مخالفت کنند.
اما آیا برای ازدواج موقت یا صیغه، همین شرط وجود دارد؟ به عبارت دیگر، آیا ممکن است صیغه بدون اجازه یا رضایت پدر صورت گیرد؟
برای پاسخ به این سؤال، باید ابتدا تعیین کنیم که آیا رضایت یا اجازه پدر، در قرارداد ازدواج موقت ضروری است یا خیر؟ سپس، به بررسی شرایط صیغه موقت بدون نیاز به اجازه پدر برای دختر و پسر، میپردازیم.
آیا صیغه موقت بدون اجازه پدر امکان دارد
قبل از پرداختن به این سوال که آیا ازدواج موقت بدون اجازه پدر امکانپذیر است و چه شرایطی برای ساقط شدن اذن پدر وجود دارد، بهتر است در مورد ازدواج موقت توضیحاتی ارائه دهیم.
ازدواج موقت یا صیغه، نوعی از ازدواج است که برای مدت زمان مشخص و معینی بسته میشود و پس از اتمام این مدت، به پایان میرسد.
همچنین، در طول این مدت، مرد میتواند به زن ببخشد که در حقوق به آن بازگشت مدت ازدواج موقت یا "بذل مدت" میگویند.
در قانون مدنی ایران، به تبعیت از فقه شیعه، عقد نکاحی موقت یا صیغه تعریف شده و حقوق مرتبط با آن نیز مشخص شده است.
مانند حقوق وراثت در عقد موقت و نفقه زن در این نوع از عقد.
مورد مهمی که با صیغه موقت مرتبط است، این است که عموما در شرایطی که افراد امکان برقراری یک عقد دائم را ندارند و تصمیم به ازدواج نمیگیرند، توصیه میشود.
در این صورت، آنها از انجام اشتباه و گناه جلوگیری میکنند.
به عنوانی که اشاره شد، عقد موقت یا صیغه در اصل به منظور کنترل هوازدگی جنسی است و افراد برای تشکیل خانواده باید از طریق ازدواج دائم اقدام کنند.
به همین دلیل، به ویژه در مورد دختران، عقد موقت ممکن است به مشکلاتی برای آنان منجر شود، بنابراین برای ثبت عقد موقت، نیاز به رضایت و اجازه پدر وجود دارد.
بنابراین پاسخ به این سوال که آیا عقد موقت بدون اجازه پدر امکان دارد، منفی است.
با توجه به حقیقتی که وجود دارد، علاوه بر اینکه رضایت پدر برای ازدواج دختر باکره در مورد ازدواج دائم ضروری است، باید به شرط رضایت پدر در مورد ازدواج موقت یا صیغه نیز توجه کرد.
شرایط لازم برای صحت این نوع ازدواج، اجازه پدر است و به جز در موارد خاص، به طور کلی امکان بستن قرارداد ازدواج موقت یا صیغه بدون تأیید و یا اجازه پدر وجود ندارد.
با این حال، در مورد فرزندان پسر، شرط مشابهی مطرح نیست و در ادامه شرایط ازدواج موقت بدون اجازه پدر را به تفکیک برای فرزندان دختر و پسر جداگانه بررسی خواهیم کرد.
شرایط صیغه موقت بدون اجازه پدر برای فرزند دختر
در بخش قبلی، به بررسی این موضوع اختصاص داده شد که آیا در ازدواج موقت یا عقد موقت، ازدواج بدون اجازه پدر امکان پذیر است یا خیر.
اما در این بخش، قصد داریم به طور جامع به این سوال پاسخ دهیم که آیا عقد موقت برای دختران بدون اجازه یا رضایت پدر امکان پذیر است؟ و اگر پاسخ به این سوال مثبت باشد، تحت چه شرایطی ازدواج موقت بدون اجازه پدر، امکان پذیر خواهد بود؟ بنابراین در این بخش، قصد داریم شرایط لازم برای عقد موقت بدون اجازه پدر را بررسی کنیم.
مانند قسمت قبل، میتوان گفت که ازدواج موقت یا صیغه به دلیل رفع نیازهای جنسی افراد، توسط مذهب شیعه توصیه شده است.
بنابراین، در صورتی که افراد قصد داشته باشند یک ازدواج دائم و پایدار داشته باشند و نسل برآورده کنند، باید شیوه عقد دائم را انتخاب کنند.
همچنین، با توجه به اینکه احکام مربوط به ارث و نفقه زن در صیغه با عقد دائم متفاوت است، در صورت ازدواج موقت دختران، خطرهای زیادی وجود دارد.
به همین دلیل، برای جلوگیری از فریب در ازدواج موقت، ضروری است که این ازدواج با رضایت پدر یا جد پدری دختر صورت بگیرد.
تأثیر شرایط ازدواج موقت بدون موافقت پدر در میان فقها و مراجع به خوبی واضح نیست؛ برخی از مرجعان، به طور کلی، ازدواج موقت بدون رضایت پدر را باطل میدانند و در صورت عدم رضایت پدر، هیچ گونه محرمیتی بین دختر و پسر وجود ندارد.
اما برخی دیگر از مرجعان، به دلیل احتیاط واجب، رضایت پدر را شرط لازم میدانند.
در حال حاضر، اکثریت مراجع تقلید، مانند ضرورت رضایت پدر برای ازدواج دختر در عقد دائم، رضایت پدر را شرط ازدواج موقت دختر باکره میدانند.
