بر اساس قانون مدنی، هنگامی که زن و مردی از هم طلاق می‌گیرند یا به دلایلی جدا از هم زندگی می‌کنند، فرزندان آنها باید در شرایطی قرار گیرند تا مصلحت‌های آنها محفوظ بماند. به همین دلیل، مسئله حضانت فرزندان بعد از طلاق یا جدایی والدین از اهمیت به‌سزایی در قوانین و مقررات موجود در نظام حقوقی ایران برخوردار است. قانون مدنی و قانون حمایت از خانواده احکامی در خصوص حضانت فرزندان مقرر شده است که همه در راستای حفظ منافع و مصلحت کودکان است. لذا در شرایطی که یکی از والدین صلاحیت یا توانایی لازم جهت حضانت و تربیت کودک خود را نداشته باشد و به همین دلیل مصالح کودک به خطر بیفتد، می‌توان با استفاده از سلب حضانت، امر حضانت را به عهده دیگری قرار داد. به همین مناسبت در این مقاله قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم که آیا بیماری روانی پدر موجب سلب حضانت از وی خواهد شد؟ و در صورت مثبت بودن پاسخ، در چه شرایطی بیماری روانی پدر موجب لغو حضانت از وی می‌گردد؟ به همین دلیل ابتدا به بررسی سلب حضانت از پدر به علت بیماری روانی پرداخته و در قسمت دوم شرایط سلب حضانت از پدر به دلیل بیماری روانی را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

سلب حضانت از پدر به دلیل بیماری روانی

همانطور که در قانون مدنی مندرج است، حضانت کودکان تا سن هفت سالگی به عهده مادر است و پس از آن، در صورتی که پدر شرایط لازم برای حضانت فرزند را داشته باشد، تا سن بلوغ امکان حضانت فرزند وجود دارد. بنابراین، حضانت فرزند دختر از سن هفت سالگی تا سن نه سالگی به عهده پدر خواهد بود و حضانت فرزند پسر نیز از سن هفت سالگی تا سن پانزده سالگی (سن بلوغ) بر عهده پدر قرار خواهد گرفت. به غضون اینکه بازه سنی حضانت فرزند موضوع بحث است، قانون مدنی تعدادی شرایط را در نظر گرفته است که در صورت بروز آنها، حضانت لغو می‌شود و دیگر نمی‌توان حضانت فرزند را به شخص مورد نظر سپرد. در ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی، موارد سلب حضانت ذکر شده است. بر اساس این ماده: "هرگاه به دلیل عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که طفل تحت حضانت اوست، صحت جسمانی و یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر قرار گیرد، محکمه می‌تواند بر اساس درخواست اقربای طفل یا قیم او یا رئیس حوزه قضایی تصمیماتی را اتخاذ کند که برای حضانت طفل لازم است." در ادامه، برخی از موارد عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی والدین ذکر شده است که می‌تواند به خاطر آنها حضانت از پدر یا مادر سلب شود.

۱ - اعتیاد بر خلاف سلامتی به الکل، مواد مخدر و شرط‌بندی

طعنه زدن به نقص اخلاقی و نامناسب بودن 2 -

3 - مبتلا شدن به بیماری‌های روانی توسط یک پزشک قانونی تشخیص داده شده.

4 - استغلال کودکان و یا اجبار آنها برای ورود به حرفه‌های غیراخلاقی مانند فساد و فحشاء، مورد تحقیر قرارگرفتن و قاچاق به جرم مشارکت در قاچاق انسانی است.

۵ - تناوب ضرب و جمع بیش از حد معمول را از بین ببرید.

با توجه به مشاهده، در بند ۳ ماده ای از دلایلی برای سلب حضانت از طرف پدر یا مادر، ابتلا به بیماریهای روانی آمده است. بنابراین، در صورتی که پدر کودک مبتلا به یکی از بیماریهای روانی باشد، می‌توان طبق قانون مدنی حق تقدم گرفت و حضانت را از وی سلب کرد؛ زیرا به طور کلی بیماریهای روانی می‌توانند باعث از بین رفتن توان و صلاحیت شخص مبتلا به بیماریهای روانی در پرورش و نگهداشت فرزندش شود و از همین راه مصلحت کودک به خطر می‌افتد.

شرایط سلب حضانت از پدر به دلیل بیماری روانی

همانطور که در بخش قبلی اشاره شد، ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی شرایط لغو حضانت از پدر به دلیل بیماری روانی را تعیین می‌کند. البته لغو حضانت از پدر به علت ابتلا به بیماری‌های روانی نیازمند وجود شرایطی می‌باشد که در عمل برای سلب حضانت از پدر مورد توجه دادگاه قرار می‌گیرد. بنابراین، موارد زیر جزء شرایط لغو حضانت از پدر به دلیل بیماری روانی قرار می‌گیرند: - بروز تغییر جدی در وضعیت روحی و رفتاری پدر که منجر به خطری جدی برای سلامت و روانی کودک می‌شود. - عدم قدرت پدر در تامین نیازهای روزمره و مراقبت‌های لازم برای کودک به دلیل بیماری روانی. - مشاهده عدم علاقه یا توانایی وی در برقراری و حفظ ارتباط امن و سالم با کودک. توصیه می‌شود در صورت بروز چنین مواردی، مراجعه به دادگاه صورت گیرد تا سلب حضانت از پدر به دلیل بیماری روانی انجام شود.

از نظر قانونی، سلب حضانت از پدر به دلیل بیماری های روانی فقط در شرایطی امکان پذیر است که تشخیص بیماری های روانی پدر توسط یک پزشک عضو هیات علمی تأیید شده باشد. بنابراین، در صورتی که مدارک کافی برای تشخیص بیماری های روانی پدر در دسترس نباشد، امکان لغو حضانت پدر بر فرزند وجود ندارد.

تقدیم به حضور شما: در قسمت دوم، ابتلای مرد به بیماری‌های روانی، در صورتی که بیماری روانی موردنظر به حدی جدی باشد که به خطر صلاحیت پدر برای حضانت فرزندش بیافتد، می‌تواند منجر به سلب حضانت فرزند از او شود. به عنوان مثال، اگر جنون پدر باشد، صلاحیت او برای حضانت فرزند از بین خواهد رفت و به همین دلیل، ادامه حضانت فرزند توسط پدر، کودک را در معرض خطرات جسمانی و روانی بسیاری قرار می‌دهد. به همین دلیل، می‌توان سلب حق حضانت از پدر را تصمیم نمود. در صورتی که شرایط سلب حضانت از پدر به دلیل بیماری‌های روانی وجود داشته باشد، می‌توانید به دادگاه خانواده مراجعه کنید و درخواست سلب حضانت از پدر به دلیل بیماری‌های روانی را به دادگاه ارائه دهید. در صورتی که شرایط مذکور تأیید شود، دادگاه حکمی به لغو حضانت پدر صادر خواهد کرد و درباره مسئله حضانت فرزند تصمیم مقتضی را اتخاذ خواهد کرد.