لطفاً توجه کنید که صیغه موقت بدون نیاز به اجازه پدر، برای دخترانی که دیگر با دوشیزگی یا باکرگی همراه نیستند، مجاز است و آنها برای عقد موقت به رضایت پدر و جد پدری خود نیاز ندارند.
به بیان دیگر، دخترانی که پدر یا جد پدری آنها فوت شدهاند، برای ازدواج موقت یا صیغه، نیازی به رضایت دیگران مانند مادر، عمو، برادر یا افراد دیگر ندارند.
بنابراین، یکی از شرایط لازم برای صیغه موقت بدون اجازه پدر، این است که دختری که به صورت موقت ازدواج میکند، دوشیزه نباشد.
همچنین، شرط دیگری که برای صیغه موقت بدون اذن یا اجازه پدر وجود دارد، این است که دختری که در این حالت صیغه موقت را انجام میدهد، والی قهری (پدر یا جد پدری) نداشته باشد.
در این صورت، دختر میتواند با مراجعه به دفتر ازدواج و خواندن صیغه موقت، گواهی ازدواج موقت را دریافت کند یا از طریق عقد نکاح موقت شفاهی فرایند را انجام دهد.
لازم به ذکر است که گاهی، بدون دلیل موجه، پدر از دادن اجازه ازدواج به دختر خود مضایقه مینماید و در این حالت، دختر در عسر و حرج ناشی از تجرد قرار میگیرد.
در چنین شرایطی، به نظر میرسد که همچون ازدواج دائم، ولایت قهری پدر، از وی ساقط میشود و دختر میتواند با مراجعه به دادگاه، اجازه ازدواج بگیرد، هر چند که دادگاهها معمولاً برای صدور اجازه ازدواج موقت دختر باکره، سختگیری میکنند.
لذا میتوان گفت یکی دیگر از شرایط صیغه موقت بدون اجازه پدر، اجازه گرفتن از دادگاه است.
شرایط صیغه موقت بدون اجازه پدر برای فرزند پسر
در مقاطع قبل، به معایب برگزاری عقد موقت بدون مجوز پدر ، و آیا این امر اجازه دارد یا خیر، پرداخته شد.
همچنین، شرایط مربوط به عقد موقت بدون مجوز پدر برای دختران نیز مورد آزمایش قرار گرفت.
همانطور که ذکر شد، برای دخترانی که هنوز باکره یا دوشیزه هستند، برای برگزاری عقد دائم یا موقت، به جزءی از شرایط صحت عقد موقت احتیاج به رضایت پدر یا جد پدری دارد؛ مگر اینکه پدر یا جد پدری بازمانده نباشد و یا دادگاه به دختر مجوز ازدواج را صادر کند.
اما سؤالی وجود دارد که فرزندان پسر در ازدواج موقت یا صیغه، آیا به رضایت یا اجازه پدر خود نیاز دارند؟ در صورتی که پاسخ مثبت باشد، چه شرایطی در صیغه موقت برای فرزندان پسر بدون اجازه پدر وجود دارد؟ به این سؤال پاسخ میدهیم که اصولاً فرزندان پسر برای ازدواج نیازی به اجازه یا رضایت پدر یا جد پدری خود ندارند و میتوانند حتی بدون کسب اجازه از آنان ازدواج کنند.
در این خصوص، تفاوتی بین عقد دائم و موقت وجود ندارد.
سوالات پر تکرار
- در مقالهای که بررسی کردیم مشخص شد که قرارداد صلح عمری برای املاک بدون سند مالکیت نیز قابل انجام است.
اما برای صحت این قرارداد، باید توافق و رضایت طرفین و شرایط لازمی مانند تنظیم صلحنامه دستی و رعایت قوانین مربوطه وجود داشته باشد.
از طرفی برخی از املاک ممکن است در دسترس مدارک رسمی نباشند، اما با تنظیم توافقنامه صلح عمری میتوان املاک را به نفع دیگری منتقل کرد و از منافع مالکیتی استفاده کرد تا زمان حیات.
گرچه ممکن است در برخی موارد ابهامی در مورد انتقال املاک بدون مدارک رسمی وجود داشته باشد، اما استفاده از قرارداد صلح عمری در این زمینه به عنوان یک راه حل قانونی مورد قبول قرار میگیرد.
بنابراین، میتوان نتیجه گرفت که قرارداد صلح عمری یک روش موثر برای انتقال مالکیت املاک بدون سند مالکیت به نفع دیگران است.
نتیجه گیری
نتیجه قوی : بر اساس آنچه گفته شد، صیغه موقت بدون اجازه پدر برای دختران بدون توصیه کیفر شرعی و قانونی مناسب نیست.
ازدواج موقت به دلیل اصلاح نیاز جنسی، از جانب مذهب شیعه توصیه میشود، با این حال در صورت تمایل به یک ازدواج دائم و پایدار و کسب نسل، انتخاب عقد دائم توصیه میشود.
به علاوه، به خاطر تفاوتهای در حقوق وراثت و نفقه زن در صیغه موقت، ازدواج موقت برای دختران خطراتی را به همراه دارد.
بنابراین، رضایت و اجازه پدر برای جلوگیری از سوءاستفاده در ازدواج موقت امری ضروری است